زراعت دیم ایران

گیاهان زراعی دیم

اثر خاک‌ورزی و تناوب گیاهی بر خواص فیزیکی خاک، جمعیت علفهای هرز و عملکرد گندم دیم

احمد حیدری

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 109-124

چکیده

  در این پژوهش، اثر سه روش خاک­ورزی و بدون خاک­ورزی در سه تناوب گیاهی بر خواص فیزیکی خاک، تراکم علف­های هرز  و عملکرد گندم در ایستگاه تحقیقاتی تجرک (شهرستان کبودرآهنگ) بصورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال­های 93-1391 بررسی شد. سیستم­های خاک­ورزی شامل (T1-روش مرسوم (گاوآهن برگرداندار+ سیکلوتیلر ...  بیشتر در این پژوهش، اثر سه روش خاک­ورزی و بدون خاک­ورزی در سه تناوب گیاهی بر خواص فیزیکی خاک، تراکم علف­های هرز  و عملکرد گندم در ایستگاه تحقیقاتی تجرک (شهرستان کبودرآهنگ) بصورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال­های 93-1391 بررسی شد. سیستم­های خاک­ورزی شامل (T1-روش مرسوم (گاوآهن برگرداندار+ سیکلوتیلر مجهز به غلطک)، T2-خاک‌ورز مرکب ( تیغه‌های قلمی + غلطک)،  T3-  خاک‌ورز مرکب (تیغه‌های پنجه‌غازی + غلطک) و T4-بدون خاک­ورزی) در تناوب‌های،R1- آیش-گندم، R2- گندم-گندم و R3- نخود-گندم به ترتیب به عنوان کرت­های فرعی و اصلی مدنظر قرار گرفتند. در این آزمایش، برخی خواص فیزیکی خاک شامل جرم ویژه ظاهری خاک و شاخص مخروطی خاک و نیز تراکم علف­های هرز و عملکرد و اجزای عملکردی گندم تعیین شدند. نتایج نشان داد که تناوب گیاهی و روش­های خا­ک­ورزی بر جرم ویژه ظاهری خاک و شاخص مخروطی خاک اثر معنی­داری نداشت. اثر تناوب گیاهی بر جمعیت علف­های هرز معنی­دار نبود درحالیکه، خاک­ورزی اثر معنی‌داری بر جمعیت علف­های‌ هرز داشت. خاک­ورزی مرسوم (1/227 کیلوگرم در هکتار) و کشت مستقیم (8/626 کیلوگرم در هکتار)، به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار علف­هرز را داشتند. در سال خشک (1391-92) عملکرد گندم در بی‌خاک‌ورزی بیشتر از روش خا­ک­ورزی مرسوم بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 380.37 K

گیاهان زراعی دیم

اثر فاصله خطوط کشت و میزان بذر بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دو رقم عدس در شرایط سردسیر دیم

سیده سودابه شبیری؛ هادی خرسندی؛ مسعود کامل

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 125-141

چکیده

  به منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد دو رقم عدس (کیمیا و بیله سوار)، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل  تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات دیم خدابنده زنجان و ایستگاه دیم مراغه طی دو سال زراعی96-1394 اجرا شد. سه فاصله بین ردیف (15، 20 ، 25 سانتی‌متر) و شش سطح تراکم بذر (150، 175، 200، 225، 250 و 275 دانه در متر مربع) ...  بیشتر به منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد دو رقم عدس (کیمیا و بیله سوار)، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل  تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات دیم خدابنده زنجان و ایستگاه دیم مراغه طی دو سال زراعی96-1394 اجرا شد. سه فاصله بین ردیف (15، 20 ، 25 سانتی‌متر) و شش سطح تراکم بذر (150، 175، 200، 225، 250 و 275 دانه در متر مربع) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد که اثر منطقه، اثر سال و اثر متقابل سال در منطقه بر صفات روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه (P<0.01) معنی دار بود. نتایج نشان داد که  افزایش تراکم تا 225 دانه در متر مربع باعث افزایش عملکرد دانه شده ولی تراکم بیش از آن تاثیری در افزایش عملکرد دانه عدس نداشت. همچنین افزایش تراکم تا 200 دانه در متر مربع باعث افزایش وزن صد دانه گردید و با افزایش تراکم بیشتر از 200 دانه در متر مربع، وزن صد دانه کاهش نشان داد. افزایش فاصله ردیف از 15 به 25 سانتی‌متر عملکرد دانه عدس را کاهش داد. بر اساس نتایج بدست آمده از این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط دیم زنجان و مراغه، بهترین فاصله ردیف برای کاشت محصول عدس، 15 سانتی‌متر و بهترین تراکم، 200 دانه در مترمربع می باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 293.1 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر برخی خصوصیات خاک و عملکرد آفتابگردان در شرایط دیم منطقه شاهرود (میامی)

زین العابدین امیدمهر؛ فرامرز فائزنیا

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 143-158

چکیده

  به منظور مطالعه اثر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، حفظ رطوبت و عملکرد محصول آفتابگردان، این آزمایش در اراضی دیم منطقه کالپوش شهرستان میامی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در تناوب با گندم طی سه سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1-خاک‌ورزی با گاوآهن برگردان‌دار+ هرس بشقابی (روش مرسوم)، 2-کم‌خاک‌ورزی ...  بیشتر به منظور مطالعه اثر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، حفظ رطوبت و عملکرد محصول آفتابگردان، این آزمایش در اراضی دیم منطقه کالپوش شهرستان میامی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در تناوب با گندم طی سه سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1-خاک‌ورزی با گاوآهن برگردان‌دار+ هرس بشقابی (روش مرسوم)، 2-کم‌خاک‌ورزی با هرس بشقابی، 3-کم‌خاک‌ورزی با گاوآهن قلمی+ هرس بشقابی‌، 4- کم‏خاک‏ورزی با چیزل‌پکر و 5- کاشت مستقیم یا بی‌خاک‌ورزی بودند. نتایج نشان داد که در عمق 15-0 سانتی‌متری، ذخیره  رطوبت خاک در خاک‌ورزی حفاظتی نسبت به روش مرسوم بیشتر بود (P<0.05). عملکرد آفتابگردان در سال­های اول و سوم آزمایش در روش مرسوم نسبت به بی­خاک­ورزی بیشتر بود، در سال آخر آزمایش (1395) عملکرد دانه آفتابگردان در روش بی‌خاک‌ورزی بیشتر بود. تجزیه واریانس مرکب 3 ساله عملکرد دانه آفتابگردان نشان دادکه تیمارهای خاک­ورزی مرسوم و کاشت مستقیم در یک گروه آماری قرار گرفتند. در سال‌ کم­بارش (1395) عملکرد آفتابگردان در روش مرسوم روند کاهشی داشت، اما درکاشت مستقیم عملکرد اندکی افزایش داشت. همچنین حفظ رطوبت خاک و استفاده بهینه از بارش در کاشت مستقیم بیشتر از روش مرسوم بود. نتایج این تحقیق در منطقه کالپوش نشان داد که با گذشت زمان و از سال سوم، میزان عملکرد دانه آفتابگردان در روش بی‌خاک‌ورزی در مقایسه با روش مرسوم افزایش یافت و ممکن است جایگزین مناسبی برای خاک‌ورزی مرسوم ‌باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 399.97 K

گیاهان زراعی دیم

شناسایی QTL‌های مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و عملکرد دانه جو در دو رژیم آبی

معروف خلیلی؛ مصطفی ریاحی اوغانی؛ محمد علی ابراهیمی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 189-202

چکیده

  به‌منظور شناسایی QTL­های مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به دانه جو ، 72 لاین دابل‌هاپلوئید به همراه والدین (Steptoe و Morex) در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در شرایط نرمال(آبیاری) و تنش کم­آبی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج QTL به روش مکان­یابی فاصله­ای، در شرایط نرمال، 17 عدد QTL برای صفات مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد ...  بیشتر به‌منظور شناسایی QTL­های مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به دانه جو ، 72 لاین دابل‌هاپلوئید به همراه والدین (Steptoe و Morex) در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در شرایط نرمال(آبیاری) و تنش کم­آبی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج QTL به روش مکان­یابی فاصله­ای، در شرایط نرمال، 17 عدد QTL برای صفات مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و عملکرد دانه شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به‌وسیله این QTLها از 11 تا 20 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب متعلق به عملکرد دانه و تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه بود. LOD در دامنه 02/3 تا 11/6 قرار داشت. در شرایط تنش کم‌آبی، 14 عدد QTL شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به ‌وسیله این QTLها از 86/11 تا 77/19 درصد متغیر بود که به ترتیب به صفات انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه اختصاص داشت. LOD نیز در دامنه 12/3 تا 61/5 قرار داشت. در این بررسی برای صفت تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه دو QTL پایدار بر روی کروموزوم‌های 3H و 1H برای تخصیص مواد فتوسنتزی به سنبله یک QTL پایدار بر روی کروموزوم 4H، برای صفت انتقال مجدد دو QTL بر روی کروموزوم‌های 4H و 1H، برای عملکرد دانه دو QTL پایدار روی کروموزوم‌های 4H و 3H، مکان‌یابی شدند. بعد از اعتبار سنجی QTL­های پایدار و خوشه­ای شناسایی شده برای صفات مهم کمی و کیفی مرتبط با ذخیره و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و عملکرد دانه جو می­تواند در برنامه گزینش به کمک نشانگر مورد استفاده قرار گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 844.78 K

گیاهان زراعی دیم

گروه‌بندی ژنوتیپ‌های نخود سفید (.Cicer arietinum L) در کشت انتظاری با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

ابراهیم روحی؛ پیام پزشکپور؛ شهریار فاتحی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 203-218

چکیده

  به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم نخود دریافتی از ایکاردا  تحت شرایط دیم در کشت انتظاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران – ایکاردا واقع در شهرستان کامیاران (استان کردستان)، اجرا شد. استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها منجر به انتخاب چهار عامل ...  بیشتر به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم نخود دریافتی از ایکاردا  تحت شرایط دیم در کشت انتظاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران – ایکاردا واقع در شهرستان کامیاران (استان کردستان)، اجرا شد. استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها منجر به انتخاب چهار عامل شد که در مجموع 7/85 درصد از کل تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. عامل اول 29 درصد از تغییرات را توجیه کرد که شامل صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، ارتفاع آخرین غلاف از سطح زمین و وزن صد دانه بود و عامل دوم که حدود 5/28 درصد از تغییرات را توجیه کرد، شامل صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه بود. ژنوتیپ‌های تحت شماره 16، 4، 15، 14 و 3 که دارای عامل اول و دوم مثبت و بالاتری بودند به عنوان ژنوتیپ‌های برتر با عملکرد بالا تحت شرایط دیم به صورت کشت انتظاری شناسایی شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای براساس صفات مورفولوژیکی، ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سه گروه دسته بندی شدند. ژنوتیپ‌های گروه اول و سوم از نظر اکثر صفات زراعی مورد بررسی و عملکرد دانه، میانگین بالاتری را در میان سایر گروه‌ها و همچنین میانگین کل ژنوتیپ‌ها داشتند که اکثر ژنوتیپ‌های قرار گرفته در این دو گروه، ژنوتیپ‌های انتخاب شده بر اساس تجزیه پراکنش بای پلات بودند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 337.21 K

گیاهان زراعی دیم

ارزیابی انواع کشت مخلوط ماشک داسی کارپا و جو پاییزه تحت شرایط دیم سردسیر مهاباد

محمود پوریوسف میاندوآب؛ خشنود علیزاده

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-13

چکیده

  این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد علوفه در کشت مخلوط درهم و نواری ماشک با جو در کشت پاییزه تحت شرایط دیم مهاباد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل کشت خالص ماشک و جو به­همراه اختلاط بذر ماشک داسی­کارپا (رقم مراغه) با جو (رقم آبیدر) به نسبت 1:1 ، 1:2 و 2:1 در دو حالت کشت مخلوط نواری و درهم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ...  بیشتر این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد علوفه در کشت مخلوط درهم و نواری ماشک با جو در کشت پاییزه تحت شرایط دیم مهاباد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل کشت خالص ماشک و جو به­همراه اختلاط بذر ماشک داسی­کارپا (رقم مراغه) با جو (رقم آبیدر) به نسبت 1:1 ، 1:2 و 2:1 در دو حالت کشت مخلوط نواری و درهم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بود. بین تیمارها از لحاظ درصد سبز بهاره، ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و عملکرد علوفه اختلاف بسیار معنی‌داری وجود داشت. ارتفاع بوته و عملکرد علوفه جو در کشت خالص آن بیشتر از انواع مخلوط بود. با این‌حال، عملکرد علوفه خشک و نیز علوفه­ تر در برخی کشت‌های مخلوط، 500% بیشتر ازکشت خالص ماشک بود. کشت مخلوط درهم با نسبت برابر ماشک و جو (1:1) از بیشترین میانگین عملکرد علوفه خشک (kg/ha 3187) برخوردار بود. در مقایسه میانگین انواع نسبت‌های کشت مخلوط درهم و نواری اختلاف معنی‌داری بدست نیامد، که به ­معنی امکان استفاده از هر دو روش در کشت مخلوط ماشک و جو در این آزمایش بود. نسبت برابری زمین (LER) در تمام انواع کشت‌های مخلوط این آزمایش بزرگتر از یک بود بااین‌حال، بیشترین LER (35/1) متعلق به کشت مخلوط درهم 1:1 از ماشک داسی­کارپا رقم مراغه و جو رقم آبیدر بود که برای کشت پاییزه در این منطقه و احیانا مناطق مشابه قابل توصیه می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 269.14 K

گیاهان زراعی دیم

اثرات میزان‌های مختلف مصرف کود نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم دیم

طهماسب حسین پور؛ مهناز رحمتی؛ علی احمدی؛ جهانبخش دولتشاه

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 15-31

چکیده

  این مطالعه با هدف بررسی اثرات میزان‌های مختلف مصرف کود نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم دیم در شهرستان کوهدشت اجرا شد. به‌همین منظور، آزمایشی به‌صورت کرت­های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (94-1392) انجام شد. تیمار آبیاری در کرت‌های اصلی (شرایط دیم ...  بیشتر این مطالعه با هدف بررسی اثرات میزان‌های مختلف مصرف کود نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم دیم در شهرستان کوهدشت اجرا شد. به‌همین منظور، آزمایشی به‌صورت کرت­های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (94-1392) انجام شد. تیمار آبیاری در کرت‌های اصلی (شرایط دیم (شاهد)، آبیاری تکمیلی در زمان کاشت، آبیاری تکمیلی در زمان کاشت + گلدهی در هر مرحله به میزان 50 میلی‌متر) و دو رقم گندم نان کریم و کوهدشت در کرت‌های فرعی و مقادیر مختلف نیتروژن (0، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد سنبله در واحد سطح با مصرف نیتروژن به‌طور معنی­دار افزایش یافت اما بین دو سطح مصرف نیتروژن تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین مناسب‌ترین مدیریت مصرف نیتروژن با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی مصرف 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن می‌باشد. همچنین آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی­دار عملکرد دانه شد اما بین تیمارهای آبیاری تکمیلی اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. با لحاظ مسائل اقتصادی می‌توان نتیجه گرفت که آبیاری تکمیلی به میزان 50 میلی­متر در زمان کاشت نسبت به تیمار شاهد (شرایط دیم) و آبیاری در زمان کاشت + گلدهی برتر بود. اگرچه اثر اصلی رقم در صفات مورد بررسی معنی­دار نبود اما با توجه به اثرات متقابل فاکتورها، رقم کریم در شرایط آبیاری تکمیلی در زمان کاشت با مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود. در نهایت استنباط می‌شود با استفاده از مدیریت آبیاری تکمیلی و مصرف نیتروژن بتوان عملکرد دانه گندم را در شرایط دیم بهبود بخشید. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 429.41 K

گیاهان زراعی دیم

الگو و کارایی مصرف انرژی تولید گندم دیم به کمک رویکرد تحلیل پوششی داده ها، مطالعه موردی: شهرستان چرداول، استان ایلام

رستم فتحی؛ فرهاد امجدپور؛ احمد کوچک زاده؛ امیر عزیزپناه

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 33-46

چکیده

  در این تحقیق میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید گندم در شهرستان چرداول، استان ایلام، توسط رویکرد تحلیل پوششی داده­ها بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان دادند که انرژی سوخت، بذر و کود ازته به ترتیب با48، 22 و 19 درصد بیشترین و انرژی نیروی کارگری، حشره­کش و روغن به ترتیب با 024، 045و 064 درصد کم­ترین سهم را در میان انرژی­های ورودی، به ...  بیشتر در این تحقیق میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید گندم در شهرستان چرداول، استان ایلام، توسط رویکرد تحلیل پوششی داده­ها بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان دادند که انرژی سوخت، بذر و کود ازته به ترتیب با48، 22 و 19 درصد بیشترین و انرژی نیروی کارگری، حشره­کش و روغن به ترتیب با 024، 045و 064 درصد کم­ترین سهم را در میان انرژی­های ورودی، به خود اختصاص دادند. میانگین کل انرژی ورودی برای تولید گندم دیم در منطقه 90/10532 مگاژول بر هکتار و انرژی خروجی 98/31568 مگاژول بر هکتار به­دست آمد. نتایج مطالعه نشان داد که متوسط نسبت انرژی، بهره­وری انرژی، شدت انرژی و افزوده خالص انرژی به ترتیب 04/3، kg/MJ-113%، MJ/kg-121/8  و MJ/ha-107/21036 است. سهم انرژی­های مستقیم و غیرمستقیم از کل انرژی مصرفی نیز به ترتیب برابر 49 و 51 درصد محاسبه شد. کارایی کشاورزان با کمک روش تحلیل پوششی داده­ها (DEA) در مدل­های CCR و BCC با کمک نرم افزار EMS محاسبه گردیدکه کارایی فنی، کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس به ترتیب برابر 88، 97 و 91 درصد گزارش داده شد. مقدار انرژی ورودی بهینه­سازی شده توسط مدل بازگشت به مقیاس متغیر MJ/ha-137/8397 مشخص گردید. میزان انرژی قابل ذخیره در شرایط کنونی منطقه مورد مطالعه در مدلBCC 17.97 درصد به دست آمد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 427.97 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر کود زیستی مایکوریزا (Funneliformis mosseae) و رقابت علف های هرز بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود (Cicer arietinum) دیم در ارومیه

ناصر خدایار یگانه؛ علیرضا پیرزاد؛ جلال جلیلیان؛ ناصر جعفرزاده

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 47-62

چکیده

  به منظور بررسی تاثیر رقابت علف­های هرز و کود زیستی مایکوریزا (Funneliformis mosseae) بر صفات کمی و کیفی نخود دیم، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در ایستگاه تحقیقاتی دیم، مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. تیمارها شامل مایکوریزا در دو سطح (کاربرد مایکوریزا و بدون کاربرد مایکوریزا) و رقابت علف­های هرز در چهار سطح (شاهد بدون علف­هرز، ...  بیشتر به منظور بررسی تاثیر رقابت علف­های هرز و کود زیستی مایکوریزا (Funneliformis mosseae) بر صفات کمی و کیفی نخود دیم، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در ایستگاه تحقیقاتی دیم، مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. تیمارها شامل مایکوریزا در دو سطح (کاربرد مایکوریزا و بدون کاربرد مایکوریزا) و رقابت علف­های هرز در چهار سطح (شاهد بدون علف­هرز، خلر، کاسنی و خلر+کاسنی) بودند که به صورت فاکتوریل با طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار مرتب شدند. صفات مورد مطالعه در نخود شامل تعداد گره تثبیت کننده نیتروژن، دمای برگ، پروتئین دانه، درصد کلونیزاسیون، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه بودند و در علف­های هرز خلر و کاسنی، تجمع ماده خشک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل مایکوریزا و رقابت علف­های هرز بیشترین تاثیر افزایشی را روی صفات گره ریشه و عملکرد دانه نخود بر جای گذاشت. اثر متقابل رقابت و کود زیستی مایکوریزا بیشترین تاثیر را بر تجمع ماده خشک علف­های هرز خلر (مرحله رسیدگی نخود) و کاسنی (مرحله شروع گلدهی و رسیدگی نخود) بوجود آورد. بیشترین تعداد گره ریشه(41/24) در تیمار کاربرد مایکوریزا و در حضور علف­های هرز خلر و کاسنی مشاهده شد و کمترین تعداد گره ریشه(91/12) به تیمار بدون کاربرد مایکوریزا و حضور علف­های فوق تعلق داشت که بین آنها اختلاف 89 درصدی مشاهده شد. نتایج این بررسی نشان داد بیشترین عملکرد دانه با 6/915 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار شاهد (بدون علف­هرز و با کاربرد کود زیستی مایکوریزا) و کمترین عملکرد مربوط به تیمار بدون کاربرد میکوریزا و علف­هرز خلر با 6/395 کیلوگرم در هکتار بود که بین آن­ها اختلاف 131 درصدی وجود داشت. در مجموع می­توان چنین بیان داشت که استفاده از قارچ­های مایکوریزا در افزایش توان رقابتی نخود با علف­های هرز مورد مطالعه و افزایش  تعداد گره ریشه و عملکرد دانه نخود در شرایط دیم  موثر است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 413.63 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی پراکنش علف های هرز مزارع گندم دیم شهرستان ایلام

احسان اله زیدعلی؛ یاسر علی زداه؛ روح اله مرادی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 63-78

چکیده

  به منظور مقایسه فلور علف‏های هرز مزارع گندم دیم شهرستان ایلام، مطالعه­ای در سال زراعی 94-1393 در این شهرستان انجام شد. نمونه­برداری علف‏های هرز در سطح 50 هکتار از مزارع گندم شهرستان ایلام در مرحله پنجه­زنی گندم انجام گرفت. پس از  پایش مزارع گندم، در شرایط عدم کنترل، 51 گونه علف­هرز و در شرایط کنترل، 27 گونه علف­هرز  مشاهده ...  بیشتر به منظور مقایسه فلور علف‏های هرز مزارع گندم دیم شهرستان ایلام، مطالعه­ای در سال زراعی 94-1393 در این شهرستان انجام شد. نمونه­برداری علف‏های هرز در سطح 50 هکتار از مزارع گندم شهرستان ایلام در مرحله پنجه­زنی گندم انجام گرفت. پس از  پایش مزارع گندم، در شرایط عدم کنترل، 51 گونه علف­هرز و در شرایط کنترل، 27 گونه علف­هرز  مشاهده شد که علف‏های هرز باریک برگ نسبت به پهن‌برگ­ها از فراوانی بیشتری در سطح این مزارع برخوردار بودند. در شرایط عدم کنترل، یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana) با فراوانی 5/38 و جو دره (Hordeum spontaneum) با فراوانی 5/30 درصد مهمترین علف‏های هرز باریک­برگ و خاکشیر تلخ (Sisymbrium irio) با فراوانی 37، خارلته (Cirsium arvense) با فراوانی 33 درصد مهمترین علف‏های هرز پهن­برگ مزراع گندم دیم شهرستان ایلام بودند. در شرایط کنترل علف­های هرز نیز، گیاه یولاف وحشی زمستانه با 21 درصد بالاترین میزان فراوانی را دارا بود. نتایج بررسی نشان داد که استفاده از علفکش­ها، تنوع شانون و میزان غنای گونه­ای علف­های­هرز را کاهش داده و از طرفی شاخص غالبیت سیمپسون را افزایش داد. در شرایط عدم­کنترل مزارع محدوده شهر ایلام دارای بالاترین شاخص تنوع شانون-وینر (52/2) و منطقه ریکا پایین­ترین میزان شاخص تنوع شانون-وینر (82/1) را نسبت به سایر نقاط مورد پایش دارا بودند. در شرایط کنترل نیز شاخص تنوع شانون-­وینر در مناطق مختلف نزدیک به هم بوده و بالاترین میزان آن 22/1 بدست آمد. مناطقی که دارای شاخص تنوع بالاتری بودند، از شاخص غنای گونه بیشتر و غالبیت کمتری برخوردار بودند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 556.41 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی اثر تراکم کاشت و آبیاری تکمیلی بر کمیت و کیفیت عملکرد علوفه دو رقم گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

مریم دلفانی؛ علی حاتمی؛ سید سعید پورداد؛ زهرا طهماسبی؛ فرشید فتاح نیا؛ محمدرضا جهانسوز

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 147-164

چکیده

  گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به لحاظ داشتن مقاومت نسبی به تنش‌های محیطی بخصوص خشکی، یک گیاه مناسب در شرایط دیم محسوب می‌گردد. این تحقیق جهت بررسی اثر تراکم کاشت و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات کمی و کیفی عملکرد علوفه دو رقم گلرنگ در مزرعه‌ی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل بوده و تیمارها شامل، عامل ...  بیشتر گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به لحاظ داشتن مقاومت نسبی به تنش‌های محیطی بخصوص خشکی، یک گیاه مناسب در شرایط دیم محسوب می‌گردد. این تحقیق جهت بررسی اثر تراکم کاشت و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات کمی و کیفی عملکرد علوفه دو رقم گلرنگ در مزرعه‌ی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل بوده و تیمارها شامل، عامل اصلی آبیاری در دو سطح (آبیاری تکمیلی و دیم) و عامل‌های فرعی شامل، تراکم در پنج سطح (20، 30، 40، 50 و 60 کیلوگرم در هکتار) و دو رقم (گلدشت و فرامان) با سه تکرار اجرا گردید. بیشترین میزان کربوهیدرات کل در تیمار اثر متقابل تراکم 50 کیلوگرم در هکتار و رقم گلدشت به میزان 32/68 درصد و کمترین آن در تراکم 30 کیلوگرم در هکتار و رقم فرامان به میزان 17/65 درصد، مشاهده شد. بیشترین مقدار کربوهیدرات غیر فیبری مربوط به رقم گلدشت تحت شرایط آبیاری تکمیلی بود. بیشترین میزان پروتئین اندام‌های هوایی در شرایط دیم (35/19 درصد) و همچنین در تیمار اثر متقابل تراکم 40 کیلوگرم در هکتار× رقم فرامان (98/19 درصد) بدست آمد. عملکرد علوفه‌ی تر تحت تاثیر هر سه نوع اثر متقابل دوگانه، قرار گرفت. در مجموع، رقم گلدشت با تراکم بالا در شرایط آبیاری تکمیلی از لحاظ کربوهیدرات و رقم فرامان در شرایط دیم و تراکم پایین‌ از نظر پروتئین، برتر بود. رقم فرامان در شرایط آبیاری تکمیلی و رقم گلدشت در تراکم بالا از لحاظ عملکرد برتری داشتند و هم‌چنین همراه با افزایش تراکم در شرایط آبیاری تکمیلی عملکرد علوفه‌ی تر افزایش یافت. در نهایت، به نظر می‌رسد که در اکثر صفات ذکر شده آبیاری تکمیلی در تراکم‌های بالا سبب بروز نتایج بهتری شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 314.4 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی ژنتیکی عملکرد دانه و اجزای عملکرد در ژنوتیپ‌های گندم نان به روش دی آلل

غلامرضا خلیل زاده

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 165-186

چکیده

  به منظور  برآورد اجزای واریانس­ ژنتیکی و همچنین تعیین نوع عمل ژن­ها، آزمایشی به صورت دی­آلل با استفاده از تلاقی­های حاصل از 12 والد در گندم نان اجرا گردید. تعداد 66 هیبرید F2 حاصل از تلاقی دی‌آلل یک طرفه به همراه والدین آن­ها در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی در منطقه ساعتلو در سه ...  بیشتر به منظور  برآورد اجزای واریانس­ ژنتیکی و همچنین تعیین نوع عمل ژن­ها، آزمایشی به صورت دی­آلل با استفاده از تلاقی­های حاصل از 12 والد در گندم نان اجرا گردید. تعداد 66 هیبرید F2 حاصل از تلاقی دی‌آلل یک طرفه به همراه والدین آن­ها در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی در منطقه ساعتلو در سه تکرار و در سال 1392 اجرا گردید. بین والدین و تلاقی‌های F2 در صفات مورد مطالعه اختلاف معنی­دار وجود داشت. معنی­دار بودن میانگین مربعات والدین در برابر تلاقی­ها، حاکی از وجود هتروزیس معنی­دار برای صفات بود. با توجه به معنی­دار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیب­پذیری عمومی (GCA) و قابلیت ترکیب­پذیری خصوصی (SCA) در صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبلچه در سنبله، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک، هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی ژن­ها در کنترل ژنتیکی این صفات نقش داشتند. بیشترین میزان وراثت­پذیری متعلق به ارتفاع بوته با 7/83% و کمترین میزان وراثت­پذیری با 2/54% در صفت شاخص برداشت بود. وراثت­پذیری خصوصی از 1/16 برای تعداد دانه در سنبله تا 2/54% برای ارتفاع بوته متغیر بود. دو والد قیرمزی­گول-1 و قیمت­لی-17/2 بالاترین رتبه­ها را در اکثر صفات اجزای عملکرد دارا بوده و از بیشترین قابلیت ترکیب­پذیری عمومی (GCA) برخوردار بودند. فراوانی آلل­های غالب و مغلوب در صفات مورد مطالعه در تعادل نبوده و در اغلب صفات، آلل­های غالب بیش از مغلوب بودند. با توجه به بررسی گرافیکی تجزیه هیمن- ­جینکز می­توان نتیجه گرفت که برای صفات طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد تک بوته و عملکرد بیولوژیک رابطه فوق غالبیت و برای شاخص برداشت غالبیت نسبی بین آلل­ها وجود داشت. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش صفات عملکرد تک بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته و طول پدانکل توسط آلل­های مغلوب کنترل می­شود. از آنجایی که در کنترل عملکرد، هم اثرات افزایشی و هم غیر­ افزایشی دخیل می­باشند، می­توان با انتخاب روش اصلاحی مناسب مثل انتخاب دوره­ای، امکان تجمیع ژن­های مناسب افزایشی را بالا برد و فرصت بهره برداری از واریانس غالبیت را فراهم نمود. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 466.36 K

گیاهان زراعی دیم

ارزیابی مقاومت و ارتباط اجزای میکرو-مرفولوژیکی ریشه ارقام دیم گندم نان به نماتد سیستی غلات Heterodera filipjevi

مرضیه معتمدی؛ عیدی بازگیر؛ مهدی نصر اصفهانی؛ مصطفی درویش نیا

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 187-208

چکیده

  نماتد سیستی غلات از مهم­ترین نماتدهای خسارت­زای گندم و جو در جهان می‌باشند. گونه Heterodera filipjevi دارای پراکنش وسیعی در مزارع غلات کشور است. در این مطالعه، تأثیر گونه فوق روی 13 رقم گندم دیم کشوری و نیز اجزای میکرو- مورفولوژیکی ریشه در گلخانه و مزرعه بررسی شد. مطالعات ریخت­شناسی و ریخت­سنجی و هم­چنین، مشخصات مولکولی شناسایی گونه ...  بیشتر نماتد سیستی غلات از مهم­ترین نماتدهای خسارت­زای گندم و جو در جهان می‌باشند. گونه Heterodera filipjevi دارای پراکنش وسیعی در مزارع غلات کشور است. در این مطالعه، تأثیر گونه فوق روی 13 رقم گندم دیم کشوری و نیز اجزای میکرو- مورفولوژیکی ریشه در گلخانه و مزرعه بررسی شد. مطالعات ریخت­شناسی و ریخت­سنجی و هم­چنین، مشخصات مولکولی شناسایی گونه H. filipjevi را تأیید نمود. شاخص­های تعداد سیست، تخم و لارو سن دوم، فاکتور تولیدمثل و اجزای آناتومیکی ریشه ارقام گندم مبنای تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط گلخانه، کمترین میزان سیست شیری در هر گیاه مربوط به رقم زاگرس با میانگین 75/1 عدد و کمترین میزان تخم و لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم کوهدشت با میانگین 32/1 و 26/0 عدد در گرم خاک بود. نتایج حاصله، ارقام مربوطه را بر اساس میزان حساسیت و مقاومت به نماتد سیستی، در دوطیف‏، مقاوم و حساس قرار داد. در شرایط مزرعه، کمترین میزان سیست، مربوط به رقم‏ زاگرس با میانگین 33/185 عدد در 200 گرم خاک بود. کمترین میزان تخم و لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم کوهدشت با میانگین عدد 76/3 و 68/0 درگرم خاک بود. در رابطه با مطالعه اجزای ریشه، بیشترین ضخامت کوتیکول، پریدرم و پارانشیم به ترتیب مربوط به رقم رصد با میانگین 12، رقم کریم 33 و رقم رصد 33/41 میکرومتر وکمترین آن، به ترتیب مربوط به رقم کریم 67/6، ریژاو 33/19 و رقم آفتاب 23 میکرومتر بود. تجزیه‌ی خوشه‌ای نیز ارقام موردآزمون را دررابطه با صفات مورد بررسی،کماکان به دو دسته متفاوت گروه‏بندی نمودکه با نتایج آزمون دانکن نیز تشابه نزدیکی داشته و هم‏خوانی قابل توجه­ی نشان ‏داد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 695.06 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر مایه زنی باکتری های حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای آن در بالنگوی شهری (Lallemantia iberica) و نخود (Cicer aritinum L.) در حالت تک کشتی و مخلوط

فهیمه شکرانی؛ جلال جلیلیان؛ علیرضا پیرزاد؛ اسماعیل رضائی چیانه

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 209-228

چکیده

  کشت مخلوط گیاهان و بهره‌گیری از کودهای زیستی جهت بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان از دیدگاه کشاورزی پایدار مهم محسوب می­گردند. اثر باکتری­های حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای عملکرد بالنگوی شهری و نخود در کشت خالص و مخلوط، با آزمایشی دو ساله (1394-1393) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه­ تحقیقاتی ...  بیشتر کشت مخلوط گیاهان و بهره‌گیری از کودهای زیستی جهت بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان از دیدگاه کشاورزی پایدار مهم محسوب می­گردند. اثر باکتری­های حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای عملکرد بالنگوی شهری و نخود در کشت خالص و مخلوط، با آزمایشی دو ساله (1394-1393) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه­ تحقیقاتی هنرستان کشاورزی نقده بررسی گردید. تیمارهای آزمایشی شامل کاشت نخود با تراکم (30 و 40 بوته در مترمربع) و بالنگو (160 بوته در متر مربع) در شرایط مایه‌زنی با کود‌ زیستی فسفاته شامل دو باکتری (Bacillus lentus وPseudomonas putida) و بدون مایه‌زنی بودند. در نخود بیشترین تعداد دانه در نیام (3/1 عدد)، عملکرد دانه (1/674 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (9/49 درصد) ازکشت خالص نخود با تراکم 30 بوته در متر مربع در سال اول کاشت و در شرایط کاربرد کود زیستی حاصل شد و کمترین میزان آن­ها از کشت مخلوط 40 بوته نخود+ بالنگو در سال دوم و تحت تیمار شاهد (بدون کاربرد کود زیستی) بدست آمد. در گیاه بالنگو بالاترین تعداد دانه در بوته (5/106 عدد)، عملکرد دانه (5/489 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (1/22 درصد) از تیمار کشت خالص بالنگو و کاربرد کود زیستی در سال اول کاشت به­دست آمد و کمترین مقدار آنها مربوط به تیمار کشت مخلوط نخود40 + بالنگو در تیمار بدون مایه‌زنی (بدون کود) در سال اول کاشت حاصل شد .نسبت برابری زمین در شرایط کشت مخلوط 30 بوته نخود+ بالنگو با تیمار کاربرد کود زیستی (74/1) بود که نشان دهنده 74 درصد افزایش سودمند زراعی نسبت به کشت خالص دو گونه دارد و این تیمار می­تواند برای ایجاد پایداری تولید و بهره­وری استفاده از زمین­های کشاورزی به طور قابل ملاحظه­ای موثر باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 402 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی اثر زمان کشت بر عملکرد، میزان روغن و برخی صفات زراعی ژنوتیپ‌های گلرنگ در مناطق دیم سرد و معتدل سرد

مهدی جمشیدمقدم؛ خشنود علیزاده

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 229-245

چکیده

  به منظور بررسی اثرات زمان کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و میزان روغن گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سردسیرکشور، آزمایشی با 15 ژنوتیپ گلرنگ بر پایه طرح بلوک‌کامل تصادفی با 3 تکرار برای سه نوع کشت (پاییزه، انتظاری و بهاره) در دو ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی دیم سرارود (کرمانشاه) و مراغه طی دو سال‌ زراعی 92-1390 اجرا ‌گردید. نتایج تجزیه واریانس ...  بیشتر به منظور بررسی اثرات زمان کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و میزان روغن گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سردسیرکشور، آزمایشی با 15 ژنوتیپ گلرنگ بر پایه طرح بلوک‌کامل تصادفی با 3 تکرار برای سه نوع کشت (پاییزه، انتظاری و بهاره) در دو ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی دیم سرارود (کرمانشاه) و مراغه طی دو سال‌ زراعی 92-1390 اجرا ‌گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب جداگانه دو ایستگاه نشان داد که برای برخی از خصوصیات زراعی اثرات اصلی و متقابل عامل‌های سال، زمان کاشت و ژنوتیپ معنی‌دار بود. در ایستگاه سرارود، کشت پاییزه برای بیشتر صفات ‌به کشت‌های انتظاری و بهاره برتری نشان داد و از لحاظ عملکرد دانه با کشت انتظاری اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین میانگین عملکرد دانه در کشت‌های پاییزه و انتظاری (به ترتیب 687 و 705 کیلوگرم در هکتار) و کمترین در کشت بهاره (331 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. در ایستگاه مراغه نیز کشت پاییزه برای اکثر خصوصیات برتری نشان داد. با این‌حال، برای صفت عملکرد دانه در مراغه، میانگین زمان‌های کاشت پاییزه، انتظاری و بهاره (به ترتیب 645، 569 و 648 کیلوگرم در هکتار) از لحاظ آماری غیرمعنی‌دار شد. در هر دو ایستگاه اختلاف معنی‌داری از لحاظ میانگین میزان روغن دانه بین کشت‌های پاییزه و بهاره مشاهده نشد. در ایستگاه سرارود کشت پاییزه و انتظاری و در ایستگاه مراغه کشت انتظاری و بهاره قابل توصیه بود. برای هر دو ایستگاه بین عملکرد و اجزای عملکرد ‌ارتباط خاصی وجود نداشت و گزینش مستقیم برای عملکرد دانه مناسب‎تر بود. با توجه به نوع کشت ژنوتیپ‌های متفاوتی جهت کسب بالاترین پتانسیل عملکرد دیم در دو مکان گزینش شد

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 784.5 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی اثر آبیاری تکمیلی و تاریخ کاشت بر بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب مصرفی گیاهان گندم و جو در شرایط دیم ارومیه

امین علیزاده دیزج؛ حامد ابراهیمیان

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 247-262

چکیده

  حوضه آبریز دریاچه ارومیه، یکی از مناطق مستعد کشاورزی است که در دهه اخیر با بحران کم‌آبی و مشکلات زیست ‌محیطی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه مواجه گردیده است. استفاده از مدل‌های شبیه‌سازی در بررسی گزینه‌های مدیریتی می‌تواند ابزاری مطمئن و مناسبی در سطح حوضه‌های آبریز باشد. در این تحقیق تأثیر دو گزینه مدیریتی که منجر به کنترل و افزایش ...  بیشتر حوضه آبریز دریاچه ارومیه، یکی از مناطق مستعد کشاورزی است که در دهه اخیر با بحران کم‌آبی و مشکلات زیست ‌محیطی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه مواجه گردیده است. استفاده از مدل‌های شبیه‌سازی در بررسی گزینه‌های مدیریتی می‌تواند ابزاری مطمئن و مناسبی در سطح حوضه‌های آبریز باشد. در این تحقیق تأثیر دو گزینه مدیریتی که منجر به کنترل و افزایش بهره‌وری مصرف منابع آب موجود در حوضه دریاچه ارومیه و منطقه ارومیه می‌گردد توسط مدل AquaCrop  مورد بررسی قرار گرفت. این گزینه‌ها شامل: 1) انجام آبیاری تکمیلی کامل (I) در زمان  مناسب از طول دوره رشد گیاه و عمق بهینه آن و 2) تاریخ کاشت، بودند که تأثیر این گزینه‌های مدیریتی بر بهره‌وری فیزیکی آب مصرفی (TWP)، بهره‌وری اقتصادی مصرف آبیاری تکمیلی (EWP) و عملکرد خشک (DY) گیاهان گندم و جو دیم بررسی شد. شبیه‌سازی با استفاده از اطلاعات اقلیمی سال زراعی 94-1393 انجام گرفت. نتایج نشان داد زمان مناسب انجام آبیاری تکمیلی برای گندم و جو دیم به ترتیب 200 و 140 روز پس از تاریخ کاشت است. بیشترین مقدار TWP برای گندم و جو در تیمارهای آبیاری تکمیلی به ترتیب برابر و  بدست آمد (61/0 و 44/0 Kg/m3 به ترتیب برای گندم و جو). با توجه به مقادیر EWP، بیشترین میزان بهره‌وری اقتصادی آب مصرفی در تیمار آبیاری تکمیلی  برای گندم و جو حاصل شد (4580 و 1052 Rials/m3 به ترتیب برای گندم و جو). بهینه‌ترین تاریخ کاشت از نظر ماکزیمم TWP، EWP، و DY برای محصولات گندم و جو به ترتیب دهه‌ی اول مهرماه و دهه‌ی اول آبان ماه بدست آمد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 669.43 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر کاربرد کود فسفر، باکتری سودوموناس پوتیدا و قارچ گلوموس موسه آ و اثرات تلفیقی آن‌ها بر فعالیت برخی از آنزیم‌های آنتی اکسیدان، خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه گندم در شرایط دیم

رحیم ناصری؛ مهرشاد براری؛ محمدجواد زارع؛ کاظم خاوازی؛ زهرا طهماسبی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 1-33

چکیده

  به منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس و قارچ میکوریزا بر فعالیت برخی آنزیم­های آنتی­اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی گندم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام و ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 93-1392 اجرا ...  بیشتر به منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس و قارچ میکوریزا بر فعالیت برخی آنزیم­های آنتی­اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی گندم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام و ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمار­های آزمایشی شامل عامل رقم گندم  در دو سطح (کراس­سبلان و ساجی) و تیمار منابع کودی در هشت سطح شامل: 1- عدم مصرف کود شیمیایی فسفر، 2- 50 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، 3- باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas putida (PSB))، 4- قارچ گلوموس موسه(Glomus mosseae (GM))، 5- PSB+GM ، 6- PSB+GM + 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، 7- PSB +25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر و 8-GM+ 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر بودند. نتایج حاصل از این پژوهش  نشان داد که اثر برهمکنش رقم×منابع کودی بر فعالیت برخی آنزیم­های آنتی اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی تاثیر معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد داشت.  به طوری که رقم ساجی در تیمار  GM+ 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر موجب افزایش فعالیت­های آسکوربات پراکسیداز (14/6 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین در دقیقه)، پراکسیداز (15/4 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین)، سوپر اکسید دسموتاز (23/6 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین)،  کلروفیل 44/3 میلی­گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل 43/6 میلی­گرم بر گرم وزن تر)،  میزان پرولین (4/5 میلی­مول بر گرم وزن تر)، محتوای آب نسبی (71/3 درصد)، کارآیی مصرف آب (6/3 کیلوگرم بر میلی­متر آب) و موجب کاهش میزان  مالون دی آلدئید (18 نانومول بر گرم وزن تر برگ) گردید و رقم کراس­سبلان در تیمار شاهد (عدم مصرف کود شیمیایی فسفر) دارای کمترین فعالیت­های آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، سوپر اکسید دسموتاز و رنگیزه­های فتوسنتزی بود. بنابراین با گزینش ارقام مناسب و پاسخ­ده به منابع کودهای زیستی می­توان با بالا بردن میزان فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانی سبب بهبود رشد و عملکرد دانه شد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 407.29 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی توده‌های بومی گندم نان در جذب و بهره وری نیتروژن

غلامرضا خلیل زاده؛ ابراهیم عزیزاف؛ جواد مظفری

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 35-53

چکیده

  به منظور ارزیابی توده‌های بومی گندم نان در جذب و بهره وری نیتروژن، این آزمایش در سال زراعی 89-1388 با استفاده از 42 توده بومی گندم نان با مصرف تقسیط 200 کیلوگرم در هکتار کود اوره و شاهد (بدون مصرف کود) بصورت اسپلیت پلات برپایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی در بین توده‌های بومی مورد ارزیابی ...  بیشتر به منظور ارزیابی توده‌های بومی گندم نان در جذب و بهره وری نیتروژن، این آزمایش در سال زراعی 89-1388 با استفاده از 42 توده بومی گندم نان با مصرف تقسیط 200 کیلوگرم در هکتار کود اوره و شاهد (بدون مصرف کود) بصورت اسپلیت پلات برپایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی در بین توده‌های بومی مورد ارزیابی برای کارایی جذب و مصرف نیتروژن وجود داشت. تجزیه واریانس اختلاف آماری بسیار معنی‌داری برای ژنوتیپ‌ها در صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، غلظت نیتروژن دانه و کاه و کلش، عملکرد نیتروژن دانه شاخص برداشت نیتروژن، کارایی جذب و مصرف نیتروژن نشان داد. اثر متقابل ژنوتیپ × نیتروژن در تمام صفات به استثنای صفت شاخص برداشت معنی‌دار بود. استفاده از کود باعث افزایش عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، غلظت نیتروژن دانه و کاه و کلش، کارایی جذب نیتروژن و کاهش شاخص برداشت و وزن هزار دانه گردید. توده‌های بومی 19G، 26G، 29G، 37G و 41G عملکرد دانه بالاتری داشتند. در مقابل، توده‌های 11G، 12G و 14G در نیتروژن کمتر عملکرد بالایی نشان دادند. بیشترین غلظت نیتروژن دانه در توده‌های 19G، 21G، 29G و بالاترین غلظت نیتروژن در کاه و کلش در توده‌های 12G، 15G، 28G به اثبات رسید. بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در سطح شاهد و مربوط به توده‌های بومی 19G، 26G، 37G و 41G بود. در بین اجزاء کارایی مصرف نیتروژن (کارایی جذب نیتروژن، شاخص برداشت و کارایی استفاده از نیتروژن)، کارایی جذب نیتروژن با 85% در هر دو سطح نیتروژن بیشترین سهم را از واریانس کل نسیت به شاخص برداشت و کارایی استفاده از نیتروژن (15-2%) به خود اختصاص داد. بهترین توده‌های بومی برای کارایی جذب نیتروژن مربوط به 9G، 11G، 27G، 37G بود. از نظر پتانسیل عملکرد دانه توده‌های بومی 19G، 26G، 27G، 37G و 41G  در مقایسه با دیگر توده‌ها بیشترین میزان را داشتند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 409.96 K

گیاهان زراعی دیم

جذب فسفر و عملکرد ژنوتیپ‌ها و ارقام جو در سطوح مختلف فسفر تحت شرایط دیم

غلامرضا ولیزاده؛ بهـزاد صادق زاده؛ جلیل اصغری میدانی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 55-66

چکیده

  به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف مصرف فسفر و اختلاف ارقام و ژنوتیپ‌های جو در جذب فسفر و تولید عملکرد دانه و کاه و کلش ، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار سطح کود فسفره 0، 15، 30 و 45  کیلوگرم پنتا اکسید فسفر در هکتار) در کرت‌‌های اصلی، و تعداد ده رقم و ژنوتیپ‌‌ جو در کرت‌های فرعی در سه تکرار و به ...  بیشتر به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف مصرف فسفر و اختلاف ارقام و ژنوتیپ‌های جو در جذب فسفر و تولید عملکرد دانه و کاه و کلش ، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار سطح کود فسفره 0، 15، 30 و 45  کیلوگرم پنتا اکسید فسفر در هکتار) در کرت‌‌های اصلی، و تعداد ده رقم و ژنوتیپ‌‌ جو در کرت‌های فرعی در سه تکرار و به مدت سه سال (91-1388) در ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا گردید. بر اساس نتایج حاصله،سطوح کودی فسفر، تاثیر معنی­داری برکلش و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو  داشت. افزایش میزان مصرف فسفر تا مقادیر 30 و 45 کیلوگرم کود پنتا اکسید فسفر در مقایسه با شاهد باعث افزایش معنی‌دار کاه و کلش، و عملکرد دانه جو شد. نتایج اثرات ارقام نشان دادکه  ژنوتیپ‌های  مختلف جو در میزان عملکرد دانه از نظر آماری اختلاف معنی‌داری نداشتند، ولی رقم آبیدر، ژنوتیپ URB81/3 و دایتون برتری نسبی به سایر ژنوتیپ‌ها نشان دادند. با افزایش میزان مصرف فسفر، غلظت و جذب فسفر در کاه و کلش بطور معنی‌داری افزایش یافت. ژنوتیپ‌های  Dari-ERB87/2و URB81/3 در مقایسه با دیگر ژنوتیپ‌ها بیشترین غلظت فسفر در کاه و کلش را داشتند. اما در حداقل میزان فسفر مصرفی توانایی جذب فسفر ژنوتیپ‌هایURB82/9  وURB81/5 در مقایسه با ارقام سهند، آبیدر و دایتون و دیگر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود. این مطالعه نشان می‌دهد که با افزایش میزان مصرف فسفر، تولید کاه وکلش، عملکرد دانه، غلظت و جذب کل فسفر در کاه و کلش،  و دانه جو افزایش می‌یابد. جذب فسفر ژنوتیپ‌ها و ارقام جو در مقادیر مختلف فسفر  ‌متفاوت‌ بودند. ژنوتیپ‌های URB82/9  وURB81/5 توانایی جذب فسفر بیشتری در فسفر کمتر خاک دارند و جذب ‌فسفرکل به میزان رشدگیاه، میزان مصرف‌کود فسفره و نوع‌ ژنوتیپ و رقم ‌بستگی دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 242.12 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی تغییرات عملکرد دانه و اجزای آن و قابلیت نخود سیاه (Cicer arietinum L.) در سرکوب علف‌های هرز در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی

جلال جلیلیان؛ سعید حیدرزاده

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 67-85

چکیده

  این آزمایش در سال زراعی 93-1392 در دانشگاه ارومیه به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دیم (I1) و یکبار آبیاری تکمیلی (I2) به عنوان کرت اصلی و الگوهای مختلف کاشت با 10 سطح شامل T1= کرت بدون کاشت نخود تحت آبیاری معمولی-هر 10 روز یکبار، T2=کرت بدون کاشت نخود، T3= کاشت نخود بدون ردیف ...  بیشتر این آزمایش در سال زراعی 93-1392 در دانشگاه ارومیه به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دیم (I1) و یکبار آبیاری تکمیلی (I2) به عنوان کرت اصلی و الگوهای مختلف کاشت با 10 سطح شامل T1= کرت بدون کاشت نخود تحت آبیاری معمولی-هر 10 روز یکبار، T2=کرت بدون کاشت نخود، T3= کاشت نخود بدون ردیف خالی همراه با وجین دستی علف‌های هرز، T4=کاشت نخود بدون ردیف خالی و بدون وجین علف‌هرز، T5=کاشت یک ردیف نخود و یک ردیف خالی، T6، T7  و  T8= کاشت دو ردیف نخود و دو، سه و چهار ردیف خالی، T9= کاشت سه ردیف نخود و دو ردیف خالی، T10= کاشت چهار ردیف نخود و دو ردیف خالی به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد کاشت نخود بدون ردیف خالی بدون وجین (T3) تحت شرایط دیم ماده خشک توق، سلمه‌تره و ترب وحشی را به ترتیب 17/92، 18/92 و 33/90 درصد در مقایسه با شرایط آبیاری تکمیلی کاهش داد. در کرت بدون نخود (T2)، اعمال آبیاری سبب افزایش 41 درصدی بیوماس کل علف‌های هرز نسبت به شرایط دیم شد. بیشترین مقادیر اجزای عملکرد نخود در شرایط آبیاری تکمیلی مشاهده شد که منجر به افزایش 40 و 37 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک نسبت به شرایط دیم گردید. در مقایسه تیمارهای T3 و T4 نتایج نشان داد که وجود علف‌هرز در کنار نخود سبب کاهش 55/35 و 57/29 درصدی در عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نخود شد. به طور کلی، گیاه کم توقع نخود از طریق پر کردن آشیانه اکولوژیکی، علاوه بر کاهش مصرف نهاده‌ها، می‌توان سبب کنترل علف‌های هرز مزارع فاریاب شد و موجبات پایداری اکوسیستم را فراهم ساخت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 390.1 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر باکتری‌های بیوفیلمی محرک رشد در تعدیل اثرات ناشی از بروز تنش کم‌آبی در مراحل انتهایی دوره رشد بر اجزای عملکرد و ریشه گندم

اسماعیل کریمی؛ ناصر علی اصغرزاد؛ محمد رضا نیشابوری؛ عزت الله اسفندیاری

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-102

چکیده

  باکتری‌های بیوفیلمی واجد خصوصیات محرک رشد می‌توانند به بقای گیاهان زراعی از جمله گندم در تنش کم آبی کمک نمایند. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی تاثیر باکتری‌های بیوفیلمی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط کم آبی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل جدایه­های باکتری­های بیوفیلمی ...  بیشتر باکتری‌های بیوفیلمی واجد خصوصیات محرک رشد می‌توانند به بقای گیاهان زراعی از جمله گندم در تنش کم آبی کمک نمایند. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی تاثیر باکتری‌های بیوفیلمی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط کم آبی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل جدایه­های باکتری­های بیوفیلمی (بدون باکتری، جدایه‌های 1-16، 2-38 و1-54)، ارقام گندم نان (کوهدشت و چمران) و سطوح آبی (70 ، 50 و 20 درصد آب قابل استفاده) بود که در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه مراغه اجرا گردید. جدایه‌های مورد مطالعه از 120 جدایه بیوفیلمی که از ریشه گرامینه‌های مقاوم به خشکی در منطقه هشترود جداسازی شده بودند، انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که در تمامی سطوح رطوبتی باکتری­ها توانستند تاثیر مثبتی بر اجزای عملکرد گندم داشته باشند. تاثیر باکتری­ها بر رقم کوهدشت بیشتر از چمران بود. وزن تر، وزن خشک ریشه، چگالی بافت ریشه، درصد نگهداری آب ریشه و نسبت ریشه به ساقه تحت تاثیر تنش کم آبی قرار گرفتند. مایه زنی باکتری­ها وزن خشک و تر ریشه و چگالی بافت ریشه را کاهش دادند. در عوض توانستند درصد رطوبت وزنی ریشه را به طور چشمگیری افزایش دهند. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که امکان بهره گیری از باکتری­های بیوفیلمی محرک رشد برای تعدیل اثرات تنش کم آبی وجود دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 756.32 K

گیاهان زراعی دیم

پهنه بندی تاریخ های کاشت و برداشت و طول مراحل رشد گندم دیم بر اساس داده های بارش و دما در استان گلستان

کامی کابوسی؛ عثمان مجیدی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 103-120

چکیده

  به منظور پهنه ­بندی تاریخ­های کاشت و برداشت و طول مراحل رشد گندم دیم در استان گلستان از داده­های دمای کمینه و بیشینه و بارش روزانه 30 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری مشترک 1394-1370 استفاده شد. با توجه به وابستگی کشت دیم به پارامترهای اقلیمی، نقشه ­های پهنه­بندی بر اساس سطح احتمال وقوع 75 درصد تهیه شد. تاریخ کاشت بر اساس وقوع اولین ...  بیشتر به منظور پهنه ­بندی تاریخ­های کاشت و برداشت و طول مراحل رشد گندم دیم در استان گلستان از داده­های دمای کمینه و بیشینه و بارش روزانه 30 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری مشترک 1394-1370 استفاده شد. با توجه به وابستگی کشت دیم به پارامترهای اقلیمی، نقشه ­های پهنه­بندی بر اساس سطح احتمال وقوع 75 درصد تهیه شد. تاریخ کاشت بر اساس وقوع اولین بارش برابر و بیشتر از 25 میلی­متر طی یک دوره 10 روزه متوالی در ماه آذر و طول مراحل رشد بر اساس مفهوم درجه- روز رشد انتخاب گردید. به منظور بررسی صحت نتایج و اعتبارسنجی آن، نقشه­های پهنه­بندی با یافته­های پژوهش­های مختلفی که در مقیاس مزرعه در استان گلستان انجام شده بود، مقایسه شد. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی و میانگین وزنی تاریخ کاشت گندم دیم در مناطق مختلف استان به ترتیب در فاصله 16 تا 25 و 21 آذر و تاریخ برداشت به ترتیب در فاصله 21 تا 31 و 26 خرداد می­باشد. طول دوره کاشت تا سبز شدن بین 34 تا 89 روز با میانگین وزنی 47 روز، طول دوره سبز شدن تا گلدهی بین 106 تا 147 روز با میانگین وزنی 122 روز، طول دوره گلدهی تا رسیدگی بین 31 تا 68 روز با میانگین وزنی آن 37 و طول دوره رشد (کاشت تا رسیدگی) بین 170 تا 244 روز با میانگین وزنی 187 روز به دست آمد. با توجه به وقوع بیشتر و زودتر بارش­های پائیزه و فرا رسیدن دوره سرما در نیمه جنوبی و ارتفاعات استان در مقایسه با مناطق دشتی شمال استان، تاریخ کاشت زودتر و تاریخ برداشت دیرتر در نیمه جنوبی نسبت به نیمه شمالی منطقی به نظر می­رسد. صحت­سنجی نتایج این پژوهش با یافته­های پژوهش­های زراعی در مقیاس مزرعه نشان داد که نقشه­های پهنه­بندی تهیه شده از دقت مناسبی برخوردار می­باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 620.9 K

گیاهان زراعی دیم

بررسی تنوع ژنتیکی و مکان یابی QTLهای کنترل کننده صفات مرتبط با جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه گندم

معروف خلیلی؛ فهیمه جواهری کاشانی؛ محمد علی ابراهیمی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 121-138

چکیده

  به منظور بررسی تنوع و مکان­یابی QTLهای کنترل کننده صفات مورفولوژیکی و رویشی بذر گندم، 148 اینبرد لاین نوترکیب  همراه با دو والد  Rojo Yecora و No. 49، آزمایشی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و دو شرایط نرمال و تنش رطوبتی در سال 1395 اجرا شد. صفات درصد جوانه ­زنی نهایی، سرعت جوانه­ زنی، طول ریش ه­چه وساق ­چه، وزن خشک ریشه­ چه و ساقه­ ...  بیشتر به منظور بررسی تنوع و مکان­یابی QTLهای کنترل کننده صفات مورفولوژیکی و رویشی بذر گندم، 148 اینبرد لاین نوترکیب  همراه با دو والد  Rojo Yecora و No. 49، آزمایشی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و دو شرایط نرمال و تنش رطوبتی در سال 1395 اجرا شد. صفات درصد جوانه ­زنی نهایی، سرعت جوانه­ زنی، طول ریش ه­چه وساق ­چه، وزن خشک ریشه­ چه و ساقه­ چه، وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر مورد اندازه­گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در شرایط نرمال رطوبتی بالاترین مقدار وراثت­پذیری خصوصی به صفات طول ساقه­ چه، وزن ساقه ­چه، شاخص بنیه بذر و درصد جوانه زنی نهایی اختصاص داشت، همچنین بالاترین مقدار وراثت پذیری خصوصی در شرایط تنش کم آبی به صفت طول ریشه چه اختصاص داشت. تجزیهQTL  به روش نقشه ­یابی فاصله‌ای مرکب (CIM) برای هر صفت در هر محیط و میانگین دو محیط انجام گردید. در شرایط نرمال در مجموع 16عدد QTL شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این QTL­ها از 11/5 تا 21/6 درصد متغییر بود؛ بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب متعلق به وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه چه بود. در شرایط تنش رطوبتی در مجموع 20 عدد QTL شناسایی گردید. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این QTL­ها از 11/9 تا 24/7 درصد متغییر بود که به ترتیب صفات وزن خشک ریشه چه و طول ساقه چه اختصاص داشت. برای صفات مورد مطالعه در میانگین دو محیط 14عدد QTL­ شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این QTL­ها از 11/41 تا 23/2 درصد متغییر بود که به ترتیب صفات وزن خشک ریشه­چه و وزن خشک ساقه چه اختصاص داشت. LOD در دامنه 3/12 تا 7/25 قرار داشت.  در دو شرایط محیطی مختلف و میانگین آنها، QTL شناسایی شده بر روی کروموزوم شماره 4B و حد فاصل دو مارکر Wms121-Sukkula.1300 کنترل کننده صفات وزن خشک ساقه چه و شاخص بنیه بذر و QTL قرار گرفته بر روی کرموزوم 2D حد فاصل دو مارکر Gwm349-Wmc445 کنترل کننده صفت شاخص بنیه بذر، در کلیه شرایط پایداری کامل داشتند که می­توان از آنها  برای گزینش به کمک نشانگر (MAS) استفاده نمود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.05 M

گیاهان زراعی دیم

مقایسه مدل های رگرسیون چند متغیره خطی و شبکه های عصبی مصنوعی برای برآورد عملکرد گندم دیم در مناطقی از زاگرس مرکزی

عبدالمحمد محنت کش؛ شمس الله ایوبی؛ احمد جلالیان؛ امیر احمد دهقانی

دوره 5، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 119-133

چکیده

  با توجه به اهمیت گندم در تغذیه انسان و سطح زیر کشت وسیع این محصول به صورت دیم در ایران، این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی مدل­های رگرسیون چند متغیره خطی و شبکه­های عصبی مصنوعی برای پیش­بینی عملکرد دانه و زیست­توده گندم دیم (رقم سرداری)، در یک بررسی دو ساله اجرا شد. در دو منطقه از زاگرس مرکزی، 202 نقطه نمونه­برداری تحت کشت گندم دیم ...  بیشتر با توجه به اهمیت گندم در تغذیه انسان و سطح زیر کشت وسیع این محصول به صورت دیم در ایران، این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی مدل­های رگرسیون چند متغیره خطی و شبکه­های عصبی مصنوعی برای پیش­بینی عملکرد دانه و زیست­توده گندم دیم (رقم سرداری)، در یک بررسی دو ساله اجرا شد. در دو منطقه از زاگرس مرکزی، 202 نقطه نمونه­برداری تحت کشت گندم دیم و در اجزای مختلف شیب شامل قله شیب، شانه شیب، شیب پشتی، پای شیب و انتهای شیب انتخاب شد. در زمان برداشت گندم، از این نقاط نمونه خاک و نمونه عملکرد گندم جمع­آوری شد. ویژگی­های اولیه و ثانویه پستی و بلندی در هر نقطه، از مدل­های رقومی ارتفاع استخراج و از داده­های هواشناسی دو منطقه استفاده شد. 54 خصوصیت مختلف خاک، پستی و بلندی، بارندگی و مدیریت به عنوان ورودی­های هر مدل و عملکرد دانه و زیست­توده گندم به عنوان خروجی­های هر دو مدل در نظر گرفته شد. ضرایب تبیین مدل­های شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چند متغیره خطی به ترتیب برای پیش­بینی عملکرد دانه برابر 84 و 15درصد و برای پیش­بینی زیست­توده هوایی برابر 76 و 6 درصد بود. ریشه دوم میانگین مربعات خطای (RMSE) این مدل­ها نیز به ترتیب در پیش­بینی عملکرد دانه برابر 033/0 و 092/0 و در پیش­بینی زیست­توده برای شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چند متغیره خطی به ترتیب برابر 037/0 و 102/0 بود. نتایج نشان از توانایی بهتر شبکه ­های عصبی مصنوعی نسبت به رگرسیون چند متغیره خطی در برآورد عملکرد دانه و زیست­توده گندم دیم در مناطق مورد مطالعه داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 586.96 K

گیاهان زراعی دیم

تاثیر زمان کشت و تداخل علف‌های هرز بر روی خصوصیات کیفی و کمی دانه برخی ارقام نخود در شرایط دیم

احسان فتحی؛ ایرج طهماسبی؛ نسرین تیموری

دوره 5، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 135-155

چکیده

  این مطالعه به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تداخل علف‌های هرز روی برخی صفات کیفی و کمی دانه رقم‌های نخود اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در 15 کیلومتری شهر دهگلان در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تاریخ کاشت )پاییزه، انتظاری و بهاره( و ارقام نخود ...  بیشتر این مطالعه به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تداخل علف‌های هرز روی برخی صفات کیفی و کمی دانه رقم‌های نخود اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در 15 کیلومتری شهر دهگلان در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تاریخ کاشت )پاییزه، انتظاری و بهاره( و ارقام نخود (ILC482، آزاد، آرمان، پیروز و کاکا) به صورت فاکتوریل به کرت‌های اصلی و تداخل (وجین و عدم وجین) علف‌های هرز به کرت‌های فرعی اختصاص داده شدند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تاریخ کاشت در تمام صفات مورد بررسی معنی دار بود. رقابت علف‌های هرز باعث کاهش شدید تعداد دانه شد. به طوری که در کشت پاییزه در شرایط تداخل نسبت به عدم تداخل تعداد دانه کاهش 58/77 درصدی نشان داد. این کاهش در کشت انتظاری و بهاره به ترتیب 65/76 و35/99 درصد بود. تداخل علف هرز باعث افزایش وزن صد دانه نسبت به شرایط عدم تداخل شد. بیش‌ترین مقدار عملکرد دانه در کشت انتظاری مشاهده شد. رقم 482ILC با مقدار 4/132 گرم در مترمربع دارای بیشترین عملکرد دانه بود. ازنظرعملکرد دانه کاکا مناسب ترین رقم در شرایط تداخل علف هرز بود. بین ارقام آزمایشی از لحاظ کلیه صفات کیفی دانه به جز خاکستر، فیبر خام و غلظت روی اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. میزان ترکیبات فنلی با طولانی تر شدن دوره رشد افزایش یافت. دربین ارقام مورد آزمایش رقم کاکا دارای بیشترین مقدار تانن بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 515.54 K