نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رحیم ناصری ¹
• مهرشاد براری ¹
• محمدجواد زارع ¹
• کاظم خاوازی ²
• زهرا طهماسبی ¹

¹ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

² موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس و قارچ میکوریزا بر فعالیت برخی آنزیم­های آنتی­اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی گندم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام و ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمار­های آزمایشی شامل عامل رقم گندم  در دو سطح (کراس­سبلان و ساجی) و تیمار منابع کودی در هشت سطح شامل: 1- عدم مصرف کود شیمیایی فسفر، 2- 50 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، 3- باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas putida (PSB))، 4- قارچ گلوموس موسه(Glomus mosseae (GM))، 5- PSB+GM ، 6- PSB+GM + 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، 7- PSB +25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر و 8-GM+ 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر بودند. نتایج حاصل از این پژوهش  نشان داد که اثر برهمکنش رقم×منابع کودی بر فعالیت برخی آنزیم­های آنتی اکسیدان و خصوصیات فیزیولوژیکی تاثیر معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد داشت.  به طوری که رقم ساجی در تیمار  GM+ 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر موجب افزایش فعالیت­های آسکوربات پراکسیداز (14/6 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین در دقیقه)، پراکسیداز (15/4 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین)، سوپر اکسید دسموتاز (23/6 واحد آنزیمی بر میلی­گرم پروتئین)،  کلروفیل 44/3 میلی­گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل 43/6 میلی­گرم بر گرم وزن تر)،  میزان پرولین (4/5 میلی­مول بر گرم وزن تر)، محتوای آب نسبی (71/3 درصد)، کارآیی مصرف آب (6/3 کیلوگرم بر میلی­متر آب) و موجب کاهش میزان  مالون دی آلدئید (18 نانومول بر گرم وزن تر برگ) گردید و رقم کراس­سبلان در تیمار شاهد (عدم مصرف کود شیمیایی فسفر) دارای کمترین فعالیت­های آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، سوپر اکسید دسموتاز و رنگیزه­های فتوسنتزی بود. بنابراین با گزینش ارقام مناسب و پاسخ­ده به منابع کودهای زیستی می­توان با بالا بردن میزان فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانی سبب بهبود رشد و عملکرد دانه شد. 

کلیدواژه‌ها

• آسکوربات پراکسیداز
• پرولین
• پراکسیداز
• سوپراکسید دسموتاز
• کارآیی مصرف آب
• کلروفیل

موضوعات

• به‌زراعی

عنوان مقاله [English]

Effect of Phosphate Solubilizing Bacteria and Mycorrhizal fungi on some activities of antioxidative enzymes, physiological characteristics of wheat under dry land conditions

نویسندگان [English]

• R. Naseri ¹
• M. Barary ¹
• M.J. Zarea ¹
• K. Khavazi ²
• Z. Tahmasebi ¹

¹ Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran

² Water and Soil Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Karaj, Iran

چکیده [English]

In order to study the effect of phosphate solubilizing bacteria (PSB) and mycorrhizal fungi on activities of antioxidative enzymes and physiological characteristics of wheat under dry land conditions, an experiment was carried out using factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications at two locations (Agricultural Research Station of Ilam University and Sarableh Agricultural and Research, Recourses Center) during 2013-2014 cropping season. Experiment factors consisted of wheat factor at two levels  (Keras Sablan and Saji) and fertilizer sources treatment at eight levels including of 1- without application of phosphorous chemical fertilizer, 2- 50 kg/ha phosphorous chemical fertilizer, 3- pseudomonas putida (PSB), 4- Glomus mosseae (GM), 5-PSB+GM, 6-PSB+GM+25 kg/ha phosphorous chemical fertilizer, 7- PSB+ 25 kg/ha phosphorous chemical fertilizer and 8- GM+25 kg/ha phosphorous chemical fertilizer. Results indicated that interaction effect of cultivar×fertilizer sources on some activities of antioxidative enzymes and physiological characteristics were effect at 1% probability level. So that, Saji cultivar×Glomus mosseae+25 kg/ha phosphorous chemical fertilizer had the highest APX (14.6 u/mg protein), POD (15.4 u/mg protein), SOD (23.6 u/mg protein), chlorophyll a (44.3 mg mL^-1), chlorophyll b (43.6 (mg mL^-1), proline (4.5 μm g^-1), RWC (71.3%), WUE (6.3 kg/mm) and decreased MAD (18 μmolg^-1d.w) and Keras Sabalan cultivar and check treatment (without application of phosphorous chemical fertilizer) had the lowest APX, POD, SOD and photosynthetic pigment. Therefore, with the selection of suitable and responding cultivar to bio-fertilizers sources can lead to improvement of growth and grain yield by increasing the activities of antioxidative enzymes and physiological characteristics under dry land conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• APX
• chlorophyll
• POD
• Proline
• SOD
• Water use efficiency