نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طهماسب حسین پور ¹
• مهناز رحمتی ¹
• علی احمدی ¹
• جهانبخش دولتشاه ²

¹ بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

² سازمان جهاد کشاورزی لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی اثرات میزان‌های مختلف مصرف کود نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم دیم در شهرستان کوهدشت اجرا شد. به‌همین منظور، آزمایشی به‌صورت کرت­های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (94-1392) انجام شد. تیمار آبیاری در کرت‌های اصلی (شرایط دیم (شاهد)، آبیاری تکمیلی در زمان کاشت، آبیاری تکمیلی در زمان کاشت + گلدهی در هر مرحله به میزان 50 میلی‌متر) و دو رقم گندم نان کریم و کوهدشت در کرت‌های فرعی و مقادیر مختلف نیتروژن (0، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد سنبله در واحد سطح با مصرف نیتروژن به‌طور معنی­دار افزایش یافت اما بین دو سطح مصرف نیتروژن تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین مناسب‌ترین مدیریت مصرف نیتروژن با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی مصرف 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن می‌باشد. همچنین آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی­دار عملکرد دانه شد اما بین تیمارهای آبیاری تکمیلی اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. با لحاظ مسائل اقتصادی می‌توان نتیجه گرفت که آبیاری تکمیلی به میزان 50 میلی­متر در زمان کاشت نسبت به تیمار شاهد (شرایط دیم) و آبیاری در زمان کاشت + گلدهی برتر بود. اگرچه اثر اصلی رقم در صفات مورد بررسی معنی­دار نبود اما با توجه به اثرات متقابل فاکتورها، رقم کریم در شرایط آبیاری تکمیلی در زمان کاشت با مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود. در نهایت استنباط می‌شود با استفاده از مدیریت آبیاری تکمیلی و مصرف نیتروژن بتوان عملکرد دانه گندم را در شرایط دیم بهبود بخشید. 

کلیدواژه‌ها

• آبیاری تکمیلی
• شرایط دیم
• مصرف بهینه نیتروژن

موضوعات

• به‌زراعی

عنوان مقاله [English]

Effects of different nitrogen application rates and supplemental irrigation on agronomic characteristics and grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under rainfed conditions

نویسندگان [English]

• T. hoseinpour ¹
• M. Rahmati ¹
• A. Ahmadi ¹
• J. Doolatshah ²

¹ Seed and Plant improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorramabad, Iran

² Lorestan Agricultural Jahad Organization, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

This study was conducted to investigate for the effects of optimum nitrogen application rates and supplemental irrigation on agronomic characteristics and grain yield of bread wheat cultivars in Koohdash under rainfed conditions. The experiments were carried out split- split- plot in randomized complete block design arrangements from 2013- 2015 cropping years. The irrigation treatment (rainfed, planting, planting + flowering with rates of 50 mm), two cultivars (Karim and Koohdasht) and different nitrogen rates (0, 60 and 120 kg/ha) were arrangement in main plots, sub- plots and sub- sub- plots, respectively. The results showed that grain yield, biological yield and number of spike per m² were significantly increased, but significant difference was not observed between two levels of nitrogen application. Therefore, the most appropriate management of nitrogen application is 60 kg/ha, considering economic issues. Also, the supplemental irrigation significantly increased grain yield, but significant difference was not observed between irrigation treatments. Considering economic issues, it can be concluded that irrigation at planting was superior to non- irrigation and irrigation at planting + flowering. Although, the main effect of cultivar was not significant for evaluated traits, but Karim cultivar produced the highest grain yield under supplemental irrigation at planting and nitrogen application 60 kg/ha. Finally, it can be concluded that wheat grain yield can be improved using supplemental irrigation management and nitrogen under rainfed conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Supplemental irrigation
• rainfed conditions
• optimum nitrogen application