نویسندگان

• مریم دلفانی ¹
• علی حاتمی ²
• سید سعید پورداد ³
• زهرا طهماسبی ⁴
• فرشید فتاح نیا ⁴
• محمدرضا جهانسوز ⁵

¹ دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

² گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

³ معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

⁴ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

⁵ گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به لحاظ داشتن مقاومت نسبی به تنش‌های محیطی بخصوص خشکی، یک گیاه مناسب در شرایط دیم محسوب می‌گردد. این تحقیق جهت بررسی اثر تراکم کاشت و آبیاری تکمیلی بر خصوصیات کمی و کیفی عملکرد علوفه دو رقم گلرنگ در مزرعه‌ی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل بوده و تیمارها شامل، عامل اصلی آبیاری در دو سطح (آبیاری تکمیلی و دیم) و عامل‌های فرعی شامل، تراکم در پنج سطح (20، 30، 40، 50 و 60 کیلوگرم در هکتار) و دو رقم (گلدشت و فرامان) با سه تکرار اجرا گردید. بیشترین میزان کربوهیدرات کل در تیمار اثر متقابل تراکم 50 کیلوگرم در هکتار و رقم گلدشت به میزان 32/68 درصد و کمترین آن در تراکم 30 کیلوگرم در هکتار و رقم فرامان به میزان 17/65 درصد، مشاهده شد. بیشترین مقدار کربوهیدرات غیر فیبری مربوط به رقم گلدشت تحت شرایط آبیاری تکمیلی بود. بیشترین میزان پروتئین اندام‌های هوایی در شرایط دیم (35/19 درصد) و همچنین در تیمار اثر متقابل تراکم 40 کیلوگرم در هکتار× رقم فرامان (98/19 درصد) بدست آمد. عملکرد علوفه‌ی تر تحت تاثیر هر سه نوع اثر متقابل دوگانه، قرار گرفت. در مجموع، رقم گلدشت با تراکم بالا در شرایط آبیاری تکمیلی از لحاظ کربوهیدرات و رقم فرامان در شرایط دیم و تراکم پایین‌ از نظر پروتئین، برتر بود. رقم فرامان در شرایط آبیاری تکمیلی و رقم گلدشت در تراکم بالا از لحاظ عملکرد برتری داشتند و هم‌چنین همراه با افزایش تراکم در شرایط آبیاری تکمیلی عملکرد علوفه‌ی تر افزایش یافت. در نهایت، به نظر می‌رسد که در اکثر صفات ذکر شده آبیاری تکمیلی در تراکم‌های بالا سبب بروز نتایج بهتری شد.

کلیدواژه‌ها

• گلرنگ
• کربوهیدرات
• پروتئین
• دیم

موضوعات

• به‌زراعی

عنوان مقاله [English]

Effect of planting density and supplementary irrigation on quality and quantity of forage yield of two safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars

نویسندگان [English]

• M. Delfani ¹
• Ali Hatami ²
• S.S. Pourdad ³
• Z. Tahmasebi ⁴
• F. Fattahnia ⁴
• M.R. Jahansooz ⁵

¹ Ph.D. student, Department of Agronomy, Ilam University, Ilam, Iran

² Department of Plant Breeding and Agronomy, Faculty of Agriculture, Ilam Univercity, Ilam, Iran

³ Deputy Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension (AREEO), Kermanshah, Iran

⁴ Department of Agronomy and Plant Breeding, Ilam University, Ilam, Iran

⁵ Department of Agronomy, Tehran University, Karaj, Iran

چکیده [English]

Safflower (Carthamus tinctorius L.) is considered to be a suitable crop for drylands because of its relatively high resistance to environmental stresses especially drought resistance. This research was carried out to investigate the effects of planting density and supplemental irrigation on quality and quantity of forage yield in two cultivars of safflower at the farm of Faculty of Agriculture, Ilam University. The experiment was conducted in a split-factorial-design. The main factor was irrigation at two levels (with supplementary irrigation and dry-land) and Sub factor included the mixture treatments of density levels (20, 30, 40, 50 and 60 kg/ha) and cultivars (Goldasht and Faraman) which were performed in three replications. The highest amount of total carbohydrate with 68.32% was found in Goldasht cultivar, cultivated in 50 (kg ha^-1) density and the lowest amount of it with 65.17% was in density of 30 (kg ha^-1) and Faraman cultivar. The highest non-fibrous carbohydrate was recorded from Goldasht cultivar under supplementary irrigation condition. Both dry-land condition (19.35%) and interaction of 40 kg ha^-1 density × Faraman cultivar (19.98%) had the highest protein content of the shoot. Forage yield was affected by all three double interactions. In general, Goldasht cultivar with high density under supplementary irrigation conditions had higher carbohydrate, while Faraman cultivar had a better protein yield under dry-land conditions and with lower density. Farman cultivar and Goldasht cultivar had better performance in terms of supplementary irrigation and high density, respectively. Also, the performance (yield) increased when density rise under supplementary irrigation conditions. Finally, it seems that in most of the above-mentioned traits supplementary irrigation has caused better results in high densities.

کلیدواژه‌ها [English]

• safflower
• Carbohydrate
• protein
• Dryland