نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم روحی ¹
• پیام پزشکپور ²
• شهریار فاتحی ³

¹ بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

² بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

³ کارشناس مدیریت جهادکشاورزی شهرستان کامیاران،ایران

چکیده

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم نخود دریافتی از ایکاردا  تحت شرایط دیم در کشت انتظاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران – ایکاردا واقع در شهرستان کامیاران (استان کردستان)، اجرا شد. استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها منجر به انتخاب چهار عامل شد که در مجموع 7/85 درصد از کل تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. عامل اول 29 درصد از تغییرات را توجیه کرد که شامل صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، ارتفاع آخرین غلاف از سطح زمین و وزن صد دانه بود و عامل دوم که حدود 5/28 درصد از تغییرات را توجیه کرد، شامل صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه بود. ژنوتیپ‌های تحت شماره 16، 4، 15، 14 و 3 که دارای عامل اول و دوم مثبت و بالاتری بودند به عنوان ژنوتیپ‌های برتر با عملکرد بالا تحت شرایط دیم به صورت کشت انتظاری شناسایی شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای براساس صفات مورفولوژیکی، ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سه گروه دسته بندی شدند. ژنوتیپ‌های گروه اول و سوم از نظر اکثر صفات زراعی مورد بررسی و عملکرد دانه، میانگین بالاتری را در میان سایر گروه‌ها و همچنین میانگین کل ژنوتیپ‌ها داشتند که اکثر ژنوتیپ‌های قرار گرفته در این دو گروه، ژنوتیپ‌های انتخاب شده بر اساس تجزیه پراکنش بای پلات بودند.

کلیدواژه‌ها

• نخود سفید
• کشت انتظاری
• تجزیه به عامل‌ها
• تجزیه چند متغیره
• تجزیه خوشه‌ای

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

Grouping of Kabuli chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes in Entezary planting using multivariate statistical methods

نویسندگان [English]

• E. Roohi ¹
• P. Pezeskpour ²
• S. Fatehi ³

¹ Seed and Plant improvement Research Department, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran

² Seed and plant improvement department, lorestan َAgricultural and Natural resources Research and Education Center, Agricultural Research,ducation and Extension Organization, Khorram Abad, Iran

³ Agronomy expert, Agriculture Jahad, Kamyaran, Iran

چکیده [English]

To evaluate genetic diversity of Kabuli chickpea genotypes under rainfed conditions in Entezary planting, an experiment was carried out in a randomized complete block design with two replications, in innovation platform of Iran-ICARDA Food Security Project located in Kamyaran city (Kurdistan province) during the year of 2016-2017. Based on the factor analysis, four factors were selected which 85.7 percent of the total variation were explained. The first factor was explained 29 percent of variation which include plant height, the first pod height, the last pod height and 100 grain weight. The second factor was explained 28.5 percent of variation which include number of pod per plant, number of seed per plant and grain yield. Therefor these two factors used to identify genotypes with high yield and yield components and genotypes 3, 4, 14, 15 and 16 were selected as high yield and yield component genotypes in Entezari planting. According to the result of cluster analysis based on morphological traits, the genotypes were classified into three groups. The genotypes of the first and the third clusters in most of agronomic traits and grain yield per plant had high average, compared to other clusters and genotypes average. According to the results of cluster analysis, we can use from genotypes of the first and the third clusters for producing hybrids with early maturity and high grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

• Kabuli chickpea
• entezary planting
• factor analysis
• multivariate analysis
• cluster analysis