گیاهان زراعی دیم
خشنود علیزاده؛ سیده سودابه شبیری؛ صادق شهبازی
دوره 13، شماره 2 ، دی 1403، ، صفحه 283-294
چکیده
مقدمه: تغییر الگو و اصلاح روشهای کاشت گیاهان علوفه‌ای چندساله در دیم‌زارها می‌‌تواند در کاهش عوارض کاشت متوالی غلات و نیز افزایش تولید علوفه با استفاده از اراضی کم‌بازده و شیب‌دار نقش بسیار مهمی ایفا نماید. با کاشت اسپرس در شرایط دیم میتوان ضمن تولید علوفه مرغوب، با ایجاد پوشش مناسب در سطح خاک و کنترل فرسایش، به افزایش مواد ...
بیشتر
مقدمه: تغییر الگو و اصلاح روشهای کاشت گیاهان علوفه‌ای چندساله در دیم‌زارها می‌‌تواند در کاهش عوارض کاشت متوالی غلات و نیز افزایش تولید علوفه با استفاده از اراضی کم‌بازده و شیب‌دار نقش بسیار مهمی ایفا نماید. با کاشت اسپرس در شرایط دیم میتوان ضمن تولید علوفه مرغوب، با ایجاد پوشش مناسب در سطح خاک و کنترل فرسایش، به افزایش مواد آلی خاک و تولید پایدار غلات دیم نیز کمک نمود. یکی از کاستی‌های کشت اسپرس آن است که در سال اول، عملکرد علوفه تولید شده، بسیار پایین است. روش شناسی پژوهش: این آزمایش برای ارزیابی کشت همراه اسپرس با برخی لگومهای یکساله و جو در شرایط دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار در دو ایستگاه تحقیقات دیم مراغه و زنجان به مدت سه سال (97- 1394) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش مشتمل بر چهار تیمار کشت خالص اسپرس، خلر، نخود علوفه‌ای، جو و چهار نسبت کشت مخلوط افزایشی اسپرس با سه گیاه مذکور بود. تجزیه مرکب عملکرد علوفه تر و خشک، بصورت اسپلیت پلات در زمان در پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. یافته‌های پژوهش: نتایج سال اول نشان داد که عملکرد علوفه تر و خشک اسپرس و گیاهان همراه و عملکرد پروتئین تحت تاثیر سطوح مختلف انواع مخلوط قرار گرفت. حداکثر عملکرد علوفه تر و خشک در سال اول به ترتیب با 3433 و 1717 کیلوگرم در هکتار، در کاشت جو خالص بدست آمد که اختلاف معنی‌داری با عملکرد علوفه در کشت همراه اسپرس با نخود علوفه‌ای و اسپرس با جو نداشتند. کمترین عملکرد پروتئین (76 کیلوگرم در هکتار) مربوط به کشت اسپرس با ۳۰ درصد خلر بود. در سال دوم، تیمارهای کشت خالص مربوط به گیاه همراه، حذف شدند و اختلاف بسیار معنیدار (P<0.01) بین تیمارهای دیگر بدست آمد. بیشترین عملکرد علوفه خشک (2133 کیلوگرم در هکتار) و علوفه تر (5767 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار کشت خالص اسپرس بود ولی بین تیمارها از نظر عملکرد پروتئین، تفاوت معنیدار وجود نداشت. در سال سوم بین عملکرد علوفه تیمارها اختلاف معنی‌داری بدست نیامد. با این‌حال، بیشترین عملکرد علوفه خشک (1414 کیلوگرم در هکتار) و علوفه تر (4213 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار کشت خالص اسپرس بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر سال بر عملکرد علوفه خشک و تر بسیار معنیدار بود. اثر متقابل سال و تیمار از لحاظ عملکرد علوفه تر و خشک نیز بسیار معنیدار بود و بیشترین عملکرد علوفه خشک (2133 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار اسپرس خالص در سال دوم بود. در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که کشت اسپرس در شرایط دیم مناطق نیمه خشک مراغه و زنجان امکان‌پذیر است و برای افزایش کمیت و کیفیت تولید علوفه در سال اول میتوان از جو یا خلر (با تراکم 3۰٪) به عنوان گیاه همراه اسپرس (با تراکم ۱۰۰٪) استفاده نمود.
گیاهان زراعی دیم
خشنود علیزاده
دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 95-113
چکیده
انتخاب گونه و رقم مناسب برای تولید علوفه به همراه بسته زراعی مربوطه از مهمترین اقدامات در رابطه با توسعه گیاهان علوفه‌ای در شرایط دیم است. در مجموع تحقیقات گیاهان علوفه‌ای در شرایط دیم طی 15 سال اخیر (1382-97)، مواد ژنتیکی قابل دسترس از توده‌های بومی و بین المللی شامل پانزده گونه از یونجه یکساله، شش گونه ماشک، سه گونه خلر و دو گونه ...
بیشتر
انتخاب گونه و رقم مناسب برای تولید علوفه به همراه بسته زراعی مربوطه از مهمترین اقدامات در رابطه با توسعه گیاهان علوفه‌ای در شرایط دیم است. در مجموع تحقیقات گیاهان علوفه‌ای در شرایط دیم طی 15 سال اخیر (1382-97)، مواد ژنتیکی قابل دسترس از توده‌های بومی و بین المللی شامل پانزده گونه از یونجه یکساله، شش گونه ماشک، سه گونه خلر و دو گونه نخود علوفه‌ای در ایستگاه‌های تحقیقاتی همکار با موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور مورد ارزیابی قرار گرفته و لاین‌های مناسب با تاکید بر کشت پاییزه در اقلیم‌های مختلف شناسایی شده است که پس از ارزیابی سازگاری آنها و مقایسه با شاهد‌های محلی و اجرای پایلوت در اقالیم مختلف کشور، آزادسازی یا در دست معرفی هستند. ماشک رقم مراغه با متوسط عملکرد علوفه خشک 2.5 تن در هکتار، جهت کشت پاییزه در اقلیم معتدل و گرم کشور معرفی شده است. ارقام ماشک گل‌سفید و لامعی از گونه پانونیکا و گلشن از گونه ویلوزا مناسب کشت پاییزه در دیمزارهای سردسیر و معتدل با متوسط عملکرد علوفه خشک در حدود 3 تن در هکتار هستند و رقم طلوع از ماشک ساتیوا با متوسط عملکرد علوفه خشک 3 تن در هکتار برای مناطق گرمسیر معرفی شده است. با وجود برتری ماشک‌ها در تحمل سرما و کشت پاییزه در دیمزارهای سردسیر، معلوم شده است که تحمل خشکی در خلر بیشتر از ماشک است و ارقام امیدبخش از خلر برای شرایط دیم در دست معرفی هستند. علاوه بر شناسایی ارقام مناسب علوفه دیم در جهت افزایش کمیت تولید، سیستم‌های کشت مخلوط لگوم-غلات و لگوم-لگوم نیز در شرایط دیم شناسایی شده است که متوسط تولید علوفه خشک بیش از 6 تن در هکتار با استفاده از ماشک مراغه با جو و حداقل افزایش 20% علوفه خشک در مخلوط ماشک گل سفید با مراغه حاصل شده است. در خصوص یونجه یکساله، علیرغم شناسایی منابع متحمل به سرما در برخی گونه‌ها نظیر ریجیدولا، عملکرد قابل توجهی از توده‌های بومی یونجه یکساله در شرایط دیم سرد و معتدل بدست نیامده است.
گیاهان زراعی دیم
محمود پوریوسف میاندوآب؛ خشنود علیزاده
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-13
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد علوفه در کشت مخلوط درهم و نواری ماشک با جو در کشت پاییزه تحت شرایط دیم مهاباد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل کشت خالص ماشک و جو بههمراه اختلاط بذر ماشک داسیکارپا (رقم مراغه) با جو (رقم آبیدر) به نسبت 1:1 ، 1:2 و 2:1 در دو حالت کشت مخلوط نواری و درهم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد علوفه در کشت مخلوط درهم و نواری ماشک با جو در کشت پاییزه تحت شرایط دیم مهاباد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل کشت خالص ماشک و جو بههمراه اختلاط بذر ماشک داسیکارپا (رقم مراغه) با جو (رقم آبیدر) به نسبت 1:1 ، 1:2 و 2:1 در دو حالت کشت مخلوط نواری و درهم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بود. بین تیمارها از لحاظ درصد سبز بهاره، ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و عملکرد علوفه اختلاف بسیار معنی‌داری وجود داشت. ارتفاع بوته و عملکرد علوفه جو در کشت خالص آن بیشتر از انواع مخلوط بود. با این‌حال، عملکرد علوفه خشک و نیز علوفه تر در برخی کشت‌های مخلوط، 500% بیشتر ازکشت خالص ماشک بود. کشت مخلوط درهم با نسبت برابر ماشک و جو (1:1) از بیشترین میانگین عملکرد علوفه خشک (kg/ha 3187) برخوردار بود. در مقایسه میانگین انواع نسبت‌های کشت مخلوط درهم و نواری اختلاف معنی‌داری بدست نیامد، که به معنی امکان استفاده از هر دو روش در کشت مخلوط ماشک و جو در این آزمایش بود. نسبت برابری زمین (LER) در تمام انواع کشت‌های مخلوط این آزمایش بزرگتر از یک بود بااین‌حال، بیشترین LER (35/1) متعلق به کشت مخلوط درهم 1:1 از ماشک داسیکارپا رقم مراغه و جو رقم آبیدر بود که برای کشت پاییزه در این منطقه و احیانا مناطق مشابه قابل توصیه می‌باشد.
گیاهان زراعی دیم
مهدی جمشیدمقدم؛ خشنود علیزاده
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 229-245
چکیده
به منظور بررسی اثرات زمان کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و میزان روغن گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سردسیرکشور، آزمایشی با 15 ژنوتیپ گلرنگ بر پایه طرح بلوک‌کامل تصادفی با 3 تکرار برای سه نوع کشت (پاییزه، انتظاری و بهاره) در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود (کرمانشاه) و مراغه طی دو سال زراعی 92-1390 اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات زمان کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و میزان روغن گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سردسیرکشور، آزمایشی با 15 ژنوتیپ گلرنگ بر پایه طرح بلوک‌کامل تصادفی با 3 تکرار برای سه نوع کشت (پاییزه، انتظاری و بهاره) در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود (کرمانشاه) و مراغه طی دو سال زراعی 92-1390 اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب جداگانه دو ایستگاه نشان داد که برای برخی از خصوصیات زراعی اثرات اصلی و متقابل عامل‌های سال، زمان کاشت و ژنوتیپ معنیدار بود. در ایستگاه سرارود، کشت پاییزه برای بیشتر صفات به کشت‌های انتظاری و بهاره برتری نشان داد و از لحاظ عملکرد دانه با کشت انتظاری اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین میانگین عملکرد دانه در کشت‌های پاییزه و انتظاری (به ترتیب 687 و 705 کیلوگرم در هکتار) و کمترین در کشت بهاره (331 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. در ایستگاه مراغه نیز کشت پاییزه برای اکثر خصوصیات برتری نشان داد. با این‌حال، برای صفت عملکرد دانه در مراغه، میانگین زمان‌های کاشت پاییزه، انتظاری و بهاره (به ترتیب 645، 569 و 648 کیلوگرم در هکتار) از لحاظ آماری غیرمعنی‌دار شد. در هر دو ایستگاه اختلاف معنی‌داری از لحاظ میانگین میزان روغن دانه بین کشت‌های پاییزه و بهاره مشاهده نشد. در ایستگاه سرارود کشت پاییزه و انتظاری و در ایستگاه مراغه کشت انتظاری و بهاره قابل توصیه بود. برای هر دو ایستگاه بین عملکرد و اجزای عملکرد ارتباط خاصی وجود نداشت و گزینش مستقیم برای عملکرد دانه مناسبتر بود. با توجه به نوع کشت ژنوتیپ‌های متفاوتی جهت کسب بالاترین پتانسیل عملکرد دیم در دو مکان گزینش شد
گیاهان زراعی دیم
صبا کوکب صومعه سفلی؛ حمید حاتمی ملکی؛ خشنود علیزاده؛ مهدی رحیمی
دوره 5، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 157-169
چکیده
گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) یکی از محصولات با ارزش کشاورزی و صنعتی است که در بسیاری از نقاط جهان کشت می‌گردد. این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های خاردار و بی خارگلرنگ موجود در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور از نظر صفات زراعی و مورفولوژیک و در شرایط دیم سردسیری شهرستان مراغه انجام گرفت. تعداد 31 ژنوتیپ گلرنگ در قالب طرح ...
بیشتر
گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) یکی از محصولات با ارزش کشاورزی و صنعتی است که در بسیاری از نقاط جهان کشت می‌گردد. این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های خاردار و بی خارگلرنگ موجود در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور از نظر صفات زراعی و مورفولوژیک و در شرایط دیم سردسیری شهرستان مراغه انجام گرفت. تعداد 31 ژنوتیپ گلرنگ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر آماره‌های توصیفی صفات بیانگر وجود تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم مورد مطالعه بود و کمترین مقدار تنوع ژنتیکی برای صفات روز تا 50 درصد گلدهی و روز تا رسیدگی کامل بدست آمد. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، صفات مورد مطالعه به 6 مؤلفه با واریانس تجمعی 91 درصد کاهش یافتند که بیشترین نقش را در تبیین تنوع بین ژنوتیپ‌های خاردار و بی خار گلرنگ داشتند. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای، ارقام خاردار و بی خار در 2 گروه مجزا قرار گرفتند. فاصله ماهالانوبیس بین گروه‌های 1 و 2، 05/5 بدست آمد. در مجموع چنین نتیجه گیری شد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه‌ای در ژرم پلاسم گلرنگ مورد بررسی در شرایط دیم سردسیر وجود دارد و جهت گزینش والدین و ژنوتیپ‌های مطلوب در برنامه‌های به نژادی گلرنگ مورد استفاده قرار گیرد.
گیاهان زراعی دیم
خشنود علیزاده؛ صادق شهبازی
دوره 4، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 181-188
چکیده
معرفی ارقام مناسب کشت پاییزه گیاهان علوفه‌ای در دیمزارهای کشور با شناسایی و انتخاب موثر ژنوتیپ‌های برتر از بین و درون توده‌های محلی، امکان‌پذیر است. در این پژوهش، 25 توده محلی ماشک از گونه‌های ساتیوا، گل‌خوشه‌ای و پانونیکا در قالب طرح لاتیس ساده با کنترل تغییرات موضعی در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفتند. در تجزیه‌های ...
بیشتر
معرفی ارقام مناسب کشت پاییزه گیاهان علوفه‌ای در دیمزارهای کشور با شناسایی و انتخاب موثر ژنوتیپ‌های برتر از بین و درون توده‌های محلی، امکان‌پذیر است. در این پژوهش، 25 توده محلی ماشک از گونه‌های ساتیوا، گل‌خوشه‌ای و پانونیکا در قالب طرح لاتیس ساده با کنترل تغییرات موضعی در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفتند. در تجزیه‌های آماری، اثر تیمار، ثابت ولی اثر تکرار و بلوکهای درون تکرار، تصادفی فرض شد. نتایج نشان داد که مدل لاتیس همراه با روند خطی ثابت در طول ردیف‌ها برای عملکرد علوفه، مدل لاتیس در مورد ارتفاع بوته و مدل بلوکهای کامل تصادفی همراه با روند تصادفی در طول ردیف‌ها برای تعداد روز تا گلدهی بعنوان بهترین مدل برای کنترل تغییرات موضعی در محل اجرای آزمایش بودند. مقایسه مدل‌های انتخاب شده با طرح بلوکهای کامل تصادفی نشان داد که استفاده از بهترین مدل در مورد عملکرد علوفه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی از حدود 3 تا 92 درصد برتری نسبی برخوردار بود. در نهایت، 10 ژنوتییپ برتر از ماشک گل‌خوشه‌ای و 5 ژنوتیپ از ماشک پانونیکا بر اساس بهترین برآورد نااریب خطی و با توجه به انحراف استاندارد مربوطه انتخاب شدند. از آنجائیکه انتخاب بر اساس حداکثر اطلاعات موجود در داده‌ها بود، چنین نتیجه‌گیری شد که انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب کشت پاییزه در این تحقیق بصورت موثری انجام گرفته است.
سیما پاکروان اصل؛ غلامرضا ولیزاده؛ عباس صمدی؛ خشنود علیزاده؛ جلیل اصغری
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 75-82
چکیده
این بررسی به منظور تعیین اثرات باقیمانده فسفر از زراعت گندم بر جذب فسفر، عملکرد ماشک گل سفید و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با تیمارهای بقایای فسفر 0، 15، 30 و 45 کیلوگرم در هکتار پنتا اکسید فسفر از منبع سوپرفسفات تریپل در تناوب گندم اتنخاب شد. بذور ماشک ...
بیشتر
این بررسی به منظور تعیین اثرات باقیمانده فسفر از زراعت گندم بر جذب فسفر، عملکرد ماشک گل سفید و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با تیمارهای بقایای فسفر 0، 15، 30 و 45 کیلوگرم در هکتار پنتا اکسید فسفر از منبع سوپرفسفات تریپل در تناوب گندم اتنخاب شد. بذور ماشک در کرت‌های انتخاب شده مطابق دستورالعمل کاشته شد. مواظبت‌های زراعی و برداشت انجام گردید و داده‌های آماری جمع آوری و تجزیه آماری شدند. نتایج تجزیه آماری نشان داد فسفر باقیمانده خاک از تیمارهای گندم جذب فسفر، عملکرد ماشک، مواد آلی، میانگین قطر خاکدانه و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را بطور معنی دار ی افزایش داد. بعلاوه فسفر باقیمانده تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه و شاخساره، تعداد خوشه، غلظت و جذب فسفر دانه در سطح پنج درصد(05/0 P≤ ) و بر وزن هزار دانه ماشک در سطح یک درصد (001/0 P≤ ) داشت. با افزایش باقیمانده فسفات در خاک، ارتفاع گیاه و تعداد گره‌های فعال در ریشه ماشک نیز افزایش یافتند و بیشترین عملکرد دانه و بیوماس از تیمار P45 بدست آمد. از این مطالعه استنباط می شود فسفر باقیمانده در جذب فسفر، رشد ماشک، افزایش ماده آلی خاک از طریق تولید ریشه، بهبود ساختمان و ظرفیت تبادلی خاک موثر است و گیاه ماشک توانایی استفاده از فسفر باقیمانده خاک را دارد.
خشنود علیزاده؛ موسی ارشد
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 83-90
چکیده
ارقام متحمل به سرمای گلرنگ میتوانند بعنوان یک محصول پاییزه در مناطق دیم سردسیر ایران مورد استفاده قرار گیرند. بمنظور ارزیابی ظرفیت تحمل سرما در درون مواد ژنتیکی بومی کشور، 56 ژنوتیپ انتخابی از توده‌های بومی مناطق مختلف ایران، تحت شرایط کنترل شده و نیز شرایط طبیعی مزرعه در زمستان1392 و 1393 مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط کنترل شده، میزان ...
بیشتر
ارقام متحمل به سرمای گلرنگ میتوانند بعنوان یک محصول پاییزه در مناطق دیم سردسیر ایران مورد استفاده قرار گیرند. بمنظور ارزیابی ظرفیت تحمل سرما در درون مواد ژنتیکی بومی کشور، 56 ژنوتیپ انتخابی از توده‌های بومی مناطق مختلف ایران، تحت شرایط کنترل شده و نیز شرایط طبیعی مزرعه در زمستان1392 و 1393 مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط کنترل شده، میزان بقای گیاهک‌های خوگرفته به سرما بعد از12 الی 20 ساعت در معرض انجماد ارزیابی شد به نحوی که تا رسیدن به دمای C°19- ، هر ساعت 2 درجه از دما بصورت پیوسته کاسته می‌شد. در آزمایش مزرعه‌ای در شرایط طبیعی نیز بعد از آبیاری در پاییز گیاهک‌ها در مرحله دو برگی کامل در معرض سرمای زمستان قرار گرفتند. در هر دو شرایط بین ژنوتیپ‌ها یک تنوع وسیعی از لحاظ تحمل سرما وجود داشت. میزان بقا در شرایط کنترل شده بعد از 12 ساعت در دمای C°3- برابر 0 تا 100 و بعد از 12 ساعت در دامنه 0 تا 20% بود. درصد سبز در مزرعه برای تمام لاین‌ها در پاییز کامل بود ولی سطح سبز کرت‌ها در بهار و بعد از خسارت زمستان از 1 تا 90 درصد تغییرات نشان داد. مقدار ضریب همبستگی بین دمای مرگ 50% از گیاهک‌ها (LT50) و اکثر خصوصیات مورد بررسی در مزرعه، منفی بود که نشان از موازی بودن نتایج آزمایش در شرایط کنترل شده با نتایج مزرعه داشت. در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش، ژنوتیپ‌های متحمل به سرما جهت مطالعات بیشتر انتخاب شدند.
مهدی موسوی‌اقدم؛ خشنود علیزاده
دوره 3، شماره 2 ، آذر 1393، ، صفحه 97-103
چکیده
خردل از گیاهان مقاوم به خشکی بوده امکان اصلاح و معرفی ارقام مناسب از آن برای مناطق نیمه‌خشک ایران وجود دارد. در این پژوهش، 20 رقم و لاین خردل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم و آبی در بهار 1393 در مزرعه تحقیقاتی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تفاوت اکثر خصوصیات زراعی ...
بیشتر
خردل از گیاهان مقاوم به خشکی بوده امکان اصلاح و معرفی ارقام مناسب از آن برای مناطق نیمه‌خشک ایران وجود دارد. در این پژوهش، 20 رقم و لاین خردل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم و آبی در بهار 1393 در مزرعه تحقیقاتی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تفاوت اکثر خصوصیات زراعی بررسی شده در هر دو شرایط معنیدار بود. مقایسه میانگین لاین‌ها کاهش عملکرد و اجزای عملکرد را در اثر تنش خشکی نشان داد. رقم Bard-1 ولاین تحت شماره 14 (DARI-4-2)، از نظر عملکرد دانه و نیز اجزای عملکرد، برتر از سایر لاین‌ها بودند. در هر دو آزمایش دیم و آبی، عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنیدار با صفات ارتفاع بوته، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین بود هر چند که وزن هزار دانه در شرایط دیم نیز ارتباط معنی‌داری (P<0.01) با عملکرد دانه خردل نشان داد. تجزیه خوشه‌ای در هر دو شرایط دیم و آبی بر اساس میانگین صفات مورد مطالعه و به روش Ward، لاین‌ها را به دو خوشه تقسیم نمود. ارقام و لاین‌هایی که در خوشه اول قرار گرفته بودند، از نظر اکثر صفات زراعی نسبت به میانگین کل ارزش بیشتری داشتند. بر اساس شاخص‌های متوسط محصول‌دهی (MP)، متوسط هندسی محصول‌دهی (GMP) و تحمل تنش (STI) که مناسب‌ترین شاخص‌ها در این آزمایش بودند، رقم Bard-1 و لاین DARI-4-2، به عنوان متحمل‌ترین لاین خردل در ارومیه شناسایی شدند.
حمید محمودی؛ خشنود علیزاده
دوره 3، شماره 2 ، آذر 1393، ، صفحه 115-126
چکیده
بهبود کمی و کیفی علوفه با استفاده از کودهای آلی زیستی از نیازهای مهم تولید این محصول در سامانه‌های کشاورزی دیم کشور می باشد. در همین راستا اثرات محلول پاشی چهار ترکیب مختلف حاوی اسید های آمینه آزاد در چهار زمان مختلف رشد گیاهی شامل مراحل گیاهک، ساقه رفتن، شروع گلدهی و محلول‌پاشی در هرسه مرحله فوق به همراه تیمار شاهد، در مجموع با ...
بیشتر
بهبود کمی و کیفی علوفه با استفاده از کودهای آلی زیستی از نیازهای مهم تولید این محصول در سامانه‌های کشاورزی دیم کشور می باشد. در همین راستا اثرات محلول پاشی چهار ترکیب مختلف حاوی اسید های آمینه آزاد در چهار زمان مختلف رشد گیاهی شامل مراحل گیاهک، ساقه رفتن، شروع گلدهی و محلول‌پاشی در هرسه مرحله فوق به همراه تیمار شاهد، در مجموع با 17 تیمار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در طی دو سال زراعی (1390-1388 ) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. نتایج تجزیه مرکب عملکرد زیست توده خشک علوفه نشان داد که اثر اصلی سال و اثر متقابل سال × تیمار در سطح احتمال 1% معنی دار می باشند. همچنین اثر متقابل سال× تیمار شاخص های کیفی محصول از جمله درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم ماده خشک در سطح احتمال 1% معنی دار شدند.مقایسه میانگین تیمارها نشان داد، بیشترین میزان عملکرد زیست توده خشک علوفه3555 کیلوگرم در هکتار در تیمار محلول‌پاشی با ترکیب اسیدآمینه با نام اختصاری AM حاصل شده که در مقایسه با شاهد 998 کیلوگرم در هکتار افزایش داشت. همچنین بیشترین درصد نیتروژن محتوی ماده خشک علوفه 4/3 درصد در تیمار محلول پاشی با اسیدآمینه AM بوده که در مقایسه با شاهد2/0درصد افزایش داشته است.در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که محلول‌پاشی اسیدآمینه آزاد در مقایسه با تیمار شاهد(بدون محلول پاشی) از لحاظ کمی و کیفی درعلوفه دیم اثرات مثبت و اغلب معنی دار دارد.
خشنود علیزاده؛ وحید فتحی رضائی
دوره 2، شماره 2 ، مهر 1392، ، صفحه 33-40
چکیده
معرفی ارقام مناسب ماشک با قابلیت کشت پاییزه برای تولید علوفه در دیمزارهای سردسیر از نیازهای مهم کشور در حال حاضر است و هر روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. در این تحقیق 14 لاین ماشک مجاری انتخابی از ژرم‌پلاسم بین‌المللی در طی دو سال زراعی 1389-1387 در چهار ایستگاه تحقیقاتی همکار با موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بر اساس طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
معرفی ارقام مناسب ماشک با قابلیت کشت پاییزه برای تولید علوفه در دیمزارهای سردسیر از نیازهای مهم کشور در حال حاضر است و هر روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. در این تحقیق 14 لاین ماشک مجاری انتخابی از ژرم‌پلاسم بین‌المللی در طی دو سال زراعی 1389-1387 در چهار ایستگاه تحقیقاتی همکار با موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب عملکرد علوفه ژنوتیپ‌ها نشان داد که اثر اصلی مکان، سال، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ ×محیط در سطح 1% معنیدار بودند. شاخص‌های غیرپارامتریک پایداری، از نظر شناسایی ارقام پایدار در این پژوهش در سه گروه متمایز بودند. گروه اول شامل آماره‌های مبتنی بر رتبه و عملکرد ژنوتیپ‌ها که رقم گل‌سفید و لاین Sel-515 را پایدار تشخیص دادند و از لحاظ گروهی دیگر از شاخص‌ها نیز لاین‌های Sel-459 و Sel-1327 برتر بودند که همگی بعنوان لاین‌های امیدبخش جهت کشت پاییزه شناسایی شدند ولی در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که لاین Sel-515 با داشتن کمترین میانگین رتبه و نیز کمترین تغییرات رتبه از بیشترین هوموستازی در شرایط دیم سردسیر برخوردار بود.
محسن مهدیه؛ حمید رحیمیان مشهد؛ خشنود علیزاده
دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 101-111
چکیده
به منظور مقایسه کارایی روشهای مختلف مدیریت علف‌های هرز در کشت انتظاری و بهاره نخود دیم، این تحقیق در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در سال زراعی85-1384 اجرا شد. فاکتور اصلی تاریخ کاشت در دو سطح کشت انتظاری و کشت بهاره بود و فاکتور فرعی دارای 11 سطح که شامل2 ...
بیشتر
به منظور مقایسه کارایی روشهای مختلف مدیریت علف‌های هرز در کشت انتظاری و بهاره نخود دیم، این تحقیق در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در سال زراعی85-1384 اجرا شد. فاکتور اصلی تاریخ کاشت در دو سطح کشت انتظاری و کشت بهاره بود و فاکتور فرعی دارای 11 سطح که شامل2 سطح کنترل دستی، 3 سطح کنترل مکانیکی، 5 سطح کنترل شیمیایی و شاهد بدون کنترل علف‌های هرز بود. در هر دو تاریخ کاشت انتظاری و بهاره، تیمــارهایی که در آنها وجین دستی اعمال شده بود نسبت به تیمارهای کنترل شیمیایی و مکانیکی از لحاظ عملکرد دانه برتر بودند. در بین تیمارهای شیمیایی, کنترل شیمیایی با علف‌کش پرسوئیت به میزان 4/. لیتر در هکتار در کاشت انتظاری بهترین تیمار بود و در بین تیمارهای کنترل مکانیکی، تیمار کنترل مکانیکی بین ردیف‌های کاشت بهمراه وجین دستی روی ردیف‌ها در کشت بهاره از برتری نسبی برخوردار بود. بررسی اقتصادی روشهای مختلف کنترل علف‌های هرز نشان داد که تیمار شیمیایی کنترل علف‌های هرز با علف‌کش پرسوئیت با 124% افزایش درآمد خالص نسبت به تیمار شاهد بدون کنترل و 57% افزایش در آمد خالص نسبت به تیمار کنترل کامل دستی علف‌های هرز، بهترین روش کنترل در کشت انتظاری بود و در کشت بهاره نیز تیمار کنترل کامل علف‌های هرز با 126% و تیمار کنترل مکانیکی بین ردیف‌های کاشت بهمراه کنترل دستی روی ردیف‌ها، با 112% افزایش در آمد نسبت به بقیه تیمارها اقتصادی‌تر بودند.
آیسان شکورزاده؛ خشنود علیزاده؛ محمود پوریوسف؛ عبدالعلی غفاری
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 63-75
چکیده
به منظور تعیین مناسب‌ترین ترکیب و نسبت اختلاط در کشت مخلوط جو و ماشک رقم مراغه از نظر عملکردکمی و کیفی آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در سال زراعی 90-89 در شرایط دیم اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل ترکیبهای مختلفکشت مخلوط عبارت بودند از : 100% ماشک، 75% ماشک + 25% جو، 50% ماشک +50% جو،100% جو، ...
بیشتر
به منظور تعیین مناسب‌ترین ترکیب و نسبت اختلاط در کشت مخلوط جو و ماشک رقم مراغه از نظر عملکردکمی و کیفی آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در سال زراعی 90-89 در شرایط دیم اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل ترکیبهای مختلفکشت مخلوط عبارت بودند از : 100% ماشک، 75% ماشک + 25% جو، 50% ماشک +50% جو،100% جو، در تراکمهای 100، 150، 200، 250، 300 دانه در مترمربع ( (D5 ,D4 ,D3 ,D2 ,D1از ماشک بود. برداشت علوفه ماشک و جو برای تعیین عملکرد علوفه تر و خشک، عملکرد پروتئین خام و نسبت برابری زمین در مرحلهگلدهیکامل انجام شد. بیشترین عملکرد علوفه تر با میانگین 36/17 تن در هکتار از ترکیب 50% ماشک + 50% جو در تراکم D2 بدست آمد. کشت خالص جو با میانگین تولید 87/5 تن در هکتار از بالاترین عملکرد علوفه خشک برخوردار بود و بیشترین نسبت برابری زمین (4/1) از ترکیب 25% جو + 75% ماشک در تراکم D5 حاصل شد. در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که ترکیب 50% جو + 50% ماشک در تراکم D5 با میانگین تولید 1 تن پروتئین خام در هکتار از لحاظ عملکرد کمی و کیفی علوفه در این آزمایش نسبت به سایر ترکیبهای کشت برتری دارد .
