نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خشنود علیزاده
• صادق شهبازی

موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

چکیده

معرفی ارقام مناسب کشت پاییزه گیاهان علوفه‌ای در دیمزارهای کشور با شناسایی و انتخاب موثر ژنوتیپ‌های برتر از بین و درون توده‌های محلی، امکان‌پذیر است. در این پژوهش، 25 توده محلی ماشک از گونه‌های ساتیوا، گل‌خوشه‌ای و پانونیکا در قالب طرح لاتیس ساده با کنترل تغییرات موضعی در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفتند. در تجزیه‌های آماری، اثر تیمار، ثابت ولی اثر تکرار و بلوک‌های درون تکرار، تصادفی فرض شد. نتایج نشان داد که مدل لاتیس همراه  با روند خطی ثابت در طول ردیف‌ها برای عملکرد علوفه، مدل لاتیس در مورد ارتفاع بوته و مدل بلوک‌های کامل تصادفی همراه با روند تصادفی در طول ردیف‌ها برای تعداد روز تا گلدهی بعنوان بهترین مدل برای کنترل تغییرات موضعی در محل اجرای آزمایش بودند. مقایسه مدل‌های انتخاب شده با طرح بلوک‌های کامل تصادفی نشان داد که استفاده از بهترین مدل در مورد عملکرد علوفه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی از حدود 3 تا 92 درصد برتری نسبی برخوردار بود. در نهایت، 10 ژنوتییپ‌ برتر از ماشک گل‌خوشه‌ای و 5 ژنوتیپ از ماشک پانونیکا بر اساس بهترین برآورد نااریب خطی و با توجه به انحراف استاندارد مربوطه انتخاب شدند. از آنجائیکه انتخاب بر اساس حداکثر اطلاعات موجود در داده‌ها بود، چنین نتیجه‌گیری شد که انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب کشت پاییزه در این تحقیق بصورت موثری انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات مکانی
• لگوم علوفه‌ای
• ماشک گل‌خوشه‌ای

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

Selection of suitable local vetch genotypes for winter planting under Maragheh rainfed conditions

نویسندگان [English]

• K. Alizadeh
• S. Shahbazi

Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran

چکیده [English]

Introduction of suitable forage crops for drylands is possible through identification and effective selection of superior genotypes between and within local landraces. 25 local vetch landraces from Vicia villosa, V. panonica and V. sativa were evaluated using simple lattice by accounting for spatial variability to select suitable genotypes for autumn planting in Maragheh research station. Results showed that lattice design with correlated errors along rows and columns, the lattice design and the randomized complete block design with first order auto-correlated errors along rows were the best models and most effective in accounting for spatial variability in forage yield, plant height and days to flowering, respectively. There was not any evidence for fixed trend in this experiment. Based on the selected models, the best linear unbiased estimates for all genotypes were calculated and the superior genotypes were selected based on related standard errors. It was concluded that the criterion used was based on maximum information of the data, so the inferences drawn from the best model for each trait would give the most realistic assessment of the genotypes.