نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه باغبانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
2 موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران
چکیده
خردل از گیاهان مقاوم به خشکی بوده امکان اصلاح و معرفی ارقام مناسب از آن برای مناطق نیمه‌خشک ایران وجود دارد. در این پژوهش، 20 رقم و لاین خردل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم و آبی در بهار 1393 در مزرعه تحقیقاتی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تفاوت اکثر خصوصیات زراعی بررسی شده در هر دو شرایط معنی‌دار بود. مقایسه میانگین لاین‌ها کاهش عملکرد و اجزای عملکرد را در اثر تنش خشکی نشان داد. رقم Bard-1 ولاین تحت شماره 14 (DARI-4-2)، از نظر عملکرد دانه و نیز اجزای عملکرد، برتر از سایر لاین‌ها بودند. در هر دو آزمایش دیم و آبی، عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با صفات ارتفاع بوته، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین بود هر چند که وزن هزار دانه در شرایط دیم نیز ارتباط معنی‌داری (P<0.01) با عملکرد دانه خردل نشان داد. تجزیه خوشه‌ای در هر دو شرایط دیم و آبی بر اساس میانگین صفات مورد مطالعه و به روش Ward، لاین‌ها را به دو خوشه تقسیم نمود. ارقام و لاین‌هایی که در خوشه اول قرار گرفته بودند، از نظر اکثر صفات زراعی نسبت به میانگین کل ارزش بیشتری داشتند. بر اساس شاخص‌های متوسط محصول‌دهی (MP)، متوسط هندسی محصول‌دهی (GMP) و تحمل تنش (STI) که مناسب‌ترین شاخص‌ها در این آزمایش بودند، رقم Bard-1 و لاین DARI-4-2، به عنوان متحمل‌ترین لاین خردل در ارومیه شناسایی شدند.
عنوان مقاله [English]
Evaluation of drought tolerance and finding suitable cultivars of Mustard under cold dryland condition of Oroumieh
نویسندگان [English]
- M. Mousavi Aghdam 1
- K. K. Alizadeh 2
1 Department of Horticulture, Mahabad branch, Islamic Azad University, Mahabad, Iran
2 Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
چکیده [English]
Indian mustard is one of the most drought tolerant crops within Brassica genus which could be used in semi dry areas of Iran. 20 cultivars and lines of Indian mustard were studied as complete blocks design with three replications in two different humidity regimes in Oroumieh research station during 2013-2014 growing season. Analysis of variance showed that the most studied agronomic characteristics were significantly different in the rainfed and irrigated field. Comparing the means showed decreasing of grain yield and yield components under stress condition. Cultivar Bard-1 and line 14 (DARI-4-2) were superior regarding grain yield and related yield components. Grain yield in the both irrigation regimes showed significant correlation (P<0.01) with plant height, number of pods and number of seeds per pod however, there was significant relationship between yield and thousand kernel weight under rainfed condition, as well. Cluster analysis based on all studied traits in the both trials divided lines to two clusters where genotypes in the first cluster showed higher values. Based on the mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP) and stress tolerance (STI) indices which were selected as most suitable indices in this study, cultivar Bard-1 and line 14 (DARI-4-2) were identified as the most drought tolerant mustard in Oroumieh.
)