نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صبا کوکب صومعه سفلی ¹
• حمید حاتمی ملکی ¹
• خشنود علیزاده ²
• مهدی رحیمی ³

¹ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

² موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

³ گروه بیوتکنولوژی، پژوهشکده علوم محیطی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

چکیده

گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) یکی از محصولات با ارزش کشاورزی و صنعتی است که در بسیاری از نقاط جهان کشت می‌گردد. این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های خار‌دار و بی خارگلرنگ موجود در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور از نظر صفات زراعی و مورفولوژیک و در شرایط دیم سردسیری شهرستان مراغه انجام گرفت. تعداد 31  ژنوتیپ گلرنگ‌ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر آماره‌های توصیفی صفات بیانگر وجود تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم مورد مطالعه بود و کمترین مقدار تنوع ژنتیکی برای صفات روز تا 50 درصد گلدهی و روز تا رسیدگی کامل بدست آمد. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، صفات مورد مطالعه به 6 مؤلفه با واریانس تجمعی 91 درصد کاهش یافتند که بیشترین نقش را در تبیین تنوع بین ژنوتیپ‌های خاردار و بی خار گلرنگ داشتند. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای، ارقام خاردار و بی خار در 2 گروه مجزا قرار گرفتند. فاصله ماهالانوبیس بین گروه‌های 1 و 2، 05/5 بدست آمد. در مجموع چنین نتیجه گیری شد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه‌ای در ژرم پلاسم گلرنگ مورد بررسی در شرایط دیم سردسیر وجود دارد و جهت گزینش والدین و ژنوتیپ‌های مطلوب در برنامه‌های به نژادی گلرنگ مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• تنوع ژنتیکی
• تجزیه خوشه‌ای
• تجزیه به مؤلفه های اصلی
• گلرنگ
• زراعت دیم

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of genotypic variation of sunflower inbred lines for agronomic traits under cold rainfed conditions using multiple factor analyses

نویسندگان [English]

• S. Kokab ¹
• H. Hatami Maleki ¹
• K. Alizadeh ²
• M. Rahimi ³

¹ Department of Agronomy and Plant breeding, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh, Iran

² Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran

³ Department of Biotechnology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran

چکیده [English]

Safflower (Carthamus tinctorius L.) is one of the valuable agricultural and industrial crops which cultivates in many parts of world. This study was aimed to evaluate the genetic variation of 31spinyand spinless safflower genotypes provided from Dryland Agricultural Research Institute based on agronomic and morphological characteristics in cold rainfed conditions of Maragheh.The genotypes were evaluated in randomized complete blocks design with three replications. Descriptive statistics manifested the existence of genetic variability in the studied germplasm and the least amount of genetic diversity was belong to days to 50% flowering and days to maturity. Using principal component analysisshowed that 6 components explained 91 percent of total variation. Biplot based on principal component analysis and dendrograms of cluster analysis revealed that all genotypeswere classified into2 groups. Maximum value of Mahalanobis distance between groups was 5.05.It can be concluded that there is remarkable genetic variability among safflower genotypesin cold rainfed conditions, which could be utilized in the screening of desirable parents and genotypes for safflower breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Genetic variability
• cluster analysis
• Principal component analysis
• safflower
• Dryland