نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خشنود علیزاده ^{1، 2}
• موسی ارشد ³

¹ گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران 

² موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

³ گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران

چکیده

ارقام متحمل به سرمای گلرنگ میتوانند بعنوان یک محصول پاییزه در مناطق دیم سردسیر ایران مورد استفاده قرار گیرند. بمنظور ارزیابی ظرفیت تحمل سرما در درون مواد ژنتیکی بومی کشور، 56 ژنوتیپ انتخابی از توده‌های بومی مناطق مختلف ایران، تحت شرایط کنترل شده و نیز شرایط طبیعی مزرعه در زمستان1392 و 1393 مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط کنترل شده، میزان بقای گیاهک‌های خوگرفته به سرما بعد از12 الی 20 ساعت در معرض انجماد ارزیابی شد به نحوی که تا رسیدن به دمای C°19- ، هر ساعت 2 درجه از دما بصورت پیوسته کاسته می‌شد. در آزمایش مزرعه‌ای در شرایط طبیعی نیز بعد از آبیاری در پاییز گیاهک‌ها در مرحله دو برگی کامل در معرض سرمای زمستان قرار گرفتند. در هر دو شرایط بین ژنوتیپ‌ها یک تنوع وسیعی از لحاظ تحمل سرما وجود داشت. میزان بقا در شرایط کنترل شده بعد از 12 ساعت در دمای C°3- برابر 0 تا 100 و بعد از 12 ساعت در دامنه 0 تا 20% بود. درصد سبز در مزرعه برای تمام لاین‌ها در پاییز کامل بود ولی سطح سبز کرت‌ها در بهار و بعد از خسارت زمستان از 1  تا 90 درصد تغییرات نشان داد. مقدار ضریب همبستگی بین دمای مرگ 50% از گیاهک‌ها (LT50) و اکثر خصوصیات مورد بررسی در مزرعه، منفی بود که نشان از موازی بودن نتایج آزمایش در شرایط کنترل شده با نتایج مزرعه داشت. در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش، ژنوتیپ‌های متحمل به سرما جهت مطالعات بیشتر انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

• دیم سردسیر
• گلرنگ
• یخبندان
• تنش

عنوان مقاله [English]

Identification of cold tolerant safflower genotypes for winter planting in cold drylands

نویسندگان [English]

• K. Alizadeh ^{1 2}
• M. Arshad ³

¹ Department of Agronomy, Malekan branch, Islamic Azad University, Malekan, Iran| Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran

² Department of Agronomy, Malekan branch, Islamic Azad University, Malekan, Iran| Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran

³ Department of Agronomy, Malekan branch, Islamic Azad University, Malekan, Iran

چکیده [English]

Cold tolerant safflower genotypes may be used as alternative winter crop in cold drylands of Iran. 56 selected genotypes of local safflower were tested under controlled and field conditions during winter 2013 and 2014. Genotypes were tested for their withstand remaining frozen for various freezing temperatures and different times. Survival of fully acclimated seedlings was evaluated after remaining frozen for 12 hours to 20 hours at -3°C which continuously decreased -2 in each hour up to -19°C. Survival after 12 hours at -3°C ranged from 0 to 100% and after 20 hours ranged from 0 to 20%. Selected materials were irrigated and germinated during fall planting in order to expose for winter cold in the field trial. There was a large variability among accessions for freezing tolerance in both controled and field conditions. Lethal temperature for 50% of the plants (LT50) with temperatures ranging from –3 to –19°C. All selected genotypes were fully germinated in the autumn however, the percent of green stand during spring and after winter damage was observed between 1 to 90 percent. There was a negative correlastion between LT50 and percent of stands in the spring. 15 cold tolerant genotypes were selected for further investigations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Carthamous tinctorius
• LT 50
• drylands