حسین صادقی؛ کمال خانی
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 1-13
چکیده
استفاده از گونه های مقاوم به تنش های خشکی و شوری، به عنوان مهمترین عوامل بازدارنده رشد و نمو گیاهان مناطق خشک و بیابانی، در امر اصلاح و توسعه مراتع ضروری به نظر می رسد. با توجه به فقدان اطلاعات کافی از میزان مقاومت یونجه های یکساله در برابر این تنش ها، پژوهشی روی بذرهای با غلاف و بدون غلاف یونجه یکساله Medicago polymorpha به صورت یک آزمایش ...
بیشتر
استفاده از گونه های مقاوم به تنش های خشکی و شوری، به عنوان مهمترین عوامل بازدارنده رشد و نمو گیاهان مناطق خشک و بیابانی، در امر اصلاح و توسعه مراتع ضروری به نظر می رسد. با توجه به فقدان اطلاعات کافی از میزان مقاومت یونجه های یکساله در برابر این تنش ها، پژوهشی روی بذرهای با غلاف و بدون غلاف یونجه یکساله Medicago polymorpha به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. تنش شوری در 4 سطح صفر، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر و 3 سطح خشکی، شامل 50، 75 و شاهد (100در صد) درصد ظرفیت مزرعه اعمال شد. نتایج به دست آمده نشان داد که اعمال هر گونه سطحی از تنش خشکی و شوری سبب تغییر ویژگی های مورفولوژیک و محتوای پرولین شد. با افزایش سطوح تنش های خشکی و شوری کاهش چشم گیری در صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد پنجه، قدرت رویشی و درصد جوانه زنی مشاهده شد. اما افزایش سطوح تنش خشکی و شوری سبب افزایش در میزان پرولین گردید. مقدار این صفات در تیمارهای بذرهای بدون غلاف نسبت به بذرهای با غلاف بیشتر بود. به طور کلی تنش های غیرزنده موجب کاهش جوانه زنی و رشد و همچنین افزایش محتوای پرولین در گیاه یونجه گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کاشت بذرهای بدون غلاف دارای مزیت های جوانه زنی ورشدی به ویژه در شرایط تنش های خشکی و شوری است.
غلامرضا ولیزاده اوصال لو؛ بهزاد صادق‌زاده
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 14-24
چکیده
نیترات و آمونیم دو منبع اصلی نیتروژن در تغذیه گیاهی بوده بسته به نوع خاک جهت افزایش رشد گیاه و جذب سایر عناصر غذایی مصرف می شوند چون تاثیر مصرف توأم نیترات و آمونیوم با نسبت های مختلف در جذب عناصر آهــن، منگنز و روی در خاک آهکی منطقه دیم مورد مطالعه قرار نگرفته است، به همین منظور اثر نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم (آمونیوم/ نیترات) ...
بیشتر
نیترات و آمونیم دو منبع اصلی نیتروژن در تغذیه گیاهی بوده بسته به نوع خاک جهت افزایش رشد گیاه و جذب سایر عناصر غذایی مصرف می شوند چون تاثیر مصرف توأم نیترات و آمونیوم با نسبت های مختلف در جذب عناصر آهــن، منگنز و روی در خاک آهکی منطقه دیم مورد مطالعه قرار نگرفته است، به همین منظور اثر نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم (آمونیوم/ نیترات) در5 سطح 00/100، 25/75، 50/50، 75/25 و100/00 در سطوح مختلف آهن (صفر، 5و10میلی گرم برکیلوگرم)، منگنز(صفر، 3 و 6 میلی گرم برکیلوگرم) و روی (صفر، 1 و2 میلی گرم برکیلوگرم) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و به طور جداگانه برای هر عنصر غذایی آهن، منگنز و روی، در شرایط گلخانه ای مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد اثرات اصلی افزایش میزان های مختلف روی، منگنز و آهن در میزان رشد ریشه و ساقه و برگ اختلاف معنی داری نداشت اما نسبت های 25/ 75، 50/50 و 75/25 نیترات به آمونیوم در مقایسه با کاربرد نیترات (00/100)و یا آمونیوم خالص (100/00) و وزن اندام های هوایی و ریشه گندم وجذب عناصر در تیمار های روی و منگنز را به طور معنی داری افزایش داد. بطور مشابه در تیمارهای آهن، نسبت های نیترات به آمونیوم در مقایسه با کاربرد آمونیوم خالص(100/00)، جذب آهن را به طور معنی داری افزایش داد. به عبارت دیگر مصرف هر دو شکل نیتروژن (نیترات به آمونیوم) درمقایسه با مصرف آمونیوم خالص یا صد درصد، در تیمار های آهن، منگنز و روی موجب افزایش رشد ریشه، ساقه و برگ و جذب عناصر غذایی ذکر شده در گندم آذر 2 گردید. از نتایج این مطالعه چنین استنباط می شود که. با افزایش نسبت نیترات به آمونیوم میزان رشد ریشه، ساقه و برگ افزایش می یابد و هر دو شکل نیتروژن در مقایسه با یک شکل آن (نیترات یا آمونیوم) رشد ریشه، ساقه و برگ، جذب آهن، منگنز و روی را افزایش می دهد که مصرف آمونیم تنها یا بدون نیترات برای رشد گیاه محدود کننده بوده، رشد ریشه، ساقه و برگ کاهش داده و در جذب آهن، منگنز و روی اثر معنی داری ندارد.
طهماسب حسین پور؛ مظفر روستایی؛ علی احمدی؛ محمد بهاری؛ رضا دریکوند؛ فرشاد بازوند
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 26-39
چکیده
تنش های محیطی از جمله سرما از عوامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق سردسیر کوهستانی دیم می‌‌باشند. به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن 20 ژنوتیپ گندم دیم در سال زراعی 85-1384 در منطقه ازنا و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین مقاومت سرمای این ژنوتیپ ها ...
بیشتر
تنش های محیطی از جمله سرما از عوامل مهم کاهش تولید گندم در مناطق سردسیر کوهستانی دیم می‌‌باشند. به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن 20 ژنوتیپ گندم دیم در سال زراعی 85-1384 در منطقه ازنا و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین مقاومت سرمای این ژنوتیپ ها در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به روش آزمون انجماد طوقه (تعیینLT50) تعیین شد. در منطقه ازنا ژنوتیپ‌ها از نظر اغلب صفات زراعی دارای اختلاف معنی‌داری بودند. براساس نتایج آزمون انجماد طوقه (LT50)، میزان تحمل به سرما در ژنوتیپ‌ها در سری‌های مختلف زمانی، متفاوت و بیشترین میزان تحمل در نهایت خوگرفتن به سرما بود به طوریکه میانگین بالاترین درجه مقاومت به سرمای ژنوتیپ‌ها در زمان نهایت خوگرفتن به سرما برابر با 17- درجه سانتی‌گراد بود. عموما ژنوتیپ‌هایی با عملکرد دانه بیشتر، از مقاومت به سرمای بیشتری نیز در مراحل مختلف انجماد طوقه برخوردار بودند. بعلاوه صفاتی نظیر وزن سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد کاه همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد داشتند. بر اساس نتایج تجزیه علیت صفات وزن هزار دانه (**52/0= r) و شاخص برداشت (**48/0= r) بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، صفات وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله مؤثرترین صفات تعیین کننده عملکرد دانه بودند. برای پایداری تولید گندم در منطقه سرد و خشک مانند ازنا صفاتی نظیر تحمل به سرما، وزن هزار دانه‌ی بیشتر، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله مورد استفاده قرار گیرند.
عبدالوهاب عبدالهی؛ رضا محمدی
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 40-53
چکیده
افزایش توانایی رقابت محصول با علفهای هرز از طریق به زراعی که بتوان خسارت علفهای هرز را کاهش داد، به عنوان راهی اگرواکولوژیک در این خصوص مطرح است. بنابراین اثر تراکم بوته گلرنگ برای کنترل علف های هرز و همچنین تعیین میزان بذر و فاصله ردیف مناسب در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح آماری استریپ بلوک فاکتوریل با چهار ...
بیشتر
افزایش توانایی رقابت محصول با علفهای هرز از طریق به زراعی که بتوان خسارت علفهای هرز را کاهش داد، به عنوان راهی اگرواکولوژیک در این خصوص مطرح است. بنابراین اثر تراکم بوته گلرنگ برای کنترل علف های هرز و همچنین تعیین میزان بذر و فاصله ردیف مناسب در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح آماری استریپ بلوک فاکتوریل با چهار تکرار به مدت سه سال (89-1386) در شرایط دیم اجرا گردید. فاکتور علف هرز با دو سطح: (1) وجین علفهای هرز و (2) عدم کنترل علفهای هرز، به عنوان فاکتور افقی و فاکتورهای فاصله ردیف با چهار سطح: 15، 30، 45 و 60 سانتی‌متر و تعداد بوته با چهار سطح : 40، 70، 100 و 130 بوته در متر مربع، به صورت فاکتوریل به عنوان فاکتور عمودی در نظر گرفته شدند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال بر روی عملکرد دانه معنی دار است که این نتیجه با توجه به متفاوت بودن شرایط آب هوایی بود. همچنین فاکتورهای علف هرز و فاصله ردیف بر عملکرد دانه اثر معنی داری داشتند به طوری که تیمار بدون علف هرز با میانگین 334 کیلوگرم دانه در هکتار و تیمار فاصله ردیف های کاشت 15 و 30 سانتی‌متر به ترتیب با میانگین 8/348 و 4/329 کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به‌سایر تیمارها بیشترین عملکرد را داشتند. نتایج نشان داد که میزان درصد روغن دانه در تیمار بدون علف هرز با میانگین 9/30 درصد در مقایسه با تیمار بدون کنترل با میانگین 2/29 درصد به طور معنی دار بیشتر بود. اثر متقابل فاصله ردیف و علف هرز نیز بر درصد روغن دانه معنی دار بود و بیشترین درصد روغن دانه در فاصله ردیف‌های 30 و 45 سانتی‌متر در شرایط بدون علف هرز به دست آمد. همچنین مقایسه میانگین درصد روغن دانه برای سطوح مختلف تعداد بوته نشان داد که تیمارهای 40 و 70 بوته در متر مربع به‌طور معنی‌داری درصد روغن دانه بیشتری نسبت به تیمارهای 100 و 130 بوته در متر مربع داشتند. بر اساس نتایج حاصل جهت تولید عملکرد دانه و درصد روغن بیشتر در گلرنگ فاصله ردیف کمتر (15 سانتی متر) و تراکم بوته متوسط (70 بوته در متر مربع) توصیه می گردد.
ابولفضل فرجی
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 54-69
چکیده
اثر تاریخ کاشت و آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه و توزیع و انتقال مجدد فسفر در کلزا (B. napus L.) در یک مطالعه زراعی دو ساله (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد بررسی شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و در دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم انجام شد. پنج تاریخ کاشت 15 آبان، 15 آذر، 15 دی، 15 بهمن و 15 اسفند در کرت ...
بیشتر
اثر تاریخ کاشت و آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه و توزیع و انتقال مجدد فسفر در کلزا (B. napus L.) در یک مطالعه زراعی دو ساله (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد بررسی شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و در دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم انجام شد. پنج تاریخ کاشت 15 آبان، 15 آذر، 15 دی، 15 بهمن و 15 اسفند در کرت های اصلی و دو رقم هایولا401 و آرجیاس003 در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت درصد فسفر اندامهای هوایی افزایش یافت. همچنین دامنه تغییرات درصد فسفر در ساقه، برگ و غلاف در مرحله شروع پر شدن دانه برای دو سال انجام آزمایش و دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم به ترتیب 22/0-12/0، 44/0-26/0 و 80/0-49/0 درصد بود. برای مرحله رسیدگی فیزیولوژیک دامنه تغییرات درصد فسفر در ساقه+پوسته غلاف، برگ و دانه بهترتیب10/0-04/0، 24/0-16/0 و 74/0-56/0 درصد بود. میانگین فسفر دانه در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی در دو رقم هایولا401 و آرجیاس003 در شرایط آبیاری تکمیلی به ترتیب 2/17 و 8/13 کیلوگرم در هکتار و در شرایط دیم به ترتیب 5/13 و 0/11 کیلوگرم در هکتار بود. بین مقدار فسفر اندام های هوایی در فرایند حرکت مجدد با عملکرد دانه رابطه مثبت قوی وجود داشت، که نشان دهنده نقش مهم فسفر اندام های هوایی در فرایند انتقال مجدد بود. رابطه توانی بین سهم فرایند انتقال مجدد فسفر ساقه و برگ در عملکرد دانه با عملکرد دانه منفی و قوی بود و به ترتیب 90 و 85 درصد از تغییرات در هیبرید هایولا401 و 93 و 91 درصد از تغییرات در رقم آرجی اس003 را توجیه کرد، که نشان دهنده افزایش سهم انتقال مجدد فسفر در عملکرد دانه تحت شرایط تنش بود. دامنه تغییرات درصد و عملکرد روغن قابل توجه و به ترتیب 1/43-0/28 درصد و 1715-46 کیلوگرم در هکتار بود. تاریخ های کاشت زود سبب شد تا بارندگی های پاییزه و زمستانه با مراحل حساس رشد گیاه مطابق شده و تنش گرمای انتهای فصل رشد کاهش یابد، که سبب افزایش عملکرد دانه شد. در هر دو سال، بیشترین عملکرد زمانی به دست آمد که گیاه در اواسط آبان کاشته شد.
شبنم صادقی رازلیقی؛ ایرج الله‌داد؛ عزت اله اسفندیاری
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 70-81
چکیده
به‌منظور بررسی اثر اسید فولیک بر نحوه تسهیم ذخایر بذر و قدرت اولیه گیاهچه‌های گندم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی رقم کویر گندم با مقادیر صفر، 5/12، 50، 100، 200 و 400 میکرومولار اسید فولیک اجرا شد. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارهای مورد مطالعه وزن خشک بذر با یک الگوی مشابه کاهش یافت و حدود 8-6% از کل بذر را بخش ساختاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر اسید فولیک بر نحوه تسهیم ذخایر بذر و قدرت اولیه گیاهچه‌های گندم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی رقم کویر گندم با مقادیر صفر، 5/12، 50، 100، 200 و 400 میکرومولار اسید فولیک اجرا شد. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارهای مورد مطالعه وزن خشک بذر با یک الگوی مشابه کاهش یافت و حدود 8-6% از کل بذر را بخش ساختاری آن تشکیل داد. روند تغییرات وزن خشک گیاهچه‌ها در شاهد و تیمارهای اسید فولیک مشابه بود ولی کاهش وزن خشک گیاهچه‌ها در شاهد و تیمارهای اسید فولیک به ترتیب 46/10 و 53/8-93/7 روز پس از خیساندن ادامه داشت و پس از آن، به دلیل رسیدن به مرحله اتوتروفی، وزن خشک گیاهچه‌ها روند صعودی به خود گرفت. لازم به ذکر است که اسید فولیک توانست زمان رسیدن به مرحله آغاز اتوتروفی (زمان شروع افزایش وزن خشک گیاهچه) و اتوتروفی کامل (زمان رسیدن وزن خشک گیاهچه به وزن اولیه بذر) را کوتاه نماید. الگوی تغییر وزن خشک گیاهچه‌ها، اندامهای هوایی و ریشه‌چه در تمامی تیمارها مشابه بود. با این تفاوت که کاربرد اسید فولیک سرعت افزایش وزن خشک هر یک از بخش‌های یاد شده را افزایش داد. همچنین میزان مصرف ذخایر بذر در شاهد و تیمارهای کاربرد اسید فولیک یکسان بود، ولی بکار گیری اسید فولیک سبب افزایش سرعت مصرف ذخایر بذر در مقایسه با شاهد شد. بعلاوه نتایج نشان داد که کارایی تبدیل ذخایر بذر به ساختار گیاهچه، در تیمارهای مورد بررسی در محدوده 96/62-20% متغیر است. بطوریکه کمترین و بیشترین کارایی تبدیل به ترتیب به تیمارهای 400 و 25 میکرومولار اسید فولیک تعلق داشت. تفاوت موجود بین تیمارها از نظر این متغیر می‌تواند ناشی از نحوه اختصاص مواد ذخیره‌ای به تنفس رشد و یا نگهداری می‌باشد. لازم به ذکر است که تنفس رشد و نگهداری تیمارهای مورد بررسی به ترتیب در محدوده 26/63-12/12% و 87/87-73/36% متغیر بود. لذا می‌توان اظهار داشت که اسید فولیک با افزایش کارایی تبدیل و تنفس رشد سبب افزایش ویگور اولیه گیاهچه‌ها می‌گردد.
صادق شهبازی دورباش؛ خشنود علیزاده‌دیزج؛ وحید فتحی رضائی
دوره 1، شماره 2 ، مهر 1391، صفحه 82-95
چکیده
بالنگوی شهری بدلیل برخی خصوصیات منحصر بفرد می‌تواند بعنوان یک گونه جدید از دانه‌های روغنی در شرایط دیم باشد. سه توده بومی بالنگوی شهری در شرایط دیم سردسیری بصورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرارکه در دو تراکم 300 و 400 بذر در متر مربع و سه تاریخ کاشت پاییزه، انتظاری و بهاره در مزرعه تحقیقاتی موسسه ...
بیشتر
بالنگوی شهری بدلیل برخی خصوصیات منحصر بفرد می‌تواند بعنوان یک گونه جدید از دانه‌های روغنی در شرایط دیم باشد. سه توده بومی بالنگوی شهری در شرایط دیم سردسیری بصورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرارکه در دو تراکم 300 و 400 بذر در متر مربع و سه تاریخ کاشت پاییزه، انتظاری و بهاره در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم در سال زراعی 90-1389 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات توده، زمان، تراکم و همچنین اثر متقابل زمان × تراکم، زمان × توده و تراکم × توده، در بسیاری از خصوصیات مورد بررسی دارای تفاوت معنی‌داری در سطح 1% و 5% بود. صفات درصد سبز (**72/0)، تعداد دانه در بوته، (**56/0)، شاخص برداشت (**39/0)، عملکرد زیست توده (*30/0) و ارتفاع بوته (*30/0) بیشترین همبستگی مثبت را با عملکرد دانه نشان داد. در تجزیه علیت نیز، صفات درصد سبز و ارتفاع بوته دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت در افزایش عملکرد دانه بوده به طوریکه 6/74% از کل تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمود. مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم × توده صفت عملکرد دانه نشان داد که توده کردستان2 با تراکم 400 بذر در متر مربع دارای بیشترین میزان عملکرد دانه به میزان 1235 کیلوگرم در هکتار بود. از این آزمایش چنین نتیجه‌گیری شد که توده کردستان-2 در تراکم 400 دانه در متر مربع و تاریخ کشت پاییزه قابل توصیه در منطقه سردسیر مراغه است.
