نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شبنم صادقی رازلیقی ¹
• ایرج الله‌داد ²
• عزت اله اسفندیاری ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

² دانشیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

³ استادیار دانشگاه مراغه

چکیده

به‌منظور بررسی اثر اسید فولیک بر نحوه تسهیم ذخایر بذر و قدرت اولیه گیاهچه‌های گندم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی رقم کویر گندم با مقادیر صفر، 5/12، 50، 100، 200 و 400 میکرومولار اسید فولیک اجرا شد. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارهای مورد مطالعه وزن خشک بذر با یک الگوی مشابه کاهش یافت و حدود     8-6% از کل بذر را بخش ساختاری آن تشکیل داد. روند تغییرات وزن خشک گیاهچه‌ها در شاهد و تیمارهای اسید فولیک مشابه بود ولی کاهش وزن خشک گیاهچه‌ها در شاهد و تیمارهای اسید فولیک به ترتیب 46/10 و 53/8-93/7 روز پس از خیساندن ادامه داشت و پس از آن، به دلیل رسیدن به مرحله اتوتروفی، وزن خشک گیاهچه‌ها روند صعودی به خود گرفت. لازم به ذکر است که اسید فولیک توانست زمان رسیدن به مرحله آغاز اتوتروفی (زمان شروع افزایش وزن خشک گیاهچه) و اتوتروفی کامل (زمان رسیدن وزن خشک گیاهچه به وزن اولیه بذر) را کوتاه نماید. الگوی تغییر وزن خشک گیاهچه‌ها، اندام‌های هوایی و ریشه‌چه در تمامی تیمارها مشابه بود. با این تفاوت که کاربرد اسید فولیک سرعت افزایش وزن خشک هر یک از بخش‌های یاد شده را افزایش داد. همچنین میزان مصرف ذخایر بذر در شاهد و تیمارهای کاربرد اسید فولیک یکسان بود، ولی بکار گیری اسید فولیک سبب افزایش سرعت مصرف ذخایر بذر در مقایسه با شاهد شد. بعلاوه نتایج نشان داد که کارایی تبدیل ذخایر بذر به ساختار گیاهچه، در تیمارهای مورد بررسی در محدوده 96/62-20% متغیر است. بطوریکه کمترین و بیشترین کارایی تبدیل به ترتیب به تیمارهای 400 و 25 میکرومولار اسید فولیک تعلق داشت. تفاوت موجود بین تیمارها از نظر این متغیر می‌تواند ناشی از نحوه اختصاص مواد ذخیره‌ای به تنفس رشد و یا نگهداری می‌باشد. لازم به ذکر است که تنفس رشد و نگهداری تیمارهای مورد بررسی به ترتیب در محدوده 26/63-12/12% و 87/87-73/36% متغیر بود. لذا می‌توان اظهار داشت که اسید فولیک با افزایش کارایی تبدیل و تنفس رشد سبب افزایش ویگور اولیه گیاهچه‌ها می‌گردد.

عنوان مقاله [English]

The effect of folic acid on seed reserve partitioning and early vigor of wheat seedlings

نویسندگان [English]

• Sh. Sadegi Razligi ¹
• I. Allahdadi ²
• E. Esfandyari ³

¹ Abureyhan Pardis of Tehran university

² Abureyhan Pardis of Tehran university

³ 2- Maragheh university

چکیده [English]

In order to study the effect of folic acid on seed reserves partitioning and early vigor of seedlings of Kavir wheat cultivar, an experiment was conducted in a completely randomized design with 0, 12.5, 25, 50, 100 and 200 mM of folic acid. Results of this study indicated that dry weight of seeds decreased in a same pattern in all treatments and about 6-8% of total seed was structural section. Variation in the seedling dry weight in control and folic acid treatments was similar but decreasing of seedling dry weight in control and folic acid treatments continued 10.46 and 7.93-8.53 days after soaking, respectively. Then, dry weight of seedlings were increased because of reaching to autotrophic stage. It is worth mentioning that acid folic could shorten the time required to reach the onset of autotrophic stage (beginning of seedling dry weight increase) and the complete autotrophic stage (time of seedling dry weight to reach the initial weight of seed). Seedling, shoot and root dry weight changing trends were similar in all treatments. However, folic acid application increased the rate of dry weight accumulation in each of the aforementioned plant parts. Also, decrease of seed dry weight was similar between control and folic acid treatments, but folic acid application increased the rate of seed reserves consumption in comparison with control.  Results showed that seed reserves conversion efficiency to seedling structure in studied treatments were variable in the range of 20-62.96%. The minimum and maximum conversion efficiency belongs to 400 and 25 µM folic acid treatments. The differences between treatments could be due to partitioning manner of seed reserves to growth and/or maintenance respiration. Growth and maintenance respiration of the studied treatments were variable in the ranges of 12.12-63.26% and 36.7-87.9%. It can be concluded that folic acid application increases seedling vigor by increasing conversion efficiency and growth respiration of wheat seedling.