نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
چکیده
اثر تاریخ کاشت و آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه و توزیع و انتقال مجدد فسفر در کلزا (B. napus L.) در یک مطالعه زراعی دو ساله (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد بررسی شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و در دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم انجام شد. پنج تاریخ کاشت 15 آبان، 15 آذر، 15 دی، 15 بهمن و 15 اسفند در کرت های اصلی و دو رقم هایولا401 و آرجیاس003 در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت درصد فسفر اندامهای هوایی افزایش یافت. همچنین دامنه تغییرات درصد فسفر در ساقه، برگ و غلاف در مرحله شروع پر شدن دانه برای دو سال انجام آزمایش و دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم به ترتیب 22/0-12/0، 44/0-26/0 و 80/0-49/0 درصد بود. برای مرحله رسیدگی فیزیولوژیک دامنه تغییرات درصد فسفر در ساقه+پوسته غلاف، برگ و دانه بهترتیب10/0-04/0، 24/0-16/0 و 74/0-56/0 درصد بود. میانگین فسفر دانه در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی در دو رقم هایولا401 و آرجیاس003 در شرایط آبیاری تکمیلی به ترتیب 2/17 و 8/13 کیلوگرم در هکتار و در شرایط دیم به ترتیب 5/13 و 0/11 کیلوگرم در هکتار بود. بین مقدار فسفر اندام های هوایی در فرایند حرکت مجدد با عملکرد دانه رابطه مثبت قوی وجود داشت، که نشان دهنده نقش مهم فسفر اندام های هوایی در فرایند انتقال مجدد بود. رابطه توانی بین سهم فرایند انتقال مجدد فسفر ساقه و برگ در عملکرد دانه با عملکرد دانه منفی و قوی بود و به ترتیب 90 و 85 درصد از تغییرات در هیبرید هایولا401 و 93 و 91 درصد از تغییرات در رقم آرجی اس003 را توجیه کرد، که نشان دهنده افزایش سهم انتقال مجدد فسفر در عملکرد دانه تحت شرایط تنش بود. دامنه تغییرات درصد و عملکرد روغن قابل توجه و به ترتیب 1/43-0/28 درصد و 1715-46 کیلوگرم در هکتار بود. تاریخ های کاشت زود سبب شد تا بارندگی های پاییزه و زمستانه با مراحل حساس رشد گیاه مطابق شده و تنش گرمای انتهای فصل رشد کاهش یابد، که سبب افزایش عملکرد دانه شد. در هر دو سال، بیشترین عملکرد زمانی به دست آمد که گیاه در اواسط آبان کاشته شد.
عنوان مقاله [English]
Effect of sowing date and supplemental irrigation on grain yield and phosphorus distribution and remobilization in two canola (Brassica napus L.) cultivars
نویسنده [English]
- A. Faraji
Agricultural research and natural resource center of Golestan
چکیده [English]
To study the effect of sowing date and supplemental irrigation on grain yield and distribution and remobilization of phosphorus in canola (Brassica napus), this experiment was carried out in 2 years (2005-07) in research station of Gonbad. The study was carried out in two types of irrigation treatments (rainfed, supplemental). Both experiments were carried out in randomized complete block design (RCBD) arranged in split-plot. The main plot factor was five sowing dates (6 Nov., 6 Dec., 4 Jan., 5 Feb., 5 Mar.) and sub-plot factor was two cultivars (Hyola401 and RGS003). Late sowing date increased shoot P concentration. At the beginning of grain filling, P concentration of stem, leaf and pod ranged from 0.12 - 0.22%, 0.26 - 0.44%, and 0.49 - 0.80%, respectively. At maturity, P concentration of stem with pod-sheet, leaf and grain ranged from 0.04 - 0.10%, 0.16 - 0.24%, and 0.56 - 0.74%, respectively, across years and irrigation conditions. At maturity, mean grain P of Hyola401 and RGS003 cultivars were 17.2 and 13.8 kg/ha in irrigated; and 13.5 and 11.0 kg/ha at rainfed condition. The existence of positive correlation between grain yield and shoot P remobilization rate shows the importance of shoots P in higher yield. The contribution of stem and leaf P remobilization on seed yield was strong and negative, explaining 90 and 85% of the variation for Hyola401 and 93 and 91% of that for RGS003, respectively; indicating the increase of P remobilization contribution in seed yield under stress conditions. Early sowing date could accelerate plant growth and phenological stages, hence, plant can escape from terminal heat stress. This led to increase in seed yield.
)