ابراهیم مرشدی؛ محمد حسین قرینه؛ احمد کوچک زاده؛ عبدالمهدی بخشنده
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 235-254
چکیده
آزمایشی جهت بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد و کود شیمیایی بر عملکرد دانه و بازده تولید مالت ارقام مختلف جو در شرایط دیم در سالهای زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایلام اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی ارقام جو در سه سطح شامل بهرخ، گریس و سرارود1 بهعنوان ...
بیشتر
آزمایشی جهت بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد و کود شیمیایی بر عملکرد دانه و بازده تولید مالت ارقام مختلف جو در شرایط دیم در سالهای زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایلام اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی ارقام جو در سه سطح شامل بهرخ، گریس و سرارود1 بهعنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با سویه باکتریهای محرک رشد و کود شیمیایی در 8 سطح، (1- شاهد، 2- کود کامل، 3- باکتری سودوموناس، 4- باکتری باسیلوس، 5- ترکیب دو باکتری سودوموناس و باسیلوس، 6- باکتری سودوموناس + نصف کود، 7- باکتری باسیلوس + نصف کود، 8- ترکیب دو باکتری سودوموناس و باسیلوس + نصف کود) بهعنوان فاکتور دوم بودند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که همهی صفات مورد بررسی (به جزء بازده تولید مالت) تحتتأثیر اثرات اصلی و برهمکنش سال * رقم * باکتری محرک رشد؛ قرار گرفتند. این در حالی بود که بازده تولید مالت تحت تأثیر اثر متقابل رقم در باکتری محرک رشد قرار گرفت. تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و عملکرد دانه در تیمار ترکیب باکتریها + نصف کود در رقم گریس در هر دو سال، بالاترین میانگین را داشتند. همچنین بالاترین بازده تولید مالت (95/5 درصد) در ترکیب تیماری باکتریها در رقم بهرخ مشاهده شد. بالاترین میزان شاخص کلباچ در تیمار باکتری سودوموناس + نصف کود در هر دو سال در رقم گریس مشاهده شد. بالاترین میزان پروتئین دانه در سال اول در ترکیب تیماری باکتریها + نصف کود در رقم سراورد (14/6 درصد) و در سال دوم در تیمار باکتری سودوموناس + نصف کود در رقم سراورد (14/3 درصد) مشاهده شد؛ بنابراین خصوصیات کمی و کیفی جو مالت در سیستم تلفیقی نسبت به زمانی که بهتنهایی استفاده میشوند نتیجه بهتری داشته است.
حمیدرضا سارلی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ رحمت اله محمدی گنبد
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 55-71
چکیده
به منظور بررسی اثر سطوح کود نیتروژن و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم قابوس مطالعه ای در دو سال زراعی 98-1397 و 1399-1398 در مزرعه تحقیقات گنبد انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلو ک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تیمارهای کود نیتروژن شامل صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره در کرت های اصلی و سطوح تراکم ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سطوح کود نیتروژن و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم قابوس مطالعه ای در دو سال زراعی 98-1397 و 1399-1398 در مزرعه تحقیقات گنبد انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلو ک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تیمارهای کود نیتروژن شامل صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره در کرت های اصلی و سطوح تراکم کاشت شامل 150، 225، 300، 375، 450 و 525 دانه در هر متر مربع در کرت های فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه در هر دو سال آزمایش صفات عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله تحت تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن, سطوح مختلف تراکم کاشت دانه و نیز برهمکنش کود در تراکم کاشت در سطح یک درصد قرار گرفتند، ولی برهمکنش صفت وزن دانه در سنبله در هر دو سال آزمایش تحت تاثیر سطوح کود و سطوح تراکم کاشت قرار نگرفت. نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تیمارها نشان داد که تلفیق سطوح کودی 300 کیلوگرم در هکتار و تراکم 300 دانه در متر مربع در سال اول آزمایش با عملکرد دانه 4957 کیلوگرم در هکتار و سطوح کودی 200 کیلوگرم در هکتار و تراکم 357 دانه در متر مربع در سال دوم آزمایش با عملکرد دانه 4408 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار را دا شتند.
حسین نظری؛ صابر گلکاری؛ سید محمد علوی سینی؛ امین نامداری
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 183-198
چکیده
به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپهای گندم پژوهشی با 24 ژنوتیپ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سالهای زراعی 98 -1397 و 99-1398 تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co2 زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپهای گندم پژوهشی با 24 ژنوتیپ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سالهای زراعی 98 -1397 و 99-1398 تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co2 زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در طول فصل رشد اندازه گیری شدند. تجزیه همبستگی ساده ارتباط معنیداری بین عملکرد و صفات فیزیولوژیک در طی دو سال آزمایش نشان داد. تجزیه همبستگی کانونی نیز بین متغیرهای صفات فیزیولوژیک و صفات زراعی یک همبستگی کانونی معنی دار در سال اول (r=0.64) و سال دوم (r=0.64) آزمایش نشان داد. همبستگی صفات با متغیرهای کانونی خود و متغیرهای کانونی مقابل در طی دو سال آزمایش نشان داد، تمامی صفات فیزیولوژیک رابطه مثبت و معنیداری با یکدیگر و متغیرهای کانونی مقابلشان دارند. رابطه روز تا سنبلهدهی با صفات زراعی و فیزیولوژیک در هر دوسال آزمایش منفی و معنیدار بود ولی نتایج نشان دهنده رابطه مثبت و معنیدار عملکرد دانه با صفات زراعی و فیزیولوژیک طی دوسال آزمایش بود. همچنین در سال دوم آزمایش، رابطه صفت ارتفاع بوته با صفات زراعی و فیزیولوژیک مثبت و معنی دار ارزیابی شد. از این رو می-توان ژنوتیپهایی با دوره رشدی کوتاهتر و دوره پرشدن طولانیتر دانه را برای حصول حداکثر عملکرد تحت شرایط دیم توصیه کرد.
رحیم ناصری؛ امیر میرزایی؛ عباس سلیمانی فرد
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-21
چکیده
به منظور بررسی تاثیر باکتریهای افزاینده رشد گیاه روی عملکردانه و تبادلات گازی ارقام جدید گندم دیم، آزمایشی مزرعهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله، استان ایلام در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل ارقام مختلف گندم (سرداری، کریم، کوهدشت و ریژاو) ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر باکتریهای افزاینده رشد گیاه روی عملکردانه و تبادلات گازی ارقام جدید گندم دیم، آزمایشی مزرعهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله، استان ایلام در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل ارقام مختلف گندم (سرداری، کریم، کوهدشت و ریژاو) و تیمار منابع مختلف کودی شامل: تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی)،50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+ ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که برهمکنش رقم×منابع مختلف کودی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و همچنین تبادلات گازی گندم دیم معنیدار بود. به طوریکه بیشترین تعداد دانه در سنبله (افزایش 80 درصدی)، وزن هزار دانه (افزایش 3/33 درصدی)، عملکرد دانه (افزایش 3/86 درصدی)، عملکرد بیولوژیک (افزایش 9/79 درصدی)، میزان فتوسنتز (افزایش 8/81 درصدی)، سرعت تعرق (افزایش 8/74 درصدی)، هدایت مزوفیلی (افزایش 85 درصدی)، کارایی مصرف آب فتوسنتزی (افزایش 3/42 درصدی) از برهمکنش رقم گندم ریژاو× باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و کمترین مقدار این صفات مربوط به برهمکنش رقم گندم سرداری در تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی) بود.
رحمان رجبی؛ سید وحید اسلامی؛ مجید جامی الاحمدی؛ رضا محمدی؛ محسن سعیدی
دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 21-38
چکیده
تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد و کیفیت گندم به شمار میآید. در این پژوهش تأثیر کود نیتروژن (اوره) بصورت تیمارهای مختلف محلولپاشی و کود سرک در مراحل مختلف نمو بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم بررسی شد. این تحقیق به صورت آزمایش کرتهای خرد شده نواری (استریپ اسپلیت پلات) بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد و کیفیت گندم به شمار میآید. در این پژوهش تأثیر کود نیتروژن (اوره) بصورت تیمارهای مختلف محلولپاشی و کود سرک در مراحل مختلف نمو بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم بررسی شد. این تحقیق به صورت آزمایش کرتهای خرد شده نواری (استریپ اسپلیت پلات) بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 و هر سال در دو آزمایش جداگانه دیم و آبیاری تکمیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: الف) محلولپاشی کود اوره در چهار مرحله رشدی شامل: 1) شاهد و 2) محلولپاشی در مراحل نموی آبستنی، آبستنی + پرشدن دانه و پرشدن دانه که در کرتهای اصلی قرار گرفت. ب) چهار رقم گندم دیم شامل: آذر2، ریژاو، باران و پراو در کرتهای فرعی و ج) تیمار کود سرک در دو سطح شامل: شاهد (عدم مصرف کود سرک) و کاربرد کود سرک در مرحله نمو پنجهزنی (کد 23 زادوکس) به عنوان عامل کرت نواری. پس از انجام تجزیه مرکب دادهها و انجام مقایسه میانگینها نتایج نشان دادند که در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، کاربرد کود اوره بصورت کود سرک و محلولپاشی باعث افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه درسنبله، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و محتوا و عملکرد پروتئین دانه شد. از لحاظ عملکرد دانه در شرایط دیم، رقم پراو با داشتن تعداد بیشتر سنبلچه در سنبله و دانه درسنبله و همچنین عملکرد بیولوژیک بالاتر، عملکرد دانه بیشتری را به خود اختصاص داد. همچنین در شرایط آبیاری تکمیلی رقم باران بالاترین عملکرد دانه و رقم آذر2 در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی پایینترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند.
عباس سلیمانی فرد؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل؛ سید سعید پورداد
دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 109-129
چکیده
به منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر و کود شیمیایی نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، میزان جذب نیتروژن، میزان روغن، عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن شش ژنوتیپ گلرنگ تحت شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1394 و 1395-96 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله در استان ایلام اجرا شد. ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر و کود شیمیایی نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، میزان جذب نیتروژن، میزان روغن، عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن شش ژنوتیپ گلرنگ تحت شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1394 و 1395-96 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله در استان ایلام اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل ترکیبی از تلقیح بذر با ازتوباکتر همراه با مصرف کود شیمیایی اوره در چهار سطح (بدون مصرف هیچ منبع کودی (شاهد)، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح بذر با ازتوباکتر+ 50 درصد نیتروژن از منبع اوره و 100 درصد نیتروژن از منبع کود شیمیایی اوره) و شش ژنوتیپ گلرنگ (312-S6-697، PI-401478، PI-253895، PI-306974، پدیده و سینا) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای دو سال نشان داد که اثرات اصلی منبع کود نیتروژن و ژنوتیپ بر کلیه ویژگیهای گیاهی اندازهگیری شده معنیدار بودند. اثرات برهمکنش منبع نیتروژن × ژنوتیپ تنها بر صفات حجم ریشه، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه فرعی، نیتروژن دانه، نیتروژن کاه و کلش و میزان جذب کل نیتروژن معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگینها نشان داد که تیمار تلقیح با ازتوباکتر + 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن نسبت به تیمار 100 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن بالاتری داشت ولی، تفاوت معنیداری در عملکرد دانه بین این دو تیمار وجود نداشت. مقایسه میانگین ژنوتیپها نشان داد، سینا با بیشترین عملکرد دانه (1203 کیلوگرم در هکتار) و کارآیی مصرف نیتروژن (49/17 کیلوگرم بر کیلوگرم) رقم برتر بین ژنوتیپهای بررسی شده شناخته شد.بنابراین با توجه به ضرورت کاهش خطرات زیست محیطی در اثر مصرف بیش از حد کود شیمایی نیتروژن، استفاده از ارقام مناسب (سینا) با کاربرد 50 درصد مقدار توصیه شده کود شیمیایی نیتروژن به همراه ازتوباکتر برای زراعت گلرنگ تحت شرایط دیم منطقه توصیه میشود.
گیاهان زراعی دیم
اسماعیل کریمی؛ ناصر علی اصغرزاد؛ محمد رضا نیشابوری؛ عزت الله اسفندیاری
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-102
چکیده
باکتریهای بیوفیلمی واجد خصوصیات محرک رشد میتوانند به بقای گیاهان زراعی از جمله گندم در تنش کم آبی کمک نمایند. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی تاثیر باکتریهای بیوفیلمی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط کم آبی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل جدایههای باکتریهای بیوفیلمی ...
بیشتر
باکتریهای بیوفیلمی واجد خصوصیات محرک رشد میتوانند به بقای گیاهان زراعی از جمله گندم در تنش کم آبی کمک نمایند. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی تاثیر باکتریهای بیوفیلمی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط کم آبی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل جدایههای باکتریهای بیوفیلمی (بدون باکتری، جدایههای 1-16، 2-38 و1-54)، ارقام گندم نان (کوهدشت و چمران) و سطوح آبی (70 ، 50 و 20 درصد آب قابل استفاده) بود که در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه مراغه اجرا گردید. جدایههای مورد مطالعه از 120 جدایه بیوفیلمی که از ریشه گرامینههای مقاوم به خشکی در منطقه هشترود جداسازی شده بودند، انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که در تمامی سطوح رطوبتی باکتریها توانستند تاثیر مثبتی بر اجزای عملکرد گندم داشته باشند. تاثیر باکتریها بر رقم کوهدشت بیشتر از چمران بود. وزن تر، وزن خشک ریشه، چگالی بافت ریشه، درصد نگهداری آب ریشه و نسبت ریشه به ساقه تحت تاثیر تنش کم آبی قرار گرفتند. مایه زنی باکتریها وزن خشک و تر ریشه و چگالی بافت ریشه را کاهش دادند. در عوض توانستند درصد رطوبت وزنی ریشه را به طور چشمگیری افزایش دهند. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که امکان بهره گیری از باکتریهای بیوفیلمی محرک رشد برای تعدیل اثرات تنش کم آبی وجود دارد.