نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رحیم ناصری ¹
• امیر میرزایی ²
• عباس سلیمانی فرد ³

¹ گروه تکنولوژی تولیدات گیاهی، آموزشکده فنی‌مهندسی و کشاورزی دهلران، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

² بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران

³ گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

به منظور بررسی تاثیر باکتری‌های افزاینده رشد گیاه روی عملکردانه و تبادلات گازی ارقام جدید گندم دیم، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله، استان ایلام در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل ارقام مختلف گندم (سرداری، کریم، کوهدشت و ریژاو) و تیمار منابع مختلف کودی شامل: تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی)،50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+ ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن، 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که برهمکنش رقم×منابع مختلف کودی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و همچنین تبادلات گازی گندم دیم معنی‌دار بود. به طوری‌که بیشترین تعداد دانه در سنبله (افزایش 80 درصدی)، وزن هزار دانه (افزایش 3/33 درصدی)، عملکرد دانه (افزایش 3/86 درصدی)، عملکرد بیولوژیک (افزایش 9/79 درصدی)، میزان فتوسنتز (افزایش 8/81 درصدی)، سرعت تعرق (افزایش 8/74 درصدی)، هدایت مزوفیلی (افزایش 85 درصدی)، کارایی مصرف آب فتوسنتزی (افزایش 3/42 درصدی) از برهمکنش رقم گندم ریژاو× باکتری آزوﺳﭙﺮﯾﻠﯿﻮم+ازﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و کمترین مقدار این صفات مربوط به برهمکنش رقم گندم سرداری در تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی) بود.

کلیدواژه‌ها

• باکتری‌های افزاینده رشد گیاه
• سرعت تعرق
• کارایی مصرف آب فتوسنتزی
• میزان فتوسنتز
• وزن هزار دانه

عنوان مقاله [English]

Study on grain yield and gas exchange in different wheat (Triticum aestivum L.) cultivars influenced by applications of different sources of fertilizer under dryland farming

نویسندگان [English]

• Rahim Naseri ¹
• Amir Mirzaei ²
• Abas Soleimanifard ³

¹ Department of Plant Production Technology, Dehloran Faculty of Agriculture and Engineering, Ilam University, Ilam, Iran.

² Crop and Horticultural Science Research Department, Ilam Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ilam, Iran.

³ Department of Agriculture, Pyame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effect of plant growth promoting rhizobacteria on grain yield and gas exchange of new dryland wheat cultivars, a factorial field experiment was counducted in a randomized complete block design with three replications on the farms of Sarablah Agricultural Research Center in the cropping seson during 2019-2020. Experimental treatments include different wheat cultivars (Sardari, Karim, Koohdasht and Rijo) and treatment of different fertilizer sources including: control (without fertilizer source), 50% N fertilizer, Azospirillum + 50% N fertilizer, Azetobacter + 50% N fertilizer, Azospirillum + Azetobacter + 50% N fertilizer and 100% N fertilizer. The results of this study showed that the interaction of cultivar×different fertilizer sources was significant on grain yield, yield components as well as gas exchanges of dryland wheat. the highest grains.spike-1 (80%), 1000-grain weight (33.3%), grain yield (86.3%), biological yield (79.9%), photosynthesis rate (81.8%), transpiration rate (74.8%), mesophilic conductance (85%), photosynthetic water use efficiency (42.3%) was obtained from the interaction of Rijo× Azospirillum+Azetobacter +50% N fertilizer and the lowest value of these traits was related to the interaction between Sardari cultivar control treatment (without fertilizer source).

کلیدواژه‌ها [English]

• Photosynthesis rate
• Plant growth promoting bacteria
• 1000-grain weight
• Transpiration rate
• Photosynthetic water use efficiency