نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رحمان رجبی ¹
• سید وحید اسلامی ²
• مجید جامی الاحمدی ²
• رضا محمدی ³
• محسن سعیدی ⁴

¹ دانشجوی دکتری زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

² گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

³ موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

⁴ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد و کیفیت گندم به شمار می‌آید. در این پژوهش تأثیر کود نیتروژن (اوره) بصورت تیمارهای مختلف محلول‌پاشی و کود سرک در مراحل مختلف نمو بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم بررسی شد. این تحقیق به صورت آزمایش کرت‌های خرد شده نواری (استریپ اسپلیت پلات) بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 96-1395 و  97-1396 و هر سال در دو آزمایش جداگانه دیم و آبیاری تکمیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: الف) محلول‌پاشی کود اوره در چهار مرحله رشدی شامل: 1) شاهد و 2) محلول‌پاشی در مراحل نموی آبستنی، آبستنی + پرشدن دانه و پرشدن دانه که در کرت‌های اصلی قرار گرفت. ب) چهار رقم گندم دیم شامل: آذر2، ریژاو، باران و پراو در کرت‌های فرعی و ج) تیمار کود سرک در دو سطح شامل: شاهد (عدم مصرف کود سرک) و کاربرد کود سرک در مرحله نمو پنجه‌زنی (کد 23 زادوکس) به عنوان عامل کرت نواری. پس از انجام تجزیه مرکب داده‌ها و انجام مقایسه میانگین‌ها نتایج نشان دادند که در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، کاربرد کود اوره بصورت کود سرک و محلول‌پاشی باعث افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه درسنبله، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و محتوا و عملکرد پروتئین دانه شد. از لحاظ عملکرد دانه در شرایط دیم، رقم پراو با داشتن تعداد بیشتر سنبلچه در سنبله و دانه درسنبله و همچنین عملکرد بیولوژیک بالاتر، عملکرد دانه بیشتری را به خود اختصاص داد. همچنین در شرایط آبیاری تکمیلی رقم باران بالاترین عملکرد دانه و رقم آذر2 در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی پایین‌ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

• نیتروژن
• وزن هزار دانه
• شاخص برداشت
• درصد پروتئین

عنوان مقاله [English]

Effect of foliar application and top dressing fertilizer on yield and yield components of bread wheat cultivars in dryland and supplemental irrigation condition in Kermanshah region

نویسندگان [English]

• Rahman Rajabi ¹
• Seed vahid Eslami ²
• Majid Jami Al- Ahmadi ²
• Reza Mohammadi ³
• Mohsen Saeidi ⁴

¹ 1- Ph.D Student of Agronomy, Dept. of Agronomy and Plant breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran

² Department of Agronomy and Plant breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran

³ Dryland Agricultural Research Sub-Institute, Agriculture Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran

⁴ Department of Agronomy and Plant breeding, Faculty of Agriculture, University of Razi, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Sufficient nutrition on crop is one of the most important factors for improving wheat grain yield and quality. To evaluate the effect of Nitrogen (urea) by different foliar application treatments and top dressing fertilizer on yield and yield components of wheat, a strip split plot design based on RCBD with three replicates was conducted under rainfed and supplemental irrigation conditions during two cropping seasons 2016-17 and 2017-18. Experimental treatments were: A: control (without application of N), foliar application of urea during booting, booting + grain filling and grain filling stages in main plot, B: different wheat cultivars including in sub plots, C: top dressing fertilizer including application and non-application (control) in strip factor were considered. Based on combined-ANOVA, the effect of year under rainfed condition was significant for grain yield, biological yield, number of grain per spike, number of spike/m², harvest index and spike length. Application of N as top dressing fertilizer had significant effect on all studied traits in both rainfed and supplemental irrigation conditions. Also, foliar application of N in the all three stages increased BY, GY, 1000-grain weight, NGPS and SL. In terms of GY under rainfed conditions, Paraw cultivar had the most grain yield and yield components with the highest biological yield. Under supplemental irrigation condition, Baran cultivar had the highest grain yield, while Azar-2 produced the lowest gain yield in both rainfed and supplemental irrigation conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Nitrogen
• Thousand kernel weight
• Harvest index
• Protein percentage