فریبا قاسمی؛ علیرضا پورمحمد؛ صابر گلکاری؛ علی اصغر علی لو
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 139-160
چکیده
به منظور بررسی تأثیر محدودیت‌های فتوسنتزی بر صفات مرتبط با عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم دیم، آزمایشی در قالب طرح کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار با 24 ژنوتیپ به عنوان فاکتور اصلی و محدودیت فتوسنتزی به عنوان فاکتور فرعی در سال زراعی 1394-1395 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه انجام ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر محدودیت‌های فتوسنتزی بر صفات مرتبط با عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم دیم، آزمایشی در قالب طرح کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار با 24 ژنوتیپ به عنوان فاکتور اصلی و محدودیت فتوسنتزی به عنوان فاکتور فرعی در سال زراعی 1394-1395 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه انجام گردید. صفات مورد اندازه‌گیری عبارت بودند از طول سنبله، تعداد سنبلک در سنبله، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه. اختلاف بین ژنوتیپ‌های گندم دیم مورد مطالعه از نظر صفات مورد اندازه گیری، معنی‌دار بود. صفت وزن سنبله دارای همبستگی مثبت معنی‌دار با صفت تعداد دانه در سنبله بود. تجزیه به مولفه‌های اصلی در شرایط شاهد نشان داد که تمامی صفات در درون یک مولفه اصلی قرار گرفتند که صفت تعداد دانه در سنبله به عنوان موثرترین صفت ارزیابی شد. در حالی که تجزیه به مولفه‌های اصلی در شرایط محدودیت‌های فتوسنتزی حاکی از این بود که صفات در دو مولفه اصلی جداگانه قرار می‌گیرند که مولفه اصلی اول نمایانگر تعداد دانه در سنبله و مولفه اصلی دوم نمایانگر وزن هزار دانه است. در حالت کلی چه شاهد و چه محدودیت فتوسنتزی، صفت تعداد دانه در سنبله به عنوان موثرترین صفت، ارزیابی گردید. از طرف دیگر از بین محدودیت‌های فتوسنتزی مورد برسی، حذف برگ پرچم، بیشترین کاهش را در صفات مرتبط با عملکرد دانه ایفاء کرد.
امین عباسی؛ رامین لطفی؛ صابر گلکاری
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-23
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تناوب و مقادیر بقایای گیاهی بر صفات عملکرد دانه، محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، فعالیت آیزوزایم‌هایCu/Zn-SOD، Mn-SOD، Fe-SOD، فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، محتوای پراکسید هیدروژن و مقدار مالون دی آلدهاید در پنج رقم جدید گندم دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تناوب و مقادیر بقایای گیاهی بر صفات عملکرد دانه، محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، فعالیت آیزوزایم‌هایCu/Zn-SOD، Mn-SOD، Fe-SOD، فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، محتوای پراکسید هیدروژن و مقدار مالون دی آلدهاید در پنج رقم جدید گندم دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از الف) دو تناوب گندم-گندم و علوفه-گندم در کرت‌های اصلی، ب) سه سطح بقایای گیاهی شامل عدم کاربرد، 2 و 4 تن بقایا در کرت های فرعی، ج) 5 رقم گندم شامل صدرا، هشترود، باران، واران و اوحدی در کرت‌های فرعی- فرعی. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات اصلی نوع تناوب، مقادیر بقایای گیاهی و ارقام مورد مطالعه بر اکثر صفات مورد بررسی معنی‌دار است. بر اساس مقایسات میانگین صورت گرفته، بیشترین عملکرد دانه (9/3809 کیلوگرم درهکتار) در تیمار حفظ 4 تن بقایای گیاهی در هکتار به همراه تناوب علوفه-گندم در رقم واران حاصل شد. بیشترین محتوای کلروفیلa، کلروفیل b و کاروتنوئید در تیمار حفظ 4تن بقایای گیاهی در هکتار به همراه تناوب علوفه-گندم در رقم واران مشاهده شد. کمترین محتوای پراکسید هیدروژن و پراکسیداسون لیپیدی در تیمارهای حفظ 4 تن بقایای گیاهی و 2 تن بقایای گیاهی در تناوب علوفه-گندم و رقم واران ثبت گردید. با توجه به ضرورت استفاده از الگوی کشاورزی حفاظتی در اراضی دیم کشور، برای بهینه سازی بهره‌وری این الگو، در این تحقیق حفظ بقایای گیاهی 2 تن در هکتار به همراه تناوب علوفه- گندم در شرایط دیم در رقم واران به عنوان تیمار برتر از نظر کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی در سطح سلول و حفظ سطح مطلوبی از فعالیت فتوسنتزی و در نتیجه تولید عملکرد دانه بالاتر شناخته شد.
حسین نظری؛ صابر گلکاری؛ سید محمد علوی سینی؛ امین نامداری
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 183-198
چکیده
به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم پژوهشی با 24 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های زراعی 98 -1397 و 99-1398 تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co2 زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم پژوهشی با 24 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های زراعی 98 -1397 و 99-1398 تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co2 زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در طول فصل رشد اندازه گیری شدند. تجزیه همبستگی ساده ارتباط معنی‌داری بین عملکرد و صفات فیزیولوژیک در طی دو سال آزمایش نشان داد. تجزیه همبستگی کانونی نیز بین متغیرهای صفات فیزیولوژیک و صفات زراعی یک همبستگی کانونی معنی دار در سال اول (r=0.64) و سال دوم (r=0.64) آزمایش نشان داد. همبستگی صفات با متغیرهای کانونی خود و متغیرهای کانونی مقابل در طی دو سال آزمایش نشان داد، تمامی صفات فیزیولوژیک رابطه مثبت و معنی‌داری با یکدیگر و متغیرهای کانونی مقابلشان دارند. رابطه روز تا سنبله‌دهی با صفات زراعی و فیزیولوژیک در هر دوسال آزمایش منفی و معنی‌دار بود ولی نتایج نشان دهنده رابطه مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات زراعی و فیزیولوژیک طی دوسال آزمایش بود. همچنین در سال دوم آزمایش، رابطه صفت ارتفاع بوته با صفات زراعی و فیزیولوژیک مثبت و معنی دار ارزیابی شد. از این رو می-توان ژنوتیپ‌هایی با دوره رشدی کوتاه‌تر و دوره پرشدن طولانی‌تر دانه را برای حصول حداکثر عملکرد تحت شرایط دیم توصیه کرد.
فرهاد آهک پز؛ ایرج برنوسی؛ بابک عبدالهی؛ صابر گلکاری؛ جعفر جعفرزاده؛ سریپادا یودوپا
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 153-176
چکیده
اکثر مناطق تحت کشت جو در منطقه سرد و نیمه خشک کشور قرار دارند، این امر دستیابی به ارقام پرمحصولی که ضمن سازگاری با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف در مقابل تنش خشکی مقاوم باشند را ضروری می‌نماید. بدین منظور برخی صفات مورفولوژیکی مرتبط با عملکرد و تحمل تنش خشکی در 108 لاین و رقم جو زراعی دیم و آبی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار ...
بیشتر
اکثر مناطق تحت کشت جو در منطقه سرد و نیمه خشک کشور قرار دارند، این امر دستیابی به ارقام پرمحصولی که ضمن سازگاری با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف در مقابل تنش خشکی مقاوم باشند را ضروری می‌نماید. بدین منظور برخی صفات مورفولوژیکی مرتبط با عملکرد و تحمل تنش خشکی در 108 لاین و رقم جو زراعی دیم و آبی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در سال زراعی 1395-1394 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (مراغه) مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که ارقام و لاینهای مورد مطالعه در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی با هم تفاوت معنی‌داری دارند. مهمترین صفات تأثیر گذار بر عملکرد دانه تحت شرایط دیم، صفات وزن هزاردانه، سطح سبزینگی در مرحله شروع بوتینگ، قطر ساقه و طول سنبله اصلی و در شرایط آبیاری تکمیلی، وزن هزاردانه، سبزینگی در مرحله شیری و طول سنبله اصلی بود. همچنین با بررسی شاخصهای تحمل خشکی مشخص شد که شاخصهایMP،GMP ،STI ، YI و SSPI بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در هر دو شرایط داشتند و براساس این شاخصها از بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی تعداد 25 ژنوتیپ مقاوم به خشکی شناسایی شدند.
