گیاهان زراعی دیم
علی رسائی؛ سعید جلالی هنرمند؛ فردین رنجبر؛ مختار داشادی
دوره 12، شماره 2 (ویژه همایش ملی نخود) ، اسفند 1402، ، صفحه 148-157
چکیده
مقدمه: یکی از اصول کشاورزی پایدار اجرای کشاورزی حفاظتی است که در برگیرنده سه اصل حداقل خاکورزی، پوشش دایمی خاک با بقایای گیاهی و تناوب زراعی با هدف کاهش اثرات منفی فعالیت‌های کشاوزی متداول است. در واقع راه‌کاری جهت افزایش بهره‌وری پایدار همراه با حفظ محیط زیست است.روش شناسی پژوهش: برای بررسی اثرات کاربرد کود بیولوژیک مایکوریزا در ...
بیشتر
مقدمه: یکی از اصول کشاورزی پایدار اجرای کشاورزی حفاظتی است که در برگیرنده سه اصل حداقل خاکورزی، پوشش دایمی خاک با بقایای گیاهی و تناوب زراعی با هدف کاهش اثرات منفی فعالیت‌های کشاوزی متداول است. در واقع راه‌کاری جهت افزایش بهره‌وری پایدار همراه با حفظ محیط زیست است.روش شناسی پژوهش: برای بررسی اثرات کاربرد کود بیولوژیک مایکوریزا در سیستم کشت مستقیم و کم خاکورزی آزمایشی در دو سال زراعی 400-1399 و 401-1400 روی نخود رقم منصور در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود به شکل کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سیستم کشت بدون شخم و کم‌خاکورزی در کرت‌های اصلی و پنج تیمار کاربرد مایکوریزا، مایکوریزا+ نصف مقدار فسفر توصیه شده، مایکوریزا+ مقدار کامل فسفر توصیه شده، مقدار کامل فسفر توصیه شده و شاهد در کرت‌های فرعی قرار گرفتند.یافته‌های پژوهش: نتایج نشان داد اثر متقابل خاکورزی و تغذیه با کود فسفر بر عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و ارتفاع معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه به‌ترتیب با میانگین‌های 552، 1022 و 470 کیلوگرم در هکتار و تعداد غلاف در بوته (14 غلاف)، تعداد دانه در بوته (12 دانه) و وزن صد دانه (37 گرم) در شرایط بدون شخم (کشت مستقیم) و کاربرد توأم مایکوریزا و نصف مقدار توصیه شده کود فسفر در زمان کاشت به‌دست آمد. همچنین عملکرد دانه با تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنیدار داشت. به‌طور کلی نتایج نشان داد در سیستم کشت بدون شخم و کاربرد مایکوریزا به‌همراه نصف مقدار توصیه شده کود فسفر یعنی 15 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد نخود بیشترین میانگین را داشت. اجرای کشت بدون شخم با افزایش میکروارگانیسم‌های مفید خاک و حفظ رطوبت خاک در دیمزارها بسیار با اهمیت است.
گیاهان زراعی دیم
رضا حق پرست؛ مظفر روستائی؛ عادل جهانگیری؛ عبدالوهاب عبدالهی؛ موسی صالحی؛ رضا محمدی؛ مهدی گراوندی؛ علی رسائی؛ خشنود علیزاده
دوره 12، شماره 2 (ویژه همایش ملی نخود) ، اسفند 1402، ، صفحه 216-234
چکیده
مقدمه: نخود در رتبه سوم حبوبات مهم جهان بعد از لوبیا و سویا قرار دارد ولی چون تولید آن در شرایط دیم در اقلیم نیمه خشک کشور امکان پذیر است، بنابراین با رتبه نخست حبوبات ایران، محصولی بسیار مهم تر از لوبیا و سویا در کشور به شمار می‌رود. تغییرات اقلیمی و گرمایش غیر طبیعی کرۀ زمین یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که امروزه همه کشورها با آن ...
بیشتر
مقدمه: نخود در رتبه سوم حبوبات مهم جهان بعد از لوبیا و سویا قرار دارد ولی چون تولید آن در شرایط دیم در اقلیم نیمه خشک کشور امکان پذیر است، بنابراین با رتبه نخست حبوبات ایران، محصولی بسیار مهم تر از لوبیا و سویا در کشور به شمار می‌رود. تغییرات اقلیمی و گرمایش غیر طبیعی کرۀ زمین یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که امروزه همه کشورها با آن مواجه هستند. این چالش نه تنها پیامدهای زیست محیطی، بلکه اقتصادی و اجتماعی نیز به دنبال دارد و خطر بلایای طبیعی مرتبط با آب و هوا را افزایش داده است که معیشت، امنیت غذایی، منابع آب و شرایط بهداشتی را به مخاطره انداخته است. در این شرایط بحرانی از کمبود منابع آب، تولید و مصرف بیش از حد محصولات پرآب‌بر نظیر نان، گوشت، قند و برنج، مشکلات را سخت‌تر می‌کند و نیاز به یک الگوی کشت سازگار به اقلیم خشک و نیمه خشک کشور است که در این مقاله مورد بحث قرار می‌گیرد.روش شناسی: در این مقاله تحلیلی- مروری بر اساس منابع معتبر علمی و تجربیات موجود و آمار تولید محصول و سرانه مصرف سالیانه محصولات کشاورزی، الگوی رایج کشت توسط کشاورزان و الگوی رایج مصرف غذا توسط مردم ایران با تاکید بر محصول نخود، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و توصیه‌های راهبردی ارائه می‌گردد.یافته‌های پژوهش: مصرف بیش از حد تولیدات با ارزش غذایی کم و پر آب‌بر مانند نان و عدم توجه کافی به محصولات ارزشمندی نظیر نخود باعث شده است که در الگوی کشت رایج در زراعت دیم در ایران تناسب اصولی سطح زیر کشت محصولات رعایت نگردد. مشارکت مردم برای پذیرش عادت غذایی سازگار با شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک ایران و اصلاح الگوی کشت و مصرف بر اساس آن، برای حفظ امنیت غذایی و ارتقا سلامت جامعه بسیار ضروری است. برای این منظور، لازم است یک ستاد مشترک توسط وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط تشکیل و برنامه‌های آموزشی و ترویجی اصلاح عادت غذایی سازگار با شرایط کشور عملیاتی گردد.
سهیلا پورحیدر غفاربی؛ علی رسایی؛ جعفر جعفر زاده؛ عبدالوهاب عبدالهی؛ غلام رضا قهرمانیان؛ رویا فردوسی
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 215-234
چکیده
برای بررسی کارایی چند علفکش پیش‌وپس رویشی جهت کنترل علفهای هرز در کشت پاییزه نخود دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در منطقه سرارود کرمانشاه در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل دو نظام خاکورزی (خاکورزی مرسوم و عدم خاکورزی) و کرت‌های فرعی شامل 12 تیمار ...
بیشتر
برای بررسی کارایی چند علفکش پیش‌وپس رویشی جهت کنترل علفهای هرز در کشت پاییزه نخود دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در منطقه سرارود کرمانشاه در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل دو نظام خاکورزی (خاکورزی مرسوم و عدم خاکورزی) و کرت‌های فرعی شامل 12 تیمار علف‌کشی (تریفلورالین، تریفلورالین + بتانال پروگرس، ایزوکسافلوتل، ایزوکسافلوتل + بتانال پروگرس، اکسی فلورفن، اکسی فلورفن + بتانال پروگرس، ایمازاتاپیر، ایمازاتاپیر + بتانال پروگرس، فلوروکلریدون، فلوروکلریدون + بتانال پروگرس، متری بیوزین، متری بیوزین + بتانال پروگرس) و دو تیمار شاهد آلوده به علفهرز و عاری از علفهرز بود. بیشترین کاهش وزن خشک علفهرز در تیمارهای خاکورزی+ فلوروکلریدون، خاکورزی + ایزوکسافلوتل، خاکورزی + اکسی فلورفن و عدم خاکورزی + فلوروکلریدون به ترتیب با 51، 48، 46 و 45 درصد مشاهده شد. بیشترین افت تراکم علفهای هرز مربوط به تیمارهای خاکورزی + فلوروکلریدون، خاکورزی + اکسی فلورفن + بتانال پروگرس، خاکورزی + متری بیوزین + بتنال پروگرس و خاکورزی + فلوروکلریدون + بتانال و به ترتیب با 47، 47، 43 و 40 درصد بود. خاکورزی تراکم و وزن خشک علفهای هرز را کاهش داد، اما این کاهش فقط برای وزن خشک علفهای هرز از نظر آماری معنیدار بود. بیشترین عملکرد دانهی نخود در تیمارهای خاکورزی + وجین، وجین، خاکورزی + تری فلورالین+ بتانال پروگرس، خاکورزی + اکسی فلورفن و عدم خاکورزی + تری فلورالین + بتانل پروگرس به ترتیب 846، 664، 528، 502 و 498 کیلو گرم در هکتار ثبت شد. موثرترین علفکشها در کنترل علفهای هرز شامل فلوروکلریدون، ایزوکسافلوتل و اکسی فلورفن بودند و بیشترین عملکرد نخود نیز برای اکسی فلورفن ثبت شد.
عبدالوهاب عبدالهی؛ رضا حق پرست؛ علی رسایی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 41-53
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر علفکشهای مختلف بر کنترل علفهای هرز در ارقام مختلف نخود، آزمایشی در دو منطقه سنقر و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در قالب پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در قالب طرح آماری استریپ‌پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در سنقر تیمارهای کنترل علفهای هرز شامل پندیمتالین 2 و 4 Li/ha قبل از کاشت ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر علفکشهای مختلف بر کنترل علفهای هرز در ارقام مختلف نخود، آزمایشی در دو منطقه سنقر و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در قالب پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در قالب طرح آماری استریپ‌پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در سنقر تیمارهای کنترل علفهای هرز شامل پندیمتالین 2 و 4 Li/ha قبل از کاشت (pp)، 2- پرسوئیت 5/0 Li/ha (pp)، سنکور 1 Kg/ha قبل از کا(pp)، فلومت سولام 20 g/ha (pp)، مرلین فلکس 2/0 Li/ha قبل و بعد از سبز شدن، اکسی فلورفن 2/0 Li/ha (pp)، شاهد بدون کنترل علف هرز و شاهد وجین بود که در سرپل ذهاب تیمارهای اکسی فلورفن و پندیمتالین 2/0 لیتر در هکتار اجرا نشدند. ارقام نخود عراقی، ازبک6، ازکان، آنا، سارال، عادل و منصور در سنقر و آزاد، ازبک1، ازبک6، آکسو، ازکان، عادل و منصور در سرپل‌ذهاب بودند. نتایج نشان داد که اثر اصلی فاکتورهای کنترل علفهرز و رقم بر عملکرد دانه معنیدار بود اما اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد دانه معنیدار نبود. در سنقر تیمار وجین دستی بالاترین عملکرد دانه و سپس تیمارهای علفکش مرلین فلکس، پندیمتالین و پرسوئیت قرار داشتند و ارقام آنا و عادل برترین رقم‌ها بودند. در سرپل ذهاب نیز بیشترین عملکرد دانه مربوط به وجین دستی، علفکش پندیمتالین و مرلین فلکس بود و رقم عادل برترین رقم بود. در مجموع نتایج نشان داد علفکشهای پندیمتالین، پرسوئیت و مرلین فلکس بعد از وجین دستی تا حدودی باعث کاهش رشد علفهای هرز و افزایش عملکرد نخود نسبت به شاهد بدون کنترل علفهرز شدند.
