گیاهان زراعی دیم
علی رسائی؛ سعید جلالی هنرمند؛ فردین رنجبر؛ مختار داشادی
دوره 12، شماره 2 (ویژه همایش ملی نخود) ، اسفند 1402، ، صفحه 148-157
چکیده
مقدمه: یکی از اصول کشاورزی پایدار اجرای کشاورزی حفاظتی است که در برگیرنده سه اصل حداقل خاکورزی، پوشش دایمی خاک با بقایای گیاهی و تناوب زراعی با هدف کاهش اثرات منفی فعالیت‌های کشاوزی متداول است. در واقع راه‌کاری جهت افزایش بهره‌وری پایدار همراه با حفظ محیط زیست است.روش شناسی پژوهش: برای بررسی اثرات کاربرد کود بیولوژیک مایکوریزا در ...
بیشتر
مقدمه: یکی از اصول کشاورزی پایدار اجرای کشاورزی حفاظتی است که در برگیرنده سه اصل حداقل خاکورزی، پوشش دایمی خاک با بقایای گیاهی و تناوب زراعی با هدف کاهش اثرات منفی فعالیت‌های کشاوزی متداول است. در واقع راه‌کاری جهت افزایش بهره‌وری پایدار همراه با حفظ محیط زیست است.روش شناسی پژوهش: برای بررسی اثرات کاربرد کود بیولوژیک مایکوریزا در سیستم کشت مستقیم و کم خاکورزی آزمایشی در دو سال زراعی 400-1399 و 401-1400 روی نخود رقم منصور در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود به شکل کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سیستم کشت بدون شخم و کمخاکورزی در کرت‌های اصلی و پنج تیمار کاربرد مایکوریزا، مایکوریزا+ نصف مقدار فسفر توصیه شده، مایکوریزا+ مقدار کامل فسفر توصیه شده، مقدار کامل فسفر توصیه شده و شاهد در کرت‌های فرعی قرار گرفتند.یافته‌های پژوهش: نتایج نشان داد اثر متقابل خاکورزی و تغذیه با کود فسفر بر عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و ارتفاع معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه به‌ترتیب با میانگین‌های 552، 1022 و 470 کیلوگرم در هکتار و تعداد غلاف در بوته (14 غلاف)، تعداد دانه در بوته (12 دانه) و وزن صد دانه (37 گرم) در شرایط بدون شخم (کشت مستقیم) و کاربرد توأم مایکوریزا و نصف مقدار توصیه شده کود فسفر در زمان کاشت به‌دست آمد. همچنین عملکرد دانه با تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنیدار داشت. به‌طور کلی نتایج نشان داد در سیستم کشت بدون شخم و کاربرد مایکوریزا به‌همراه نصف مقدار توصیه شده کود فسفر یعنی 15 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد نخود بیشترین میانگین را داشت. اجرای کشت بدون شخم با افزایش میکروارگانیسم‌های مفید خاک و حفظ رطوبت خاک در دیمزارها بسیار با اهمیت است.
فردین رنجبر؛ مختار داشادی
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 175-190
چکیده
به‌منظور انتخاب کارنده مناسب جهت کشت مستقیم نخود در تناوب گندم، تعداد هشت کارنده متعلق به شرکت‌های مختلف در قالب طرح آماری بلوک‌های کاملا تصادفی با در پنج تکرار به مدت یک سال زراعی با هم مقایسه شدند. عملیات کشت در اواسط آبان ماه در زمینی که سال قبل زیر کشت گندم بوده اجرا شد. به منظور مقایسه کارایی کارنده‌ها، صفاتی مانند میزان جابجایی ...
بیشتر
به‌منظور انتخاب کارنده مناسب جهت کشت مستقیم نخود در تناوب گندم، تعداد هشت کارنده متعلق به شرکت‌های مختلف در قالب طرح آماری بلوک‌های کاملا تصادفی با در پنج تکرار به مدت یک سال زراعی با هم مقایسه شدند. عملیات کشت در اواسط آبان ماه در زمینی که سال قبل زیر کشت گندم بوده اجرا شد. به منظور مقایسه کارایی کارنده‌ها، صفاتی مانند میزان جابجایی خاک توسط شیار بازکن، حداکثر عمق اثر شیار بازکن، یکنواختی عمق کاشت، یکنواختی فاصله افقی بذرها، کیفیت عبور بقایای زراعی از لابلای شیار باز کن‌ها و میزان پرتاب خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که تیمار (نوع کارنده‌ها) بر صفات یکنواختی توزیع افقی بذر، عمق خاکورزی زیر بذر، میزان جابجایی خاک شیار و عملکرد در سطح آماری احتمال 5 درصد و بر صفات یکنواختی عمق کاشت و کیفیت عبور بقایا در سطح آماری 1 درصد اثر معنیدار داشته‌است. از نظر فاکتور یکنواختی ضریب توزیع افقی بذر مشاهده شد که کارنده PARS2211/13 با 92 درصد و کارنده NT/GM225 با 90 درصد برتر از سایر کارنده‌ها بودند. از نظر یکنواختی عمق کاشت بهترین نتیجه در کارنده SINA II با ضریب یکنواختی 93 درصد مشاهده شد. از نظر عبور بقایای گیاهی،کارنده‌های HOSAINI 15 و PARS2211/13 با عبور روان بقایا برتر از سایر کارنده‌ها بودند. میزان پرتاب خاک شیار در کارنده DIAMOND به مقدار 7/4 سانتیمتر کمترین مقدار جابجایی بود. از نظر عملکرد دانه PARS2211/13 با 1009 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشت.
مختار داشادی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 75-93
چکیده
چکیده کشاورزی حفاظتی فرسایش خاکی را کاهش و با افزایش ماده آلی و حفظ ساختمان خاک موجب پایداری عملکرد در درازمدت می‌گردد. به منظور ارزیابی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر عملکرد نخود دیم رقم عادل، آزمایشی طی سه سال زراعی 99-1396 در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم(سرارود) به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه سطح خاکورزی ...
بیشتر
چکیده کشاورزی حفاظتی فرسایش خاکی را کاهش و با افزایش ماده آلی و حفظ ساختمان خاک موجب پایداری عملکرد در درازمدت می‌گردد. به منظور ارزیابی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر عملکرد نخود دیم رقم عادل، آزمایشی طی سه سال زراعی 99-1396 در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم(سرارود) به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه سطح خاکورزی شامل خاکورزی متداول(گاوآهن برگرداندار + دیسک)، خاکورزی کاهش‌یافته(گاوآهن قلمی + دیسک) و بی خاکورزی(کارنده کشت مستقیم) به‌عنوان کرت اصلی و سه سطح کلش شامل تیمار بدون کلش (0)، 50-30 و 70-50 درصد کلش به‌عنوان کرت فرعی در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌های آزمایش نشان داد که اثر خاکورزی بر میزان عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنیدار است. بیشترین عملکرد دانه(1034کیلوگرم در هکتار) از تیمار کمخاکورزی بدست آمد که نسبت به تیمار خاکورزی متداول(7/936 کیلوگرم در هکتار) و بدون خاکورزی(7/833 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب 10 و 24 درصد افزایش داشت، به‌طوری‌که این افزایش عملکرد بیشتر ناشی از افزایش تعداد غلاف در بوته بود. اثر میزان کلش بر ارتفاع بوته در سطح 1 درصد و بر میزان عملکرد دانه، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک در سطح 5 درصد معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار S1(بدون کلش) با میزان 6/990 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که با تیمار S2 (میزان کلش 30 تا 50 درصد) با میزان 953 کیلوگرم در هکتار اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک از تیمار خاکورزی کاهش‌یافته و میزان 30 تا 50 درصد کلش به ترتیب با میزان 1136 و 2433 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بنابراین خاک‌ورزی‌کاهش‌یافته توام با حفظ بقایای گیاهی به میزان 30 تا 50 درصد در سطح مزرعه می‌تواند عملکرد محصول را افزایش دهد.
عبدالوهاب عبدالهی؛ اسعد رخزادی؛ مختار داشادی؛ سعید صالحی
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 89-104
چکیده
به‌منظور بررسی خاکورزی، بقایای گیاهی (تناوب گندم) و مصرف فسفر بر عملکرد دانه نخود در شرایط دیم، آزمایشی بصورت استریپ اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی سه سال زراعی(96-1393) در سه محل ماهیدشت (محیط1، سال اول)، سرفیروز آباد (محیط2، سال دوم) و سرارود (محیط3، سال سوم) کرمانشاه اجرا شد. سه سطح بقایای گیاهی به‌عنوان ...
بیشتر
به‌منظور بررسی خاکورزی، بقایای گیاهی (تناوب گندم) و مصرف فسفر بر عملکرد دانه نخود در شرایط دیم، آزمایشی بصورت استریپ اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی سه سال زراعی(96-1393) در سه محل ماهیدشت (محیط1، سال اول)، سرفیروز آباد (محیط2، سال دوم) و سرارود (محیط3، سال سوم) کرمانشاه اجرا شد. سه سطح بقایای گیاهی به‌عنوان فاکتور افقی (بدون بقایا، 1 و 2 تن در هکتار بقایای گندم)، سه سطح خاکورزی به عنوان کرت اصلی (بدون خاکورزی، کمخاکورزی (شخم چیزل) و خاکورزی مرسوم (شخم برگرداندار) و دو سطوح کود فسفر (0 و 30 کیلوگرم در هکتار P2O5) به عنوان کرت فرعی بصورت عمودی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه نخود با افزایش بقایای گندم افزایش یافت و عملکرد دانه نخود در تیمارهای 1 و 2 تن در هکتار بقایا بطور معنی‌داری بیشتر از تیمار بدون بقایا بود. خاکورزی در محیط‌های با شرایط آب و هوایی متفاوت اثر متفاوتی بر عملکرد دانه نخود داشت. مقایسه میانگین عملکرد دانه نخود نشان داد که مصرف 30 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار باعث افزایش عملکرد دانه نخود نسبت به عدم مصرف کود فسفردار گردید. بررسی اقتصادی نیز نشان داد که بیشترین نسبت منفعت به هزینه از تیمار کمخاکورزی با یک تن بقایای گیاهی و بدون استفاده از کود فسفری با نسبت منفعت به هزینه 82/3 به دست آمد.
مختار داشادی
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 153-172
چکیده
به منظور بررسی نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد گندم دیم، آزمایشی در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود به مدت دو سال و دو الگوی کشت گندم–گندم و نخود-گندم بصورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور‌ها شامل مصرف کود نیتروژنی در چهار سطح شاملN1: عدم مصرف نیتروژن، N2: 80 کیلوگرم در هکتار اوره در زمان ...
بیشتر
به منظور بررسی نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد گندم دیم، آزمایشی در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود به مدت دو سال و دو الگوی کشت گندم–گندم و نخود-گندم بصورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور‌ها شامل مصرف کود نیتروژنی در چهار سطح شاملN1: عدم مصرف نیتروژن، N2: 80 کیلوگرم در هکتار اوره در زمان کاشت+ محلول پاشی اوره با غلظت 3 درصد، N3:80 کیلوگرم در هکتار اوره در زمان کاشت+ محلول پاشی کود رویال‌آمین به میزان یک لیتر در هکتار وN4 : 80 کیلوگرم در هکتاراوره در زمان کاشت+40 کیلوگرم در هکتار به‌صورت سرک و مصرف پتاسیم در چهار سطح شامل :K1عدم مصرف پتاسیم، K2: محلول پاشی کلرورپتاسیم با غلظت 1درصد، K3: محلول پاشی کود رویال پتاسیم به میزان یک لیتر در هکتار و K4: مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بودند. نتایج نشان داد که در هر دو تناوب گندم-گندم و نخود- گندم، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با میزان 5/1554 و 5/1670 کیلوگرم در هکتار از مصرف کود رویال آمین بدست آمد که نسبت به شاهد به ترتیب 3/17 و 53/14 درصد افزایش داشتند ولی نسبت به مصرف کود سرک نیتروژن افزایش چشمگیری نشان نداد. بیشترین عملکرد بیولوژیک نیز با میزان 7105 کیلوگرم در هکتار از تیمارکودهای رویال‌آمین و رویال پتاسیم بدست آمد. بنابراین مصرف کودهای نیتروژنی و پتاسیمی با قابلیت محلول پاشی نظیرکودهای رویال آمین و رویال پتاسیم به میزان یک لیتر در هکتار در اواخر ساقه دهی گندم در شرایط دیم معتدل سرد کشور، ضمن جلوگیری از مخاطرات زیست محیطی، می‌تواند در افزایش تولید گندم دیم موثر باشند.
