نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مختار داشادی

موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

چکیده
کشاورزی حفاظتی فرسایش‌ خاکی را کاهش و با افزایش ماده آلی و حفظ ساختمان خاک موجب پایداری عملکرد در درازمدت می‌گردد. به منظور ارزیابی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر عملکرد نخود دیم رقم عادل، آزمایشی طی سه سال زراعی 99-1396 در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم(سرارود) به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه سطح خاک‌ورزی شامل خاک‌ورزی متداول(گاو‌آهن برگردان‌دار + دیسک)، ‌خاک‌ورزی‌ کاهش‌یافته(گاوآهن‌ قلمی ‌+ دیسک) و بی خاک‌ورزی(کارنده کشت مستقیم) به‌عنوان کرت اصلی و سه سطح کلش شامل تیمار بدون کلش (0)، 50-30 و 70-50 درصد کلش به‌عنوان کرت فرعی در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌های آزمایش نشان داد که اثر خاک‌ورزی بر میزان عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی‌دار است. بیش‌ترین عملکرد دانه(1034کیلوگرم در هکتار) از تیمار کم‌خاک‌ورزی بدست آمد که نسبت به تیمار خاک‌ورزی متداول(7/936 کیلوگرم در هکتار) و بدون خاک‌ورزی(7/833 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب 10 و 24 درصد افزایش داشت، به‌طوری‌که این افزایش عملکرد بیش‌تر ناشی از افزایش تعداد غلاف در بوته بود. اثر میزان کلش بر ارتفاع بوته در سطح 1 درصد و بر میزان عملکرد دانه، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک در سطح 5 درصد معنی‌دار شد. بیش‌ترین عملکرد دانه از تیمار S1(بدون کلش) با میزان 6/990 کیلوگرم در هکتار بدست آمد که با تیمار S2 (میزان کلش 30 تا 50 درصد) با میزان 953 کیلوگرم در هکتار اختلاف معنی‌داری نداشت. بیش‌ترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک از تیمار خاک‌ورزی کاهش‌یافته و میزان 30 تا 50 درصد کلش به ترتیب با میزان 1136 و 2433 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بنابراین خاک‌ورزی‌کاهش‌یافته توام با حفظ بقایای گیاهی به میزان 30 تا 50 درصد در سطح مزرعه می‌تواند عملکرد محصول را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

• نخود دیم
• عملکرد دانه
• سیستم خاک‌ورزی
• بقایای گیاهی

عنوان مقاله [English]

Effect of tillage treatments and different amounts of crop residues on rainfed chickpea yield in Kermanshah Conditions

نویسنده [English]

• mokhtar Dashadi

Dryland Agricultural Research Institute, Sararood Branch, Agricultural Research,Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran.

چکیده [English]

Abstract
Conservation agriculture reduces soil erosion and increases long-term yield by increasing organic matter. Experimental was conducted in order to evaluate the tillage system (T) and crop straw rates (S) effects on seed yield of chickpea Adel cultivar under rainfed conditions in the wheat-chickpea rotation. This experiment was conducted in a split plot based on a randomized complete block design with three replications in three cropping seasons 2017-20 in the dryland agricultural research sub-institute. The tillage system was in the main plots including conventional tillage (CT) (moldboard plow + disk harrow), minimum tillage (MT) (chisel + disk) and no-tillage (NT) (direct drilling), and crop straw rates were in sub-plots including no-straw (S1), 30-50 (S2) and 50-70% (S3) straw. Results revealed that the main effect of T was significant for the grain yield (P<0.05). The highest grain yield (1034 kg. ha-1) was obtained from MT which indicated an increase of 10 and 24% compared to CT (936.7 kg ha-1) and NT (833.7kg ha-1), respectively. The effect of S was significant for plant height (P<0.01), and grain yield, straw yield and biological yield (P<0.05). The highest grain yield was obtained from S1 with 990.6 kg ha-1, which was not significantly different from S2 with 953 kg ha-1. The highest grain yield and biological yield were obtained from MT × S2 with 1136 and 2433 kg ha-1, respectively. Therefore minimum tillage with 30-50% crop residues in the field could be used to improve yield productivity and stability of chickpea under rainfed conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chickpea
• grain yield
• tillage system
• crop residues