نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالعلی غفاری ¹
• وحیدرضا قاسمی ²
• ادی دپائو ³

¹ موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

² موسسه تحقیقات کشاورزی خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ مرکز تحقیقات بین المللی ایکاردا، حلب، سوریه

چکیده

هدف از پهنه‌بندی اگروکلیمای ایران با روش یونسکو، ارائه تصویری گویا از نقش کلیدی اقلیم در تولیدات زراعی به دست‌اندرکاران بخش کشاورزی از جمله تولیدکنندگان، محققان، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران است. نقشه‌های ترسیمی با استفاده از میانگین داده‌های دراز مدت (98- 1973) بارندگی، درجه حرارت، رطوبت نسبی، تشعشع و سرعت باد ایستگاه‌های هواشناسی اصلی داخلی و کشورهای همجوار از منابع متعدد جمع‌آوری و به محیط GIS وارد شدند. تبخیر و تعرق مطلق (ETP) از داده‌های هواشناسی جمع‌آوری، محاسبه و به اطلاعات قبلی اضافه شد. با استفاده از نرم‌افزارهای محیطGIS  و مدل رقومی ارتفاع (DEM) نقشه‌های انفرادی و تلفیقی (همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی) در یک مدل اقلیم- مکان تهیه شدند. نتایج نشان داد که بر مبنای سه معیار اصلی طبقه‌بندی یونسکو یعنی رژیم رطوبتی، تیپ زمستان و تابستان، 28  پهنه اقلیمی در ایران قابل تشخیص می‌باشد که نشانگر تنوع قابل ملاحظه آب و هوایی ایران می‌باشد. از این تعداد 6 ناحیه (منطقه خشک با زمستان خنک و تابستان گرم، منطقه خشک با زمستان خنک و تابستان خیلی گرم، منطقه خشک با زمستان معتدل و تابستان خیلی گرم، منطقه نیمه‌خشک با زمستان سرد و تابستان گرم، منطقه نیمه‌خشک با زمستان خنک و تابستان گرم، منطقه نیمه‌خشک با زمستان سرد و تابستان معتدل) بیش از 90 درصد کشور را شامل می‌شود. این مطالعه نشان داد که استفاده از روش یونسکو برای تهیه نقشه‌های آب و هوایی کاربرد داشته باشد و اطلاعات آن برای بهره‌برداران و تصمیم‌گیران مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• پهنه‌بندی اقلیم
• رژیم رطوبتی
• تیپ زمستان و تابستان
• روش یونسکو و GIS

عنوان مقاله [English]

Agro-Climatically Zoning of Iran by UNESCO approach

نویسندگان [English]

• A. Ghaffari ¹
• V.R. V.R. Ghasemi ²
• E. De Pauw ³

¹ Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran

² Soil and Water Research Institute (SWRI), Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

³ ICARDA, Aleppo, Syria

چکیده [English]

The dryland areas of Iran are characterized by considerable weather variability, as well as major abiotic stresses, in particular drought and cold. Differentiation of Agro-climatically diversity, zoning of different areas need to take into consideration for crop suitability and management. In view of the very diverse climates, an agroclimatic zone map is of vital importance to achieve this purpose. The objectives of this study are to present Agro-climatically zoning differences for crop suitability usages. In order to do this study to indicate easily available information to agricultural producers, researchers and decision-makers were carried out. Data of monthly averages of precipitation, temperature, relative humidity, total incoming solar radiation and wind speed from the main stations were collected in Iran and data of neighboring countries were gathered from 1973 to 1998 analyzed by using UNISCO approach.
Zoning maps on the basis of the three criteria: moisture regime, winter type and summer type indicated a total of  28 agro-climatic zones have been differentiated, from which only six (arid-cool winter-warm summer, arid-cool winter-very warm summer, arid-mild winter-very warm summer, semi arid-cold winter-warm summer, semi arid-cool winter-warm summer, and semi arid-cold winter-mild summer identified in where occupy nearly 90% areas of Iran. It can be concluded UNISCO approach is applicable and provide useful information for researcher and decision makers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Agro-Climatical Zoning
• UNESCO
• Moisture regime
• Winter and Summer type
• GIS