رامین لطفی؛ هادی خرسندی؛ غلامرضا ولیزاده؛ نسرین صادقیان
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 145-164
چکیده
به منظور بررسی میزان بهره‌وری بارش و عملکرد گندم دیم تحت مدیریت‌های مختلف تناوب و خاکورزی، آزمایشی در قالب طرح دوبارخرد شده برپایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت چهار سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا شد. سه تیمار تناوبی (علوفه-گندم، نخود-گندم و گلرنگ-گندم) در کرت‌های اصلی، سه سطح خاک ورزی (مرسوم، کم خاکورزی ...
بیشتر
به منظور بررسی میزان بهره‌وری بارش و عملکرد گندم دیم تحت مدیریت‌های مختلف تناوب و خاکورزی، آزمایشی در قالب طرح دوبارخرد شده برپایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت چهار سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا شد. سه تیمار تناوبی (علوفه-گندم، نخود-گندم و گلرنگ-گندم) در کرت‌های اصلی، سه سطح خاک ورزی (مرسوم، کم خاکورزی و بی خاکورزی) در کرت‌های فرعی و دو رقم گندم دیم (باران و آذر2) در کرت‌های فرعی-فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تناوب، خاکورزی و رقم اثر معنی‌داری روی بهره‌وری بارش داشتند. رقم باران در هر دو تیمار کم خاکورزی و بی خاکورزی به ترتیب با مقادیر 71/0 و 70/0 کیلوگرم در متر مکعب بیشترین بهره‌وری بارش را داشت. با گذشت سال‌های اجرای آزمایش، میزان بهره‌وری بارش در تیمار بی خاکورزی (کشت مستقیم) به میزان 32 درصد بهبود پیدا کرد. بیشترین محتوای نسبی آب برگ، تبادلات گازی برگ و شاخص برداشت از رقم باران در تناوب علوفه و تحت سیستم بدون خاکورزی حاصل شد. حداکثر عملکرد دانه در تناوب ماشک-گندم، نخود-گندم و گلرنگ-گندم به ترتیب به میزان 2231، 2105 و 1991 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با افزایش ذخیره رطوبت در خاک و بهبود بهره‌وری بارش در شرایط کشت حفاظتی، عملکرد دانه گندم در کم خاکورزی 5 درصد و در کشت مستقیم 8 درصد نسبت به خاکورزی مرسوم برتر بود. بنابراین، در اقلیم سردسیر دیم توسعه کشت حفاظتی گندم در تناوب علوفه و نخود پاییزی و در شرایط بدون خاکورزی توصیه می‌شود.
فرهاد بیات؛ محمد رضا جهانسوز؛ محمدباقر حسینی؛ فریدون سرمدیان؛ غلامرضا پیکانی‌ماچیانی؛ مصطفی اویسی
دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 63-89
چکیده
فصل رشد، بخشی از سال می‌باشد که طی آن شرایط آب و هوایی (دمای مناسب و رطوبت کافی) و رشد مطلوب گیاه امکان‌پذیر است. با شناخت دوره رشد در منطقه و نیاز آبی گیاه می‌توان مدیریت صحیحی در تولید محصولات دیم اتخاذ کرد. در این تحقیق، طول دوره‌ی رشد منطقه‌ی ابهر با استفاده از میان‌یابی خطی و داده‌های اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه‌بر آن، ...
بیشتر
فصل رشد، بخشی از سال می‌باشد که طی آن شرایط آب و هوایی (دمای مناسب و رطوبت کافی) و رشد مطلوب گیاه امکان‌پذیر است. با شناخت دوره رشد در منطقه و نیاز آبی گیاه می‌توان مدیریت صحیحی در تولید محصولات دیم اتخاذ کرد. در این تحقیق، طول دوره‌ی رشد منطقه‌ی ابهر با استفاده از میان‌یابی خطی و داده‌های اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه‌بر آن، نیاز آبی، عملکرد پتانسیل و افت عملکرد در بافت خاک سنگین، متوسط و سبک برای گندم زمستانه و جو بهاره‌ی دیم با استفاده از روش فائو و اطلاعات دراز مدت هواشناسی مطالعه شد. نتایج نشان داد که از لحاظ رطوبت، طول دوره‌ی رشد 179 روز بود که شروع و پایان آن به ترتیب 10 آبان و 8 اردیبهشت برآورد شد. امّا با در نظر گرفتن دمای هوا و دمای بحرانی گیاه، از آغاز دهه‌ی دوم آذر ماه تا پایان دهه‌ی اول اسفند ماه، جزو دوره‌ی رشد محسوب نمی‌شود. از این‌رو، طول دوره‌ی رشد به 89 روز تقلیل یافت. طول دوره‌ی مرطوب نیز 38 روز محاسبه شد که شروع و پایان آن به ترتیب 18 آذر و 25 دی ماه بود. بارش مؤثر، نیاز آبی و آبیاری محصول برای گندم به ترتیب برابر با 89 ، 2/611 و 4/522 میلی‌متر و برای جو به ترتیب 8/41، 3/390 و 5/348 میلی‌متر بود. میزان اُفت عملکرد ناشی از تنش آبی در بافت خاک سنگین، متوسط و سبک در گندم به ترتیب برابر با 6/12، 0/00 و 2/42 درصد و مقادیر آن برای جو به ترتیب برابر با 3/42، 0/28 و 5/65 درصد محاسبه شد. میانگین، حداقل و حداکثر تولید نهایی در بافت‌های خاک ذکر شده برای گندم به ترتیب 26/1، 50/0 و 90/1 تُن در هکتار و برای جو به ترتیب 48/0، 18/0 و 80/0 تُن در هکتار برآورد شد. جهت کاهش اثرهای منفی کوتاهی دوره‌ی رشد منطقه و هم‌پوشانی ناقص آن با چرخه‌ی رشد محصول، اقداماتی مانند برداشت مطلوب از آب بارش، کشت به موقع، بهبود بهره‌وری از آب، انتخاب ارقام مقاوم به خشکی یا ارقام زودرس و حفظ رطوبت با خاکورزی حفاظتی را جهت دستیابی به پایداری در تولید محصول دیم توصیه می‌شود.
