مهدی جمشیدمقدم؛ عزت اله فرشادفر؛ عبداله نجفی
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 173-194
چکیده
انتخاب یک روش اصلاحی مؤثر برای بهبود صفات کمی تا حد زیادی بستگی به وراثت‌پذیری و چگونگی عمل ژن دارد. به‌منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات مهم زراعی و فیزیولوژیکی کلزا، نسل‌های دوطرفه هیبرید (1F و 1RF) و در حال تفکیک (2F، 2RF، 1BC، 1RBC، 2BC و 2RBC) حاصل از تلاقی ارقام دلگان×اوپرا (تلاقی اول)، دلگان×پاراد (تلاقی دوم) و آر جی‌اس 003×لیکورد (تلاقی ...
بیشتر
انتخاب یک روش اصلاحی مؤثر برای بهبود صفات کمی تا حد زیادی بستگی به وراثت‌پذیری و چگونگی عمل ژن دارد. به‌منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات مهم زراعی و فیزیولوژیکی کلزا، نسل‌های دوطرفه هیبرید (1F و 1RF) و در حال تفکیک (2F، 2RF، 1BC، 1RBC، 2BC و 2RBC) حاصل از تلاقی ارقام دلگان×اوپرا (تلاقی اول)، دلگان×پاراد (تلاقی دوم) و آر جی‌اس 003×لیکورد (تلاقی سوم) تهیه و همراه با والدین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود) در سال زراعی 1396-1395 در شرایط تنش خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس تلاقی‌ها اختلاف معنی‌داری بین ده نسل برای صفات روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، خورجین در بوته، طول خورجین، دانه در خورجین، وزن هزاردانه، محتوای آب برگ، میزان کلروفیل، نشت یونی، دمای برگ، عملکرد بوته، میزان روغن دانه و شاخص برداشت وجود داشت که نشان‌دهنده تفاوت ژنتیکی بین والدین بود. بیشترین میزان هتروزیس والد برتر و میانگین والدین مربوط به عملکرد بوته نسل‌های (به‌ترتیب 229 و300%) و (به‌ترتیب 255 و322%) تلاقی سوم بود. تجزیه میانگین نسل و آزمون مقیاس مشترک تلاقی‌ها نشان داد که برای همه ویژگی‌ها به‌جز طول خورجین علاوه بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات اپیستازی نیز نقش دارد. وراثت‌پذیری عمومی و خصوصی صفات در تلاقی‌ها به‌ترتیب از 26/0 تا 98/0 و از 08/0 تا 67/0 برآورد شد. این تحقیق نشان داد که واریانس غالبیت بیشترین نقش را در تمامی صفات مورد مطالعه به جز روز تا رسیدگی و طول خورجین در هر سه تلاقی، ارتفاع بوته در تلاقی اول و دوم و میزان روغن دانه در تلاقی دوم و سوم داشت.
به‌نژادی
راضیه عطاءالهی؛ روح اله عبدالشاهی؛ علی اکبر مقصودی مود
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 31-44
چکیده
در این پژوهش ژنتیک صفات وابسته به تحمل خشکی شامل لولهای شدن برگها، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد کل پنجهها، طول و عرض برگ پرچم با استفاده از یک تلاقی دیآلل 9×9 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. لولهای شدن برگ ها یکی از راهکارهای مهم گندم ...
بیشتر
در این پژوهش ژنتیک صفات وابسته به تحمل خشکی شامل لولهای شدن برگها، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد کل پنجهها، طول و عرض برگ پرچم با استفاده از یک تلاقی دیآلل 9×9 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. لولهای شدن برگ ها یکی از راهکارهای مهم گندم در تحمل تنش خشکی است. نسبت بیکر (25/0) و وراثت‌پذیری خصوصی (20/0) پایین این صفت نشان دهنده نقش پررنگ آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفت است. این نتایج نشان میدهدبرای به‌نژادی این صفت گزینش در نسل‌های تفکیک نمیتواند مفید باشد و روشهایی مانند بالک، بالک تکبذر و هاپلوئید های مضاعف شده توصیه میگردد. از طرف دیگر، عرض برگ پرچم، طول پدانکل و ارتفاع بوته وراثت‌پذیری خصوصی (به ترتیب 65/0، 56/0 و 51/0) و نسبت بیکر بالایی (به ترتیب 67/0، 65/0 و 46/0) داشتند. با توجه به این نتایج، روشهای شجرهای و تلاقی برگشتی برای به‌نژادی این صفات مناسب است. صفات تعداد کل پنجهها (22%)، طول پدانکل (19%)، عرض برگ پرچم (15%) و ارتفاع بوته (14%) بیشترین پاسخ به گزینش را به خود اختصاص دادند. دلیل این امر تنوع فنوتیپی بالا و یا وراثت‌پذیری خصوصی بالای این صفات است.
