نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• راضیه عطاءالهی
• روح اله عبدالشاهی
• علی اکبر مقصودی مود

گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

در این پژوهش ژنتیک صفات وابسته به تحمل خشکی شامل لوله­ای شدن برگ­ها، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد کل پنجه­ها، طول و عرض برگ پرچم با استفاده از یک تلاقی دی­آلل 9×9 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. لوله­ای شدن برگ ­ها یکی از راهکارهای مهم گندم در تحمل تنش خشکی است. نسبت بیکر (25/0) و وراثت­پذیری خصوصی (20/0)  پایین این صفت نشان دهنده نقش پررنگ آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفت است. این نتایج نشان می­دهدبرای به­نژادی این صفت گزینش در نسل­های تفکیک نمی­تواند مفید باشد و روش­هایی مانند بالک، بالک تک­بذر و هاپلوئید های مضاعف شده توصیه می­گردد. از طرف دیگر، عرض برگ پرچم، طول پدانکل و ارتفاع بوته وراثت‌پذیری خصوصی (به ترتیب 65/0، 56/0 و 51/0) و نسبت بیکر بالایی (به ترتیب 67/0، 65/0 و 46/0) داشتند. با توجه به این نتایج، روش­های شجره­ای و تلاقی برگشتی برای به­نژادی این صفات مناسب است. صفات تعداد کل پنجه­ها (22%)، طول پدانکل (19%)، عرض برگ پرچم (15%) و ارتفاع بوته (14%) بیشترین پاسخ به گزینش را به خود اختصاص دادند. دلیل این امر تنوع فنوتیپی بالا و یا وراثت­پذیری خصوصی بالای این صفات است. 

کلیدواژه‌ها

• پاسخ به گزینش
• تنش خشکی
• درجه غالبیت
• عمل ژن
• لوله‌ای شدن برگ‌ها

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

Evaluation genetic inheritance and response to selection of leaf rolling and some drought related traits in bread wheat

نویسندگان [English]

• R. Ataollahi
• R. Abdolshahi
• A.A. Magsoudi Mood

Evaluation genetic inheritance and response to selection of leaf rolling and some drought related traits in bread wheat

چکیده [English]

Wheat production has been challenging with drought stress in the most parts of Iran. In drought prone environments, the first strategy is breeding for higher grain yield. Grain yield is strongly affect with genotype by environment interaction, whereas this interaction is comparatively small for the secondary traits.In this research, genetic control of drought related secondary traits such as leaf-rolling were evaluated using 9×9 diallel analysis in a randomized complete block design with three replications in Shahid Bahonar University of Kerman research field. Low Baker ratio (0.25) and narrow sense heritability (0.20) showed the central role of non-additive effects on genetic control of leaf-rolling. Hence, bulk, single seed decent, and double haploid procedures are proposedfor breeding this trait. Moreover, flag leaf length, peduncle length and plant height had high narrow sense heritability (0.65, 0.56 and 0.51, respectively) and Baker ratio (0.67, 0.65 and 0.46, respectively). These results showed that pedigree and back cross methods are appropriate for breeding these traits. Total tiller number (22%), peduncle length (19%), flag leaf width (15%) and plant height (14%) had the highest response to selection. This is because of either high phenotypic variability or narrow sense heritability of these traits.

کلیدواژه‌ها [English]

• Degree of dominance
• Drought Stress
• gene action
• Leaf rolling
• Response to selection