نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد حیدری ¹
• سید محسن سیدان ²
• محمد خاوری دهقان ³

¹ عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و

² استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی،اجتماعی وترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،

³ 3- شرکت ماشین برزگر همدان، ایران

چکیده

مقدمه: نخود از حبوبات مهم مناطق دیم می­باشد که می­توان در تناوب گندم دیم قرار داد. با توجه به کمبود رطوبت در مناطق دیم و نیز کاهش حاصلخیزی خاک به دلیل استفاده مداوم از روش رایج خاک­ورزی و عدم حفظ پوشش گیاهی، استفاده از سامانه­های خاک­ورزی حفاظتی در این مناطق با توجه به مزایای آن در حفظ رطوبت خاک، کاهش فرسایش خاک و افزایش حاصلخیزی خاک رو به گسترش می­باشد. همچنین کشت نخود بدلیل اثرات آن در کشاورزی پایدار و کاهش مصرف کودهای ازته در سیستم تناوبی در حال توسعه است. به­علاوه حبوبات را می­توان برای بازیابی مناطقی که در آن خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در طول زمان پسروی داشته است، توصیه نمود.
روش شناسی: شش روش خاک­ورزی و کاشت نخود در بقایای گندم شامل: T₁- کم­خاک­ورزی با خاک­ورز مرکب حفاظتی (چیزل­پکر) + کاشت نخود با عمیق­کار، T₂- خاک­ورز مرکب مجهز به تیغه­های زیرشکن، قلمی و غلتک+ کاشت نخود با عمیق­کار، T₃- کشت نخود با خطی­کار کشت مستقیم، T₄- خاک­ورز مرکب مجهز به تیغه­های زیرشکن، قلمی و غلتک + استفاده از دستگاه تسطیح­کن غلتک­دار + کاشت نخود با عمیق­کار، T₅- استفاده از تسطیح­کن غلتک­دار + کشت نخود با خطی­کار کشت مستقیم و T₆-  روش مرسوم منطقه (دستپاشی و پوشاندن بذر با گاوآهن شش خیش) به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک­های کامل تصافی به مدت سه سال اجرا شد.
یافته‌های پژوهش: نتایج تجزیه مرکب سه ساله نشان داد که اثر روش­های مختلف خاک­ورزی و کاشت بر عملکرد و اجزای عملکردی نخود معنی­دار بود.  کشت نخود با خطی­کار کشت مستقیم با میانیگن عملکرد 6/608 کیلوگرم در هکتار و تیمار مرسوم منطقه  با میانگین عملکرد 3/369 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد نخود را به خود اختصاص دادند. اثر روش­های مختلف خاک­ورزی بر وزن علف­های هرز معنی­دار بود. تیمارهای T₂، T₃ و T₅ کمترین مقدار علف­های هرز و تیمارهای T₁ و T₆ بیشترین مقدار علف­های هرز را به خود اختصاص دادند. از نظر اقتصادی، بیشترین ارزش ناخالص (267784000 ریال در هکتار) و ارزش خالص (261784000 ریال در هکتار) مربوط به کشت نخود با خطی­کار کشت مستقیم بود که بیشترین ارزش را در بین تیمارهای مورد بررسی نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده می­توان روش کشت مستقیم نخود در بقایای گندم را برای شرایط مشابه با آزمایش حاضر توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

• بی‌خاک‌ورزی
• تراکم علف‌ هرز
• چیزل‌پکر
• حبوبات
• کم‌خاک‌ورزی

موضوعات

• مکانیزاسیون

عنوان مقاله [English]

Effect of different methods of tillage on soil compaction, weed density and grain yield of chickpea

نویسندگان [English]

• ahmad heidari ¹
• Seyed Mohsen Seyedan ²
• Mohammad Khavari Dehghan ³

¹ Department of Agricultural Engineering, Research Agricultural and Natural Resource and Education center, Agricultural Research, Education and Extension organization (AREEO), Hamedan, Iran.

² Assistant Professor of Economic, Social and Extension Research Department, Hamedan Agricultural and Natural ResourcesResearch and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension

³ Hamedan Machine Barzegar Company, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Introduction: Chickpea is one of the important legumes of dry regions, which can be replaced by fallow in rotation with wheat. Due to the lack of moisture in the dryland areas and the decrease in soil fertility due to continuous use of the common method of tillage and not maintining crop residuals, the use of conservation tillage systems in these areas are important due to the advantages of this method (preserving soil moisture, reducing soil erosion and increasing soil fertility, preserving the environment, reducing production costs, etc.). Also, chickpea cultivation is expanding due to the interest in sustainable agriculture, because when legumes are planted in rotation with other crops, they can reduce the consumption of nitrogen fertilizers. In addition, legumes can be recommended to restore areas where the physical and chemical properties of the soil have been deteriorated over years.
 
Methodology: Six methods of tillage and planting chickpea in wheat residue including T₁- reduced tillage with conservaion compound tiller (chisel-packer) + planting chickpeas with seed drill, T₂- compound tiller (subsoiler + chisel + roller) + planting chickpeas with seed drill, T₃- no till (plant of chickpeas with a direct seeder), T₄- Three-level tiller (subsoiler + chisel + roller) + use of a roller leveling device + planting chickpeas with a seeder, T₅ - using a leveling roller + plant of chickpea with a direct seeder and T₆- the conventional method of the region (broadcasting chickpea by hand + plowing with a moldboard plow) as control were implemented as a randomized complete block design in three replications for three years.
 
Research findings: The results of this experiment showed that the effect of different tillage methods on the chickpea grain yield and its components were significant (P<0.05). Treatment T₃ with an average grain yield of 608.6 kgha^-1 and treatment T₆ with an average 369.3 kg ha^-1 had the highest and lowest grain yields, respectively. The effect of different tillage methods on weed weight were significant (P<0.05). Treatments T₂, T₃ and T₅ had the lowest amount of weeds and treatments T₁ and T₆ had the highest amount of weeds. From the economic point of view, the highest gross value (267784000 Rials per hectare) and net value (261784000 Rials per hectare) was related to T₃ treatment, which shows the highest value among the examined treatments. Based on the obtained results, direct planting of chickpeas in wheat residues was recommend for conditions similar to the present experiment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chisel –Packer
• Density of weeds
• Legumes
• No-tillage
• Reduced tillage