نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کیانوش حمیدیان ¹
• فیروزه حیدری ²
• سید روح اله قاسمی ³
• اکرم حمیدیان ⁴

¹ سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، خرم‌آباد، ایران

² گروه باغبانی، دانشگاه لرستان، دانشکده کشاورزی، خرم‌آباد، ایران

³ مدیریت جهاد کشاورزی چگنی، خرم‌آباد، ایران

⁴ بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: مقدار بهینه بذر به عنوان یک عامل مدیریتی مهم برای بهبود عملکرد گندم از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار است. افزایش قیمت کودهای شیمیایی باعث شده است که کشاورزان برای جبران کمبود مواد غذایی گیاه به مصرف کودهای مایع روی بیاورند. کوددهی برگی روشی برای تغذیه گیاهان است که در آن، جذب از طریق روزنه و اپیدرم برگ صورت می‌گیرد و اثربخشی آن ممکن است بسته به محیط، وضعیت فیزیولوژیکی رشد و تغذیه گیاه متفاوت باشد. روش تغذیه برگی با عناصر پرمصرف و کم‌مصرف از نظر دستیابی به حداکثر عملکرد و کاهش تلفات عناصر غذایی مؤثرتر از سایر روش­ها است و باعث افزایش میزان عناصر معدنی در گیاه و بهبود عملکرد محصول می‌شود.
روش­ شناسی پژوهش: این آزمایش در سال زراعی 02-1401 به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه  بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد که مقدار بذر به عنوان فاکتور اصلی و محلول­پاشی به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. در این بررسی 9 سطح مقدار بذر شامل 80، 100، 120، 140، 160، 180، 200، 220 و 240 کیلوگرم در هکتار در کرت اصلی و 4 سطح محلول­پاشی شامل محلول­پاشی با اسیدآمینه (2 لیتر در هکتار)، NPK (2 کیلوگرم در هکتار)، ترکیب اسیدآمینه + NPK (یک لیتر اسیدآمینه + یک کیلوگرمNPK  در هکتار) و عدم محلول‌­پاشی در کرت فرعی قرار گرفتند.
یافته­‌های پژوهش: با افزایش مقدار بذر مصرفی، ارتفاع بوته، تعداد سنبله و مقدار آهن دانه افزایش اما طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، مقدار روی و درصد پروتئین دانه کاهش یافت، در حالیکه عملکرد دانه تا مصرف140 کیلوگرم بذر در هکتار افزایش و پس از آن کاهش یافت. ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، مقدار آهن و روی دانه و درصد پروتئین در تیمار محلول­پاشی با مخلوط اسیدآمینه +NPK  و تعداد سنبله و طول سنبله در تیمار NPK بیشترین مقدار را داشتند. با افزایش مقدار بذر و همچنین در تیمار محلول­پاشی با مخلوط اسیدامینه + NPK ، مقدار آهن دانه افزایش اما مقدار روی دانه کاهش پیدا کرد. درصد پروتئین دانه نیز در تیمار محلول­پاشی با مخلوط اسیدآمینه +NPK  تا مقدار بذر 140 کیلوگرم در هکتار افزایش و پس از آن به تدریج کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه گندم (3383 کیلوگرم در هکتار) در شرایط دیم خرم‌ آباد از تیمار 140 کیلوگرم در هکتار بذر مصرفی بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

• کلمات کلیدی: مقدار بذر
• عملکرد
• اسیدآمینه و NPK

موضوعات

• گیاهان زراعی دیم

عنوان مقاله [English]

Study on the effect of seed rate and foliar application of Amino acid and NPK on some quantitative and qualitative bread wheat traits under dryland conditions of Khorramabad

نویسندگان [English]

• kianoush hamidian ¹
• firouzeh heydari ²
• seyed rouhollah ghasemi ³
• akram hamidian ⁴

¹ Agricultural Jihad Organization of Lorestan Province,, Khorramabad,, Iran

² Horticulture Department , Lorestan University, Agriculture Faculty , Khorramabad, Iran

³ Chegeni Agricultural Jihad Management,, Khorramabad, Iran

⁴ Department of Economic, Social and Extension Research, Isfahan Agricultural Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Introduction: The optimal seed rate is an important management factor to improve wheat yield. Increasing in the price of chemical fertilizers has made farmers to use liquid fertilizers to compensate for the lack of nutrients. Foliar fertilization is a method of feeding plants in which both the stomata and the leaf epidermis are used for absorption, and its effectiveness may vary depending on the environment, the physiological state of plant growth, and the state of nutrition. Foliar application method with macro and micro nutrients is more effective than other methods in terms of achieving maximum yield and reducing the loss of nutrients, and it increases amount of mineral elements in the plant and improves crop yield.
 
Methodology: This research was carried out as split plot experiment based on a randomized complete blocks design with three replications during 2022-2023 cropping season. Seed rate was considered as the main factor and foliar application as a sub factor. In this study, 9 seed rate levels including 80, 100, 120, 140, 160, 180, 200, 220 and 240 kg ha^-1 were located in main plots and 4 foliar application levels including foliar application with amino acid (2 L ha^-1), NPK (2 kg ha^-1), the combination of amino acid + NPK (1 L amino acid + 1 kg NPK per ha), and control treatment were located in sub plots.
 
Research findings: With increasing seed rate levels, plant height, the number of spikes and iron content in seed increased, but spike length, the number of seeds per spike, grains weight, zinc content in seed and grain protein percentage decreased. Maxiumum grain yield was recorded for 140 kg ha^-1 and then grain yield was reduced with increasing of the seed rate levels. The highest values of the plant height, number of seeds per spike, grain weight, grain yield, iron and zinc content and protein percentage  in grain were obtained from foliar application of amino acid +NPK, however the highest number of spikes and spike length were recorded for NPK treatment. By increasing the seed rate under foliar application of amino acid + NPK, the conten of iron increased, but the content of zinc decreased in seeds. The protein percentage was also increased with foliar application treatment of amino acid + NPK treatment up to 140 kg ha^-1 rate of seed and then gradually decreased. The highest wheat grain yield (3383 kg ha^-1) was obtained from 140 kg ha^-1 seed rate under dryland condittions of Khorramabad

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: seed rate
• yield
• Amino acid and NPK