نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صابر الهی ¹
• اسمعیل نبی زاده ¹
• عزیز مجیدی ²
• محمود پوریوسف ³

¹ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، مهاباد، ایران

² بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

³ گروه میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر گلایسین بتائین و عناصر روی و بور بر عملکرد و جذب عناصر غذایی دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی طی سال زراعی 1398 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان مهاباد انجام شد. عوامل آزمایشی شامل: مصرف خاکی سولفات روی در دو سطح (مصرف 40 کیلوگرم در هکتار روی و عدم مصرف روی)، محلول‌پاشی اسید بوریک در سه سطح (عدم مصرف، مصرف سه کیلوگرم در 1000 لیتر آب در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی) و محلول‌پاشی گلایسین بتائین در سه سطح (عدم مصرف، مصرف 88/1 گرم در یک لیتر در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی) بود. نتایج نشان داد مصرف عنصر بور و گلایسین بتائین در مرحله قبل و بعد از گلدهی اثر افزایشی بر وزن دانه در بوته، وزن صد دانه، قند محلول، نیتروژن دانه و پروتئین دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه با 1489 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار عدم مصرف روی و کاربرد همزمان گلایسین بتائین و بور در مرحله بعد از گلدهی بود. بیشترین درصد جذب روی دانه (17/54 درصد) مربوط به مصرف گلایسین بتائین بعد از گلدهی و عدم مصرف روی و بور بود. در این پژوهش اثر بور بر افزایش قند محلول جهت تعدیل شرایط خشک دیم مؤثرتر از گلایسین بتائین بود. بر اساس نتایج کلی با کاربرد بهینه عنصر بور و در حالت ترکیبی با گلایسین بتائین می‌توان تا حدودی اثر تنش خشکی را در مرحله زایشی در مناطق دیم تعدیل نمود.

کلیدواژه‌ها

• "پروتئین دانه"
• "تغذیه"
• "عملکرد"
• "قند محلول"
• "نخود دیم"

عنوان مقاله [English]

Effect of glycine betaine, boron and zinc on yield and nutrient uptake of chickpea under rainfed conditions

نویسندگان [English]

• Saber Elahi ¹
• Esmail Nabizadeh ¹
• Aziz Majidi ²
• Mahmoud Poryousef Miandoab ³

¹ Department of Agriculture and Plant Breeding, Mahabad Branch, Islamic Azad University, Mahabad, Iran

² Soil and Water Research Department, West Azerbaijan Agricultural Research and Training Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Urmia, Iran

³ Department of Microbiology , Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effect of glycine betaine and zinc and boron elements on yield and nutrient uptake of chickpea seeds under dryland conditions, a factorial experiment based on a randomized complete block design was conducted during growing season 2019 with three replications in Mahabad, Iran. Experimental treatments include: soil application of zinc sulfate at two levels (non-use of zinc and use 40 kg per hectare of zinc), boric acid spraying at three levels (Non-consumption, consumption of 3 kg per 1000 liters of water in two stages before and after flowering) and foliar application of glycine betaine were at three levels (Non-consumption, consumption of 1.88 g per liter in two stages before and after flowering). The results showed that boron and glycine betaine in the pre-and post-flowering stage had an increasing effect on seed weight in a pod, 100-seed weight, soluble sugar, grain nitrogen and grain protein. The highest grain yield with 1489 kg/ha was related to the non-consumption of zinc and simultaneous application of glycine betaine and boron in the post-flowering stage. The highest zinc uptake with 54.17% was related to glycine betaine consumption after flowering and no consumption of zinc and boron. In this study, the effect of boron on increasing soluble sugar to modulate dry rainfed conditions was more effective than glycine betaine. Based on the general results, with the optimal use of boron and in combination with glycine betaine, the effect of dehydration in the reproductive stage in rainfed areas can be moderated.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Nutrition"
• "Rainfed chickpea"
• "Seed protein"
• "Soluble sugar"
• "Yield "