نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مظفر روستایی ¹
• جعفر جعفرزاده ¹
• ایرج اسکندری ¹
• غلامرضا قهرمانیان ¹
• علیرضا جاویدان ²

¹ موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان‌ تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، مراغه، ایران

² کارشناس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان‌شرقی، مدیریت جهاد کشاورزی هشترود-فتح، هشترود، ایران

چکیده

به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل عملکرد ارقام معرفی شده و لاین‌های‌پیشرفته گندم دیم در مزرعه کشاورزان، تعداد 15 لاین و رقم گندم دیم در روستای جغول از توابع شهرستان هشترود طی دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398در پروژه ارتقای امنیت غذایی در دیم‌زارهای کشورتحت روش‌های متفاوت خاک‌ورزی شامل سه روش‌مرسوم، کم‌خا‌ک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس صفات زراعی در طی دوسال زراعی نشان داد که بین روش‌های‌مختلف خاک‌ورزی‌تفاوت معنی-داری وجود نداشت. اختلاف ژنوتیپ‌های مورد مطالعه برای صفات عملکرد دانه،تعداد سنبله بارور در مترمربع، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک وشاخص بهره وری از بارش معنی‌دار بود. اثر متقابل خاک-ورزی‌با ژنوتیپ برای صفات مذکور غیر معنی دار بود. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم تحت روش-های‌مرسوم، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی به ترتیب 1228، 1306 و 1482 کیلوگرم درهکتار بود. در تیمار خاک‌ورزی مرسوم ارقام باران و جام به ترتیب با 1562 و 1404، در تیمار کم خاک‌ورزی رقم جام و لاین‌های شماره 12 و 13 به ترتیب با 1698، 1541 و1604 و در تیمار بدون خاک‌ورزی (کشت مستقیم) ارقام هما، باران، جام و لاین‌های 11 و 14 به ترتیب با 1742، 1698، 1622، 1681 و 1595 کیلوگرم در هکتار از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند. در این بررسی رابطه (همبستگی) صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور در مترمربع، وزن هزار دانه، شاخص بهره وری از بارش و عملکرد بیولوژیک با عملکرد دانه مثبت و معنی دار بود.

کلیدواژه‌ها

• ارتفاع بوته
• خاکورزی
• شاخص بهره وری بارش
• عملکرد دانه

عنوان مقاله [English]

Study on agronomic characteristics and grain yield of wheat genotypes under different tillage methods in Hashtrood region

نویسندگان [English]

• Mozaffar Roostaei ¹
• Jafar Jafarzadeh ¹
• iraj Eskandari ¹
• Gholamreza Ghahramanian ¹
• Alireza Javidan ²

¹ Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education & Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran

² Agronomy expert, Jahad Agriculture of Fath, Hashtrood, Iran

چکیده [English]

In this study, in order to show the crop capacity and production potential of wheat cultivars and advanced lines in farmers' fields under different tillage methods, 15 bread wheat genotypes in Joghool village of Hashtrood city during two cropping years 2018-2020 with the cooperation of provincial executives the food security project, Farmer, was evaluated under three scenarios: conventional, low tillage and direct cultivation. The results of analysis of variance of agronomic traits during two crop years (2018-20) showed that there was no significant difference between different tillage scenarios. The differences between the studied genotypes were significant for grain yield, number of fertile spikes per square meter, 1000-seed weight, biological yield and rainfall productivity index. The interaction of different tillage methods with genotype was not significant for the mentioned traits. The mean grain yield of wheat genotypes under conventional, low tillage and direct sowing methods were 1228, 1306 and 1482 kg / ha, respectively. In the conventional method, Baran and Jam cultivars with 1562 and 1404 kg/ha, in low tillage method, Jam cultivar and lines No. 12 and 13 with 1698, 1541 and 1604 kg/ha respectively, and under direct cultivation of Homa, Baran, Jam and line No. 11 with 1742, 1698, 1622 and 1681 kg/ha, they had higher grain yield respectively. In this study, the relationship between plant heights, number of fertile spikes per square meter, 1000-seed weight, rainfall productivity index and biological yield with grain yield was positive and significant.

کلیدواژه‌ها [English]

• Plant height
• Tillage
• Rainfall productivity index
• Grain yield