نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهناز رحمتی ¹
• علی احمدی ¹
• طهماسب حسینپور ¹
• کیانوش حمیدیان ²
• منصور رئیسوند ³

¹ بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

² سازمان جهاد کشاورزی لرستان، خرم آباد، ایران

³ مرکز خدمات کشاورزی کمالوند، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان خرم آباد، خرم آباد، ایران

چکیده

به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های برتر جو در مزارع زارعین و تعیین صفات مرتبط با بهبود عملکرد دانه، 12 رقم و لاین انتخابی از برنامه‌های اصلاحی جو مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم در قالب پروژه ارتقاء امنیت غذایی ارزیابی شدند. این پژوهش در مزارع کشاورزان دو شهرستان دلفان و خرم‌آباد (منطقه ایمان‌آباد) در استان لرستان در سال زراعی 97-1396 انجام شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در منطقه ایمان‌آباد از 2888 کیلوگرم در هکتار برای لاین G5 تا 4500 کیلوگرم در هکتار برای رقم قافلان متغیر بود. در شهرستان دلفان، ارقام قافلان، سهند و لاین‌های G7 و G11 نسبت به رقم شاهد آبیدر به ترتیب افزایش عملکرد 10، 8، 11 و 8 درصدی نشان دادند. نتایج تجزیه همبستگی و بای‌پلات GT در مناطق اجرای آزمایش نشان داد، عملکرد بیولوژیک و سپس تعداد روز تا سنبله‌دهی بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه دارا بودند. از این‌رو، صفات مذکور می‌توانند بعنوان معیار گزینش مناسب برای شناسایی ژنوتیپ‌های پرمحصول در برنامه به‌نژادی جو دیم در نظر گرفته شوند. همچنین بررسی نتایج همبستگی نشان داد، همبستگی مثبت یا منفی اجزاء عملکرد شامل تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه با عملکرد دانه، به محیط وابسته بود. بر اساس نتایج این پژوهش، رقم قافلان با بیشترین میانگین عملکرد دانه (4594 کیلوگرم در هکتار) و زودرسی برای کاشت در دیمزارهای مناطق سرد و معتدل سرد توصیه می‌شود

کلیدواژه‌ها

• بای‌پلات ژنوتیپ× صفت
• جو دیم
• عملکرد دانه

عنوان مقاله [English]

Evaluation of rainfed barley genotypes and identification of traits related to improving grain yield

نویسندگان [English]

• Mahnaz Rahmati ¹
• Ali Ahmadi ¹
• Tahmaseb Hossein Pour ¹
• Kiyanoush Hamidiyan ²
• Mansour Reisvand ³

¹ Department of Agricultural and Horticultural Research, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Resaerch, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran

² Jahad-Agriculture Organization of Lorestan, Khorramabad, Iran

³ Jahad-Agriculture Center of Khorramabad, Kamalvand branch, Iran

چکیده [English]

Twelve cultivars/ breeding lines were tested on field's farms at two sites, Delfan and Khorramabad (Imanabad region), to identify the best barley genotypes and to determine characteristics related to improving grain yield, during the 2017-2018 cropping season. The mean grain yield of genotypes in the Imanabad region ranged from 2888 kg/ha (for breeding line G5) to 4500 kg/ha (Qaflan cultivar). In the Delfan region, cultivars, Qaflan and Sahand, and two breeding lines, G7 and G11, increased yields by 11, 8, 10 and 8 percent compared to control cultivar, Abidar, respectively. The results of correlation analysis and GT-biplot showed the high correlation between grain yield with BY and then DM at two sites. Therefore, BY and DH can be considered efficient selection indicators for the identification of genotypes with high performance in barley breeding under rainfed conditions. Correlation findings also showed that the positive or negative correlation between yield components, including KNS and TKW, and grain yield depended on the environment. Based on the results of this study, the Qaflan cultivar with the highest grain yield (4594 kg/ha) and earliness can be recommended in land-dry, cold and temperate-cold regions

کلیدواژه‌ها [English]

• Genotype× trait biplot
• grain yield
• rain-fed barley