نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
چکیده
در این مطالعه برای بررسی روابط بین صفات مختلف و انتخاب بهترین ژنوتیپ‌های گندم بر اساس چندین صفت از روش بای‌پلاتژنوتیپ × صفت و بای‌پلات ژنوتیپ × عملکرد × صفت استفاده شد. تعداد 15 رقم و لاین انتخابی از برنامه‌های اصلاحی گندم نان مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به همراه یک رقم گندم دوروم ذهاب، در مزارع زارعین دو شهرستان دلفان و خرم‌آباد در سال زراعی 97-1396 کشت و ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات برای هر دو منطقه اجرای آزمایش نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی از نظر ارتفاع بوته، روز تا ظهور سنبله سنبله‌دهی و رسیدگی، عملکرد دانه و شاخص برداشت وجود دارد. بر اساس میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در هر دو منطقه اجرای آزمایش، بیشترین عملکرد دانه در ارقام واران، صدرا، ایوان و لاین Azar2/Sabalan/… به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 3374، 5/3207، 3054 و 5/2866 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با توجه به نمودار چندضلعی بای‌پلات ژنوتیپ× صفت (GT)، ارقام واران و صدرا بیشترین عملکرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته را در هر دو منطقه اجرای آزمایش نشان دادند. نمایش برداری بای‌پلات GT، همبستگی بالایی بین عملکرد دانه با وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و شاخص برداشت در مناطق اجرای آزمایش نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه بای‌پلات ژنوتیپ × عملکرد × صفت (GYT)، ارقام واران و صدرا دارای بهترین ترکیب عملکرد دانه با کلیه صفات مورد ارزیابی بودند. همبستگی بالایی بین وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در ترکیب با عملکرد دانه مشاهده شد که بیانگر اهمیت این صفات در ترکیب با عملکرد دانه برای بهبود تولید ژنوتیپ‌ها می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Assessment of interrelationship between agronomic traits of wheat genotypes under rain-fed conditions using double and triple biplots of genotype, trait and yield
نویسندگان [English]
- Mahnaz Rahmati
- Tahmaseb Hosseinpour
- Ali Ahmadi
Seed and Plant Improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran
چکیده [English]
In this study, the methods of genotype × trait (GT) and genotype by yield× trait biplot (GYT) were used to identify interrelationships between different traits and the best wheat genotypes selection based on multiple traits. During the 2017-2018 cropping season, fifteen cultivars/ promising lines along with a durum wheat cultivar, Zahab, were tested on field’s farms at two sites, Delfan and Khorramabad (Imanabad region). The results of ANOVA for the evaluated traits showed significant differences among genotypes for plant height, day to heading and maturity, grain yield and harvest index. According to the mean grain yield of the genotypes at both experimental sites, the maximum grain yield was obtained for Varan, Sadra, Ivan and Azar2/Sabalan/… genotypes with mean grain yield of 3374, 3207.5, 3054 and 2866.5 kg/ha, respectively. Based on GT-Biplot polygon, Varan and Sadra cultivars were displayed high GY, SSM, TKW and PH at two experimental sites. The vector view of GT biplot showed high correlation between grain yield with 1000-kernel weight, plant height and harvest index at experimental sites. Based on results of GYT biplot, Varan and Sadra cultivars were the best genotypes in combining grain yield with all traits evaluated. The high correlations between combinations of 1000-kernel weight and plant height with grain yield were observed, suggesting the importance of these traits in combining with grain yield to increase genotypes productivity.
کلیدواژه‌ها [English]
- Genotype × yield × trait
- GYT index
- Grain yield
)