نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عراز محمد نوری راد دوجی
• فرامرز سیدی
• محمد نعمتی

مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

   به­منظور بررسی امکان کشت پاییزه ژنوتیپ­های جدید آفتابگردان در شرایط دیم، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد از پاییز سال 1387 به مدت دو سال انجام گردید. این آزمایش به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. سطوح کرت اصلی شامل چهار تاریخ کاشت از نیمه اول آذر ماه با فواصل هر 15 روز یکبار بودند. سطوح کرت فرعی شامل شش ژنوتیپ آفتابگردان(SHF81-90 ، فرخ، فیوریت، آذرگل، CMSG5*R-43 و CMSG6*R-43) بودند. صفات مورد بررسی عبارت بودند از قطر ساقه، قطر طبق، ارتفاع بوته، طول دوره رویش، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن.  اثر رقم بر کلیه صفات مورد مطالعه بجز درصد روغن معنی‌دار بود. هیبریدهای CMSG6*R-43 و SHF81-90 به ترتیب با 889/1 و 385/1 تن دانه در هکتار، بیشترین و کمترین مقادیر عملکرد دانه در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. به­طور کلی با تاخیر کاشت وزن هزار دانه و طول دوره رویش روند نسبتاً کاهشی داشت در حالی­که ارتفاع بوته افزایش یافت. اگرچه اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه فقط در سال دوم معنی‌دار شده، ولی میانگین دوساله این صفت حاکی از برتری تاریخ کاشت دوم بود. بر اساس نتایج این تحقیق به­منظور دستیابی به عملکردهای بالاتر دانه و روغن در سال‌های زراعی کم باران در مناطق دیم دشت گلستان که امکان آبیاری وجود ندارد، توصیه کشت هیبریدهای دیررس CMSG6*R-43 و آذرگل در تاریخ کاشت دوم (نیمه دوم آذرماه) می­تواند مد نظر قرار گیرد. همچنین در سال­های با بارندگی مناسب، کشت رقم بازگرده افشان فیوریت به دلیل هزینه کمتر تولید بذر و افزایش درآمد خالص کشاورزان از طریق کاهش هزینه تولید قابل توصیه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• آفتابگردان
• ارقام جدید
• کشت پاییزه و زمستانه
• عملکرد روغن

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

Study on possibility of autumn/winter planting of new oilseed sunflower cultivars under rainfed conditions of Gonbad

نویسندگان [English]

• A.M. Noori Rad Davadgi
• F. Sayyedi
• M. Nemati

Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran

چکیده [English]

In order to evaluate the possibility of autumn/winter planting of new oilseed sunflower genotypes under rainfed conditions of Gonbad, an experiment was conducted at the agricultural research station of Gonbad over 2 years (2008-2010). A split-plot design arranged in RCBD with four replications was used. Four planting dates (starting from 1^st December with 15 day intervals) and 6 sunflower genotypes (SHF81-90, Farrokh, Favorit, Azargol, CMSG5*R-43, CMSG6*R-43) were the levels of main and sub-plots, respectively. The studied traits were stem and head diameter, plant height, growth period, 1000-seed weight, grain yield, oil content and oil yield. The effect of genotype was significant on all traits studied except oil content. Hybrids CMSG6*R-43 and SHF81-90 had the highest (1.889 t/ha) and lowest (1.385 t/ha) seed yields, respectively. Thousand-seed weight and growth period decreased while plant height increased with a delay in planting. The studied traits responded differently to planting dates in two years. Although seed yield was significantly affected by planting dates, only in the second year, two-year mean of the seed yield indicated the superiority of the second planting date. To obtain higher seed and oil yield under rainfed conditions of Golestan province in years with lower rainfall, we recommend sowing of late maturing hybrids i.e CMSG5*R-43 and Azargol in autumn. In years with suitable rainfall, we might suggest sowing of OP cultivar Favorit because of its lower production cost and higher net income. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Autumn/winter sowing
• cultivar
• oil yield
• Sunflower