نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امید سفالیان
• علی اصغری
• علی رسول زاده
• رامین سیفی
• شهرزاد جماعتی
• بهنام فیروزی

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

برای ارزیابی تحمل به خشکی و بررسی میزان تنوع ژنوتیپ­های جو از لحاظ صفات مورفوفیزیولوژیک و نشانگرهای مولکولی، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد که فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (یک‌سوم آبیاری، دوسوم آبیاری و آبیاری کامل) و فاکتور فرعی شامل 18 ژنوتیپ جو بود. تجزیه واریانس صفات تنوع قابل ملاحظه­ای بین ژنوتیپ­ها نشان داد. اثر متقابل ژنوتیپ در تنش نیز در صفات تعداد دانه در سنبله، پروتئین، پرولین، کارتنوئید، کلروفیلa،  bو عملکرد در واحد سطح معنی­دار بود. در تجزیه نشانگرهایISSR  با استفاده از 9 آغازگر، 61 نوار مشاهده شد که 50 نوار چند شکل بودند. میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (PIC) و شاخص نشانگر (MI) برای کلیه آغازگرها به ترتیب 46/0 و 6/2 به‌دست آمد. پرایمر شماره 2 در این تحقیق با دارا بودن بالاترین مقدار شاخص PIC به میزان 57/0 بهترین پرایمر برای ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ جو مورد استفاده در این تحقیق بود. در سطح شاهد بیشترین تعداد ارتباط معنی‌داری که بین نشانگر و صفت مورفولوژیکی وجود داشت مربوط به نشانگر P5L5 و بیشترین تعداد ارتباط معنی­داری که بین نشانگر و صفت فیزیولوژیکی وجود داشت مربوط به نشانگر  P16L2بود. در سطح تنش دوسوم نشانگرهای P5L5 و P9L5 بیشترین تعداد ارتباط معنی­دار با صفات مورفولوژیکی و نشانگرهای P5L5 و P13L4  بیشترین تعداد ارتباط معنی­دار با صفات فیزیولوژیکی داشتند. طبق تجزیه خوشه­ای، در خوشه اول سه ژنوتیپ­ لیسیوی، سهند و  F-A1-2قرار داشتند. ژنوتیپ­های F-GRB-84-11، F-GRB-85-5، ALLIDUM48 //NORDIC….GLORIA-BAR/COPAL//..، دشت و صحرا در خوشه دوم و ژنوتیپ­های
  CHAMICO/TOCTE//CONGONA (a)  CHAMICO/TOCTE//CONGONA (d)و CONGONA/ BORR در گروه سوم و بقیه ژنوتیپ­ها در خوشه چهارم قرار گرفتند. در مجموع شاخص­ها و با توجه به صفات مورد مطالعه چنین به­نظر می­رسد که از بین ژنوتیپ­های مورد بررسی ژنوتیپ‌های STIPA/PETUNIA//KOLLA/BBSC(a) و CHAMICO/TOCETE//CONGONA(a) برای مناطق آبی و رقم سهند برای مناطق دیم مناسب هستند.

کلیدواژه‌ها

• جو
• تنش خشکی
• صفات مورفوفیزیولوژیک
• نشانگرهای مولکولی

موضوعات

• ژنتیک مولکولی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of genetic variation and drought stress tolerance in barley genotypes about some morph-physiological traits and ISSR markers

نویسندگان [English]

• O. Sofalian
• A. Asghari
• A. Rasoolzadeh
• R. Seyfi
• S. Jamaeti
• B. Firoozi

Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

In order to evaluate drought tolerance and genetic variation in barley genotypes based on morpho-physiological traits and molecular markers, an experiment carried out in split plot based on randomized complete block design (RCBD) in three replications. Main factor was the different levels of irrigation included continuous irrigation as control, 2/3 and 1/3 continuous irrigation and secondary factor included 18 barley genotypes. Analysis of variance showed considerable variation among genotypes for the measured traits. Also, the Genotype×Stress interaction had significant effect on grain number per spike, protein content, proline content, carotenoid content, chlorophyll a, b and yield. In ISSR markers analysis 9 primers used that were totally produced 61 bands, where 50 bands were polymorphic. The mean PIC and MI indices were obtained for all primers were 0.46 and 2.6, respectively. High value of these indices showed high performance of certain primers for synchronized analysis of more bands. At current study, primer 2 with PIC index of 0.57 was the best primer for evaluation of genetic variation amon the studied barley genotypes. At well watered level (control), the highest significant correlations found between markers and morphological traits related to P₅L₅ and the highest correlation among markers and physiological traits were related to P₁₆L₂ markers. At 2/3 well watered condition the highest significant correlations between markers and morphological were related to P₅L₅ and P₉L₅, and also among marker and physiological traits belonged to P₁₃L₄ and P₅L₅ markers. According to cluster analysis, the genotypes were classified into four clusters. The first clusters included three genotypes Licivi, Sahand and FA1-2. Also, the genotypes F-GRB-84-11,F-GRB-85-5,PALLIDUM48//NORDIC…،.GLORIA-BAR/COPAL//.., Dasht and Sahra were located in second cluster and third cluster containing genotypes CHAMICO/TOCTE// CONGONA (a), CHAMICO/TOCTE//CONGONA(d) CONGONA/BORR and the other genotypes were located in the fourth cluster. Overall of indices and studied traits, it seems that among the studied genotypes the genotypes STIPA/PETUNIA//KOLLA/BBSC (a) and CHAMICO/TOCETE//CONGONA (a) for irrigated areas and the Sahand genotype for rainfed areas are suitable genotypes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• drought
• Variation
• molecular marker