نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نوشین صادق‌زاده ¹
• رقیه حاجی‌بلند ²
• بهزاد صادق زاده ³

¹ دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده علوم، دانشگاه تبریز، ایران

² دانشیار گروه علوم گیاهی دانشکده علوم، دانشگاه تبریز، ایران

³ 3- استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه، ایران

چکیده

مطالعه خشکی از جنبه‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی با توجه به وجود اطلاعات کم در زمینه پاسخ گندم‌های تتراپلوئید (گندم دوروم)  و هگزاپلوئید (گندم نان) به تنش خشکی، ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، واکنش لاین‌های حساسی از گندم نان و دوروم (به همراه شاهدهای متحمل) به تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحت دو شرایط آبی (آبیاری تا حد ظرفیت زراعی) و شرایط خشکی (آبیاری تا 20 درصد ظرفیت زراعی) انجام شد. تنش خشکی در مقایسه با شرایط بدون تنش، اثرات منفی در هر دو گونه داشت ولی میزان کاهش صفاتی نظیر بیوماس و طول ریشه، تثبیت خالص دی‌اکسید کربن، تعرق و گشودگی روزنه، پتانسیل اسمزی برگ و ریشه، بهره‌وری آب در گندم نان به مراتب بیش از گندم دوروم بود. بعلاوه، میزان غلظت پروتئین و پرولین در برگ و ریشه در نتیجه خشکی در گندم دوروم نسبت به گندم نان افزایش بیشتری داشت. ضمنا، تنش خشکی تاثیری در میزان کارتنوئیدها و آنتوسیانین برگ هیچ یک از گونه‌ها نداشت. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که پاسخ فیزیولوژیک گونه‌های مختلف گندم نان و دوروم به تنش خشکی یکسان نبوده و گندم دوروم می‌تواند واکنش بهتری در مقابله با تنش خشکی نسبت به گندم نان نشان دهد که به نظر می‌رسد استفاده از این توانایی درگندم دوروم می‌تواند از نظر بهبود تولید گندم در دیمزارهای کشور موثر باشد.

عنوان مقاله [English]

Different physiological response to drought in bread and durum wheat genotypes

نویسندگان [English]

• Nooshin Sadegzadeh ¹
• Rogayeh Hajiboland ²
• Behzad Sadegzadeh ³

¹ Former MSc. Student of Tabriz University

² Associate Professor of Tabriz University

³ Assistant Professor of Dryland Agricultural Research Institute

چکیده [English]

There is limited knowledge about physiological and biochemical functions of bread wheat and durum wheat genotypes in response to drought stress. To study differences of drought-sensitive bread and durum wheat genotypes to drought stress, this study was conducted under two different irrigation regimes (well-watered and water-stressed treatments) under glasshouse conditions. The experiment was conducted in completely randomised design (CRD) with 4 replications. The drought stress adversely affected both bread and durum wheat genotypes; however, reduction of biomass, root length, net CO₂ fixation, respiration, leaf and root osmotic potential, water use efficiency was more sever in bread wheat genotype than durum wheat. On the other hand, in response to drought, durum wheat genotype showed higher accumulation of protein and proline in root and leaf than bread wheat genotype. It can be concluded that bread wheat and durum wheat genotypes differed in their response to drought, and durum genotype had better function to alleviate adverse effects of drought stress. This suggests that durum cultivation may improve the productivity under dryland conditions.