نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به منظور بررسی شاخص‌های رشد ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان دیم در دو شرایط دیم (تنش خشکی) و آبیاری تکمیلی، تعداد 20 ژنوتیپ انتخابی از آزمایش‌های به‌نژادی گندم دیم و خزانه‌های بانک ژن ایران به همراه ارقام زراعی سرداری و آذر2 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 1387-1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تعیین سرعت رشد گیاه و سرعت رشد نسبی محصول، در طی مراحل مختلف نمو گندم از اندام‌های هوایی ژنوتیپ‌ها نمونه گیری به ‌عمل آمد. نتایج نشان داد که در شرایط دیم لاین Dogu88/Ghafghaz و در شرایط آبیاری تکمیلی ژنوتیپ بومی GB-61، ‌لاین‌های اصلاح شده Dogu88/Ghafghaz و PTZNISKA/UT1556-170//UNKNOWN و رقم آذر 2 با دارا بودن سرعت رشد بالا، عملکرد دانه بالایی داشتند. در شرایط دیم سرعت رشد نسبی ژنوتیپ‌های GB- 61،      GB- 252، Sardari HR-20، 92 ZHONG257 و آذر 2 نسبت به بقیه ارقام از شیب تندی برخوردار بوده و به همین دلیل تجمع ماده خشک در آن‌ها سریع‌تر بود. نمودار RGR نشان داد که در شرایط دیم، سرعت رشد نسبی بالا به تنهایی موجب افزایش عملکرد دانه نمی‌شود بطوریکه در شرایط تنش خشکی، ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا دارای سرعت رشد نسبی پایین بودند در حالی که در شرایط آبیاری تکمیلی این روند متفاوت بوده و لاین‌هایی با عملکرد دانه بالا دارای سرعت رشد نسبی بالایی بودند.

عنوان مقاله [English]

Study on Crop Growth Rate and Relative Growth Rate in bread wheat genotypes under rainfed and supplementary irrigation conditions

چکیده [English]

In order to study physiological characteristics of rainfed bread wheat genotypes, an experiment was conducted with 20 genotypes in a randomized complete block design with 4 replications under rainfed and supplementary irrigation conditions. This experiment was carried out at the Dryland Agricultural Research Institute (DARI) in Maragheh during 2007-2008. To determine growth indices, sampling was carried out during growing season. The results revealed that genotype 7 in rainfed and genotypes 1, 7, 12 and 22 in supplementary irrigation conditions had both high CGR and high grain yield. Relative growth rate curve of genotypes 1, 3, 7, 9, 19 and 22 sharply increased than the rest in rainfed condition, so their dry matter accumulation will be faster. This study indicates that high relative growth rate (RGR) cannot be considered the only factor of high grain yield under stress condition, because some high yielding genotypes had low RGR. By contrast, genotypes with high RGR produced high grain yield in supplementary condition.