رحمتالله کریمیزاده؛ طهماسب حسین پور؛ جبار آلتجعفربای؛ کمال شهبازی هومونلو؛ محمد آرمیون؛ پیمان شریفی
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 217-235
چکیده
روشهای متعددی برای تحلیل اثر متقابل ژنوتیپ در محیط پیشنهاد شده است که هر کدام از آنها مبتنی بر روشهای آماری خاصی میباشند. در این تحقیق 16 لاین گندم دوروم بههمراه ارقام دهدشت و سیمره به عنوان شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در چهار منطقه گچساران، گنبد، مغان و خرمآباد طی سه سال زراعی 1395-1392 بررسی شدند. تجزیه ...
بیشتر
روشهای متعددی برای تحلیل اثر متقابل ژنوتیپ در محیط پیشنهاد شده است که هر کدام از آنها مبتنی بر روشهای آماری خاصی میباشند. در این تحقیق 16 لاین گندم دوروم بههمراه ارقام دهدشت و سیمره به عنوان شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در چهار منطقه گچساران، گنبد، مغان و خرمآباد طی سه سال زراعی 1395-1392 بررسی شدند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات اصلی ژنوتیپ، سال و مکان و برهمکنشهای سال×مکان و ژنوتیپ×سال×مکان برای عملکرد دانه در سطح احتمال یکدرصد معنیدار بود. آزمون اسکریت سهم بالای چهار مؤلفه اصلی اول در توجیه برهمکنش ژنوتیپ در محیط را نشان داد، بهطوریکه دو مؤلفه اصلی اول بهترتیب 60/26% و 33/15% از تغییرات GEI را توجیه میکردند. نمودار موزائیکی نشان داد که 76/20% از مجموع مربعات کل ناشی از مجموع مربعات ژنوتیپ و 24/79% ناشی از مجموع مربعات برهمکنش ژنوتیپ در محیط بود. نمودار گرمایی نشان داد که ژنوتیپهای G1، G3، G6، G15 و G16 دارای عملکرد بالا در بسیاری از محیطها بودند. چندضلعی بایپلات براساس نزدیکی ژنوتیپهای G1، G5، G6، G7 و G4 به مبدأ بایپلات، آنها را ژنوتیپهایی با پایداری عمومی بالا به محیطهای آزمایشی شناسایی نمودند، در حالیکه ژنوتیپهای G8 و G12 به هیچکدام از محیطها سازگار نبودند. مطالعه همزمان اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط با نمای محور تستر متوسط (ATC) نشان داد که ژنوتیپهای G15، G13 و G6 در نزدیکی محور ATC، علاوه بر پایداری نسبت به ژنوتیپهای دیگر دارای عملکرد بالاتر از متوسط کل نیز بودند و میتوانند بهعنوان ژنوتیپهای پایدار و پرمحصول در نظر گرفته شوند. نمای بایپلات ژنوتیپ ایدهآل نشان داد که ژنوتیپهای G15، G13، G16، G2 و G6 واقع در نزدیکی ژنوتیپ ایدهآل، ژنوتیپهای مطلوب بودند. در مجموع، ژنوتیپهای G15، G13، G3 و G6 با نماهای مختلف بایپلات، علاوه بر پایداری، عملکرد بالاتری داشتند و کاندیدای پروسهی توصیه رقم باشند.