نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا پورعلی بابا ¹
• مژگان تبریزی وند طاهری ²
• فرشید محمودی ²
• عباسعلی روانلو ³
• سامان بهرامی کمانگر ⁴
• صبا کوکب ²
• محمد کوهستانی چوان ²

¹ مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه

² مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

³ موسسه تحقیقات گیاهپزشکی

⁴ بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات؛ آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج

چکیده

مقدمه: نخود (Cicer arietinum L.)  با دارا بودن مقادیر بالای پروتئین و مواد معدنی ارزشمند از اقلام مهم در سبد غذایی مردم ایران محسوب می­گردد. این محصول به دلیل سازگار بودن با شرایط سخت اقلیمی دیمزارهای کشور، در بیش از  پانصد هزار هکتار از اراضی دیم ایران کشت می­شود. نخود، مهم­ترین محصول حبوبات دیم کشور بوده و به دلیل در تناوب قرار گرفتن با غلات نقش مهمی در پایداری کشاورزی این مناطق دارد. بیماری زردی و پژمردگی نخود با عامل  Fusarium oxysporum f.sp. ciceris از مهم ترین بیماریهای این گیاه بوده و باعث کاهش کمّی و کیفی تولید در کلیه مناطق تحت کشت این محصول در ایران می­شود.  مؤثرترین و اقتصادی­ترین شیوه مدیریت و کنترل این بیماری، تولید و استفاده از ارقام مقاوم است.
روش­‌شناسی: در این بررسی تعداد 92 مزرعه مشکوک به بیماری که علایم زردی و پژمردگی را نشان می­دادند بازدید شد و تعدادی نمونه آلوده با ثبت مشخصات از مناطق مختلف غرب و شمالغرب کشور جمع­آوری­ گردید. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه اقدام به جداسازی و خالص­سازی بیمارگر از آنها شده و اثبات بیماریزایی بر روی رقم حساس انجام گرفت . برای شناسایی جدایه­ها،  در گام نخست از روش­های کلاسیک مبتنی بر مشخصه­های ریخت شناسی و با استفاده از کلیدهای تاکسونومیکی و در گام دوم از روش­های مبتنی بر تکنیک­های مولکولی استفاده شد.
یافته‌­های پژوهش: بر مبنای روش­های کلاسیک، تعلق تمام نمونه­ها به‌عنوان گونه‌هایی از جنس فوزاریوم (Fusarium spp.) نشان داده­شد. بر اساس کلیدهای تاکسونومیک و ریخت­شناسی، 39 جدایه به عنوان F.oxysporum شناسایی شدند. متعاقباً و با استفاده از یک نشانگر مولکولی تعلق 32 جدایه به فرم مخصوص (forma specialis) نخود تأیید گردید. در گام نهایی، با استفاده از نشانگرهای اختصاصی، تعداد 15 جدایه به عنوان نژادهای 1B/C، 2، 4 و 6 شناسایی شدند. این نتایج نشانگر وجود نژادهای 2 و 4 در بین نمونه­های جمع آوری شده است که اولین گزارش از حضور آنها در ایران به شمار می­رود.  این یافته می­تواند در تولید ارقام مقاوم به بیماری برای مناطق آلوده کشور کاربرد داشته باشد.  

کلیدواژه‌ها

• تعیین نژاد
• مارکر مولکولی
• پرایمر
• مورفولوژی
• کلید تاکسونومیکی

موضوعات

• به‌نژادی

عنوان مقاله [English]

First report of existence races 2 and 4 of Fusarium oxysporum f. sp. ciceris, causing agent of yellow and wilt disease of chickpea in Iran

نویسندگان [English]

• Hamid Reza Pouralibaba ¹
• Mojhgan Tabrizivand Taheri ²
• Farshid Mahmodi ²
• Abbas Ali Ravanlou ³
• Saman Bahrami Kamangar ⁴
• Saba Kowkab ²
• Mohammad Kouhestani Chevan ²

¹ Dryland Agricultural Research Inst. (DARI); Maragheh

² Dryland Agricultural Research Inst. (DARI)

³ Plant Protection Instit.

⁴ Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center

چکیده [English]

Introduction: Chickpea (Cicer arietinum L.) with a high amount of protein and valuable minerals, is considered one of the important items in the Iranian food basket. Due to its adaptability to the harsh climatic conditions of the country's drylands, it is grown in 500,000 ha of rain-fed and dry areas of Iran.  It is considered as the most important county’s rainfed legume crop and because of its rotation cultivation with cereals, plays an important role in the sustainability of agriculture in these areas. Yellowing and wilting disease caused by Fusarium oxysporum f.sp. ciceris is one of the most important diseases of the plant worldwide. The disease causes a quantitative and qualitative decrease in the production of the crop in all areas of the country. The most effective and economical method of managing and controlling the disease is the production and use of resistant cultivars.
Methodology: In this study, 92 infested farms with suspected plants showing symptoms of yellowing and wilting were visited in the northwest and west of the country. The detailed characters of the samples were recorded. Subsequently, they were transferred to the laboratory and the pathogen was isolated from the host, purified and their pathogenicity on a susceptible chickpea variety was verified. For identification, in the first step, classical methods based on morphological characteristics and taxonomic keys were used, while in the second step, molecular techniques were applied.
Research findings: Based on classical methods, all samples were characterized as a species of Fusarium genus (Fusarium spp.). Based on taxonomic and morphological methods, 39 isolates were identified as F.oxysporum. Subsequently, by using a molecular marker, the belonging of 32 isolates to the special form (forma specialis) of chickpea was confirmed. In the final step, using specific markers, 15 isolates were identified as races 1B/C, 2, 4 and 6. These results indicate the existence of races 2 and 4 among the collected samples, which is the first report of their presence in Iran. These findings can be used in the production of disease-resistant cultivars for the infested areas of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

• Race identification
• Molecular Marker
• Primer
• Morphology
• Taxonomic Key