اثر تراکم بوته و منابع فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) درکشت دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم باغبانی و زراعی،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

2 گروه زراعت، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

3 بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تراکم بوته و منابع فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در شرایط دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب دانشگاه تهران واقع در اراضی دیم کوهین در استان قزوین در سال زراعی 96- 1395اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل فسفر در سه سطح ( 150 کیلوگرم در هکتار دی‌آمونیوم فسفات، 50% میزان دی‌آمونیوم فسفات + 50% کود فسفر بیولوژیک و 100% کود فسفر بیولوژیک) و تراکم بوته در سه سطح (20، 30 و 40 بوته در مترمربع) بودند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تحت تاثیر اثر متقابل تراکم بوته و منابع فسفر و صفت تعداد دانه در هر خانه کپسول تحت تاثیر تیمار فسفر قرار گرفتند و صفات تعداد خانه در کپسول و وزن هزاردانه تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. در این آزمایش بیشترین عملکرد دانه از تیمار فسفر بیولوژیک و تراکم 40 بوته در مترمربع با میانگین 25/206 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه نیز از تیمار فسفر شاهد و تراکم 40 بوته در مترمربع با عملکرد 34/42 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در این پژوهش با مصرف فسفر بیولوژیک و تراکم گیاهی بالا (تراکم 40 بوته در مترمربع) بیشترین عملکرد دانه و با مصرف کود شیمیایی به تنهایی و تراکم گیاهی بیشتر، کمترین عملکرد دانه تولید شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of plant density and phosphorus resources on yield and yield components of Black cumin (Nigella sativa L.) medicinal plant in dryland farming

نویسندگان [English]

  • Amir Haghighat 1
  • Hamid Madani 2
  • Hosein Heidari sharif abad 1
  • Eslam Majedi Heravan 1
  • Mehrzad Mostashari 3
1 Department of Horticultural Science and Agronomy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Agronomy, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
3 Soil and Water Research Department, Qazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Qazvin, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the effect of plant density and phosphorus resources on yield and yield components of black cumin (Nigella sativa L.), medicinal plant, at dryland conditions, a split-plot experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted at Soil and Water Conservation Research Center, University of Tehran, located in kouhin dryland farms in Qazvin Province, Iran in 2016-2017. Phosphorus resources were chemical Phosphorus (150 kg/ha di-ammonium phosphate or control) (p1), 50% chemical Phosphorus + 50% biological Phosphorus (p2), biological Phosphorus Barvar II® alone (p3) and plant density levels were (d1)20, (d2) 30 and (d3)40 plants/m2. Results showed that interaction effect between plant density and phosphorus resource were significant on number of capsule per plant, number of grain per capsule, number of grain per plant, grain yield, biological yield and harvest index. Also number of grain per carpels was affected by phosphorus treatment, but the number of carpels per capsule and 1000 grain weight were not significant. The highest grain yield (206.25 kg/ha) was obtained from biological Phosphorus fertilizer application (P3) with 40 plants/m2 plant density and the lowest grain yield (42.34 kg/ha) was recorded for control (P1) treatment with 40 plants/m2 plant density. So, application of biological phosphorus and high plant density (40 plant/m2) had the highest grain yield however, chemical phosphorus (control) in high plant density produced the lowest grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plant density
  • Biological Phosphorus
  • Black cumin
  • Grain yield
  • Dry-land farming