زراعت
رامین لطفی؛ حمید حسنیان خوشرو؛ حسین خوشوقتی
دوره 12، شماره 2 (ویژه همایش ملی نخود) ، اسفند 1402، ، صفحه 158-174
چکیده
مقدمه: تغییر سیستم کاشت نخود از بهار به پائیز، به دلیل افزایش طول دوره رشد، بهره‌وری مناسب از بارندگی‌های اواخر زمستان و اوایل بهار، همزمانی دوره گلدهی و غلاف‌بندی با رطوبت مناسب خاک و نهایتاً گریز از خشکی انتهای فصل، با افزایش عملکرد در اقلیم‌های مدیترانه‌ای همراه است. خویشاوندان وحشی منابع مفیدی از تنوع ژنتیکی و ژن‌های مقاومت ...
بیشتر
مقدمه: تغییر سیستم کاشت نخود از بهار به پائیز، به دلیل افزایش طول دوره رشد، بهره‌وری مناسب از بارندگی‌های اواخر زمستان و اوایل بهار، همزمانی دوره گلدهی و غلاف‌بندی با رطوبت مناسب خاک و نهایتاً گریز از خشکی انتهای فصل، با افزایش عملکرد در اقلیم‌های مدیترانه‌ای همراه است. خویشاوندان وحشی منابع مفیدی از تنوع ژنتیکی و ژن‌های مقاومت به تنش‌های زنده و غیرزنده هستند و هرچه پایة تنوع گسترده‌تر باشد، احتمال این که به‌نژادگر بتواند ترکیب ژنتیکی مورد نظر خود را بیابد بیشتر خواهد بود.روش شناسی: آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تکرار به منظور ارزیابی کارایی فتوسنتزی و پاسخ بیوشیمیایی نخود دیم تحت تنش سرما در دو ژنوتیپ ILWC109 و ILWC119 به همراه دو ژنوتیپ آنا (شاهد مقاوم) و ژنوتیپILC533 (شاهد حساس) انتخابی از آزمایش مزرعه‌ای در محیط کنترل شده موسسه تحقیقات کشاورزی دیم انجام شد. در محیط کنترل شده سه سطح متفاوت دمایی شامل 22 درجه سانتی‌گراد (بعنوان شاهد)، 4 سانتی‌گراد و 4- درجه سانتی‌گراد برای ارزیابی ویژگی‌های بیوشیمیایی در نظر گرفته شد.یافتههای پژوهشی: نتایج بخش مزرعه نشان داد که ژنوتیپهای شماره 5 (ILWC109) و 23 (ILWC119) نه تنها از نظر میزان کلروفیل بیشترین مقدار را بخود اختصاص دادند بلکه از نظر شاخص ELI و میزان فعالیت آنزیمهای CAT و PPO نیز نسبت به سایر ژنوتیپها و ارقام شاهد برتری داشته و جزو ژنوتیپهای مقاوم به سرما شناخته شدند. در بخش کنترل شده نتایج نشان داد که فلورسانس حداکثر، حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، کارایی کمپلکس تجزیه آب در فتوسیستم II و کارایی فتوسنتزی بطور معنی‌داری در ژنوتیپهای مورد بررسی تحت تنش سرمای 4- درجه سانتی‌گراد کاهش یافتند. در مقابل، در دمای 4- درجه سانتی‌گراد، میزان جذب جریان نوری در مراکز واکنشی فعال بیشتر شد. بیشترین سطح فلورسانس حداکثر و کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و کمترین میزان جذب جریان نوری در مرکز واکنشی فعال در ژنوتیپ ILWC109 دیده شد. به نظر می‌رسد ژنوتیپهای آنا و لاین ILWC109 در شرایط تنش سرمای 4- درجه سانتی‌گراد توانسته‌اند تعداد مراکز واکنشی فعال فتوسیستم II را بیشتر کرده و با جذب فوتون‌های نوری، انتقال الکترون با کارایی بهتری صورت گیرد. بهبود کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II تایید کننده همین مکانیسم عمل در ژنوتیپهای متحمل به تنش سرما است.
گیاهان زراعی دیم
نادر اشرفی؛ حسین شهبازی؛ حسین مصطفائی؛ محمد ضعیفی زاده
دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 43-58
چکیده
به منظور بررسی تحمل خشکی در لاینهای پیشرفته عدس از طریق صفات مورفو فیزیولوژی، 10 لاین عدس در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو محیط بدون تنش و تنش خشکی در سال 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپها از نظر تمام صفات به جز محتوی نسبی آب برگ و فعالیت آنزیم ...
بیشتر
به منظور بررسی تحمل خشکی در لاینهای پیشرفته عدس از طریق صفات مورفو فیزیولوژی، 10 لاین عدس در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو محیط بدون تنش و تنش خشکی در سال 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپها از نظر تمام صفات به جز محتوی نسبی آب برگ و فعالیت آنزیم کاتالاز (در شرایط بدون تنش) معنیدار بود. در شرایط بدون تنش لاین ILL-10088 با 1905 کیلوگرم در هکتار و تحت تنش خشکی، لاینهای ILL-10088، ILL-10053 و بیله سوار (ILL-6037)به ترتیب با 1244، 1153 و 1107 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. با توجه با شاخص STI، لاینهای IL-10088، بیله سوار، ILL-10017 و ILL-468 متحملترین ژنوتیپها بودند. درشرایط تنش خشکی، عملکرد دانه با فعالیت کاتالاز، محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی همبستگی مثبت و در شرایط بدون تنش، با محتوی نسبی آب برگ، پایداری غشای سلولی، تعداد غلاف پر در بوته و وزن هزار دانه، ارتباط مثبت نشان داد. در تجزیه رگرسیون به روش گامبهگام، در شرایط تنش خشکی، فقط محتوی نسبی آب برگ و در شرایط بدون تنش پایداری غشای سلولی و محتوی نسبی آب برگ در مدل باقی ماندند. با استفاده از تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای متحمل از ژنوتیپهای حساس تفکیک شدند. با توجه به وجود تنوع ژنتیکی، سهولت اندازه‌گیری و همبستگی قوی با عملکرد دانه عدس، صفات محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی به عنوان ابزار غیر مستقیم برای گزینش تحمل خشکی در عدس شناسایی شدند.
