هادی خرسندی؛ سعید زهتاب سلماسی؛ رامین لطفی؛ کاظم قاسمی گلعذانی
دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 105-123
چکیده
کشاورزی حفاظتی از راهبردهای موفق کشاورزی پایدار در شرایط تغییرات اقلیمی به ویژه کاهش بارندگی می‌باشد. در سیستم کشاورزی حفاظتی با حفظ بقایا دمای خاک کاهش می‌یابد و این موضوع ممکن است روی رشد محصول در اقلیم سرد موثر باشد. برای این منظور، آزمایشی در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در دو شرایط کنترل شده و مزرعه‌ای در موسسه تحقیقات کشاورزی ...
بیشتر
کشاورزی حفاظتی از راهبردهای موفق کشاورزی پایدار در شرایط تغییرات اقلیمی به ویژه کاهش بارندگی می‌باشد. در سیستم کشاورزی حفاظتی با حفظ بقایا دمای خاک کاهش می‌یابد و این موضوع ممکن است روی رشد محصول در اقلیم سرد موثر باشد. برای این منظور، آزمایشی در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در دو شرایط کنترل شده و مزرعه‌ای در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور روی ارقام مختلف گندم دیم اجرا شد. در شرایط کنترل شده، ارقام گندم (سرداری، باران، ریژاو، ساجی، گردیش و راسکون) در اتاقک رشد در معرض دماهای مختلف سرد و یخبندان (4+، 5-، 10- و 15- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند و در شرایط مزرعه ارقام گندم در سه تاریخ مختلف کاشت (اواخر شهریور، اواخر مهر و اواخر آبان) در تناوب با نخود در سیستم کشاورزی حفاظتی و مرسوم در قالب طرح اسپلیت- اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نتایج شرایط کنترل شده نشان داد که ارقام سرداری و باران با دارا بودن بیشترین میزان کلروفیل و آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و کمترین میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشا از ارقام متحمل به سرما بودند. در مقابل میزان پراکسید هیدروژن ارقام ریژاو و ساجی (حساس به سرما) در دمای 15- درجه سانتی‌گراد بیشتر از سایر ارقام بود. تمامی ارقام در شرایط مزرعه و در تیمار بدون خاکورزی بیشترین فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان و کمترین میزان H2O2 و MDA را داشتند، با این وجود سرداری و باران نسبت به سایر ارقام از کارایی بیشتری در تحمل به تنش سرما برخوردار بودند. بنابر نتایج بدست آمده در سیستم کشاورزی حفاظتی در اراضی دیم مناطق سرد، تاریخ کاشت و مراحل فنولوژیکی گیاه در برخورد با سرما در زمستان و بهار از اهمیت بالایی برخوردار بوده و انتخاب ارقام متحمل به سرما با بهبود ویژگی‌های فیزیولوژیکی تحت تنش سرما میتواند آسیبهای تنش سرمایی را به شدت کاهش دهد.
عبدالوهاب عبدالهی؛ رضا حق پرست؛ علی رسایی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 41-53
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر علفکشهای مختلف بر کنترل علف‌های هرز در ارقام مختلف نخود، آزمایشی در دو منطقه سنقر و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در قالب پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در قالب طرح آماری استریپ‌پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در سنقر تیمارهای کنترل علف‌های هرز شامل پندیمتالین 2 و 4 Li/ha قبل از کاشت ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر علفکشهای مختلف بر کنترل علف‌های هرز در ارقام مختلف نخود، آزمایشی در دو منطقه سنقر و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در قالب پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در قالب طرح آماری استریپ‌پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در سنقر تیمارهای کنترل علف‌های هرز شامل پندیمتالین 2 و 4 Li/ha قبل از کاشت (pp)، 2- پرسوئیت 5/0 Li/ha (pp)، سنکور 1 Kg/ha قبل از کا(pp)، فلومت سولام 20 g/ha (pp)، مرلین فلکس 2/0 Li/ha قبل و بعد از سبز شدن، اکسی فلورفن 2/0 Li/ha (pp)، شاهد بدون کنترل علف هرز و شاهد وجین بود که در سرپل ذهاب تیمارهای اکسی فلورفن و پندیمتالین 2/0 لیتر در هکتار اجرا نشدند. ارقام نخود عراقی، ازبک6، ازکان، آنا، سارال، عادل و منصور در سنقر و آزاد، ازبک1، ازبک6، آکسو، ازکان، عادل و منصور در سرپلذهاب بودند. نتایج نشان داد که اثر اصلی فاکتورهای کنترل علف‌هرز و رقم بر عملکرد دانه معنی‌دار بود اما اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد دانه معنی‌دار نبود. در سنقر تیمار وجین دستی بالاترین عملکرد دانه و سپس تیمارهای علفکش مرلین فلکس، پندیمتالین و پرسوئیت قرار داشتند و ارقام آنا و عادل برترین رقم‌ها بودند. در سرپل ذهاب نیز بیشترین عملکرد دانه مربوط به وجین دستی، علفکش پندیمتالین و مرلین فلکس بود و رقم عادل برترین رقم بود. در مجموع نتایج نشان داد علفکشهای پندیمتالین، پرسوئیت و مرلین فلکس بعد از وجین دستی تا حدودی باعث کاهش رشد علف‌های هرز و افزایش عملکرد نخود نسبت به شاهد بدون کنترل علف‌هرز شدند.
عبدالوهاب عبدالهی؛ اسعد رخزادی؛ مختار داشادی؛ سعید صالحی
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 89-104
چکیده
به‌منظور بررسی خاکورزی، بقایای گیاهی (تناوب گندم) و مصرف فسفر بر عملکرد دانه نخود در شرایط دیم، آزمایشی بصورت استریپ اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی سه سال زراعی(96-1393) در سه محل ماهیدشت (محیط1، سال اول)، سرفیروز آباد (محیط2، سال دوم) و سرارود (محیط3، سال سوم) کرمانشاه اجرا شد. سه سطح بقایای گیاهی به‌عنوان ...
بیشتر
به‌منظور بررسی خاکورزی، بقایای گیاهی (تناوب گندم) و مصرف فسفر بر عملکرد دانه نخود در شرایط دیم، آزمایشی بصورت استریپ اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی سه سال زراعی(96-1393) در سه محل ماهیدشت (محیط1، سال اول)، سرفیروز آباد (محیط2، سال دوم) و سرارود (محیط3، سال سوم) کرمانشاه اجرا شد. سه سطح بقایای گیاهی به‌عنوان فاکتور افقی (بدون بقایا، 1 و 2 تن در هکتار بقایای گندم)، سه سطح خاکورزی به عنوان کرت اصلی (بدون خاکورزی، کمخاکورزی (شخم چیزل) و خاکورزی مرسوم (شخم برگرداندار) و دو سطوح کود فسفر (0 و 30 کیلوگرم در هکتار P2O5) به عنوان کرت فرعی بصورت عمودی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه نخود با افزایش بقایای گندم افزایش یافت و عملکرد دانه نخود در تیمارهای 1 و 2 تن در هکتار بقایا بطور معنیداری بیشتر از تیمار بدون بقایا بود. خاکورزی در محیط‌های با شرایط آب و هوایی متفاوت اثر متفاوتی بر عملکرد دانه نخود داشت. مقایسه میانگین عملکرد دانه نخود نشان داد که مصرف 30 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار باعث افزایش عملکرد دانه نخود نسبت به عدم مصرف کود فسفردار گردید. بررسی اقتصادی نیز نشان داد که بیشترین نسبت منفعت به هزینه از تیمار کمخاکورزی با یک تن بقایای گیاهی و بدون استفاده از کود فسفری با نسبت منفعت به هزینه 82/3 به دست آمد.
هادی خرسندی؛ رویا فردوسی؛ عبدالوهاب عبدالهی
دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 91-108
چکیده
به منظور بررسی فنی و اقتصادی اثرات عملیات خاکورزی و کود نیتروژن در عملکرد گندم در شرایط تناوب با نخود، آزمایشی در قالب اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور شامل خاکورزی (کمخاکورزی و بدون خاکورزی) و مقادیر مختلف کاربرد کود نیتروژن (عدم کاربرد و کاربرد 30، 45 و 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) در 3 تکرار به مدت ...
بیشتر
به منظور بررسی فنی و اقتصادی اثرات عملیات خاکورزی و کود نیتروژن در عملکرد گندم در شرایط تناوب با نخود، آزمایشی در قالب اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور شامل خاکورزی (کمخاکورزی و بدون خاکورزی) و مقادیر مختلف کاربرد کود نیتروژن (عدم کاربرد و کاربرد 30، 45 و 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) در 3 تکرار به مدت 4 سال در شرایط دیم سردسیری مراغه اجرا گردید. نتایج نشان داد تیمار خاکورزی اثر معنی‌دار بر افزایش عملکرد دانه نداشت. اثر تیمار خاکورزی بر رطوبت خاک معنی‌دار بود و در تیمار بیخاکورزی رطوبت خاک نسبت به تیمار کمخاکورزی بیشتر بود. نتایج ارزیابی اقتصادی نشان داد تیمار بدون خاکورزی با مصرف 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن خالص با نسبت تفاضل ارزش حال منافع به تفاضل ارزش حال مخارج معادل 6/43، به عنوان برترین تیمار از لحاظ مالی شناخته شد. این نسبت در تیمار بدون خاکورزی و مصرف 45 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار معادل 2/41 بود و در رتبه دوم قرار گرفت. در مجموع جهت افزایش پایداری و بهره‌وری تولید محصولات سالم و با کیفیت بالا، تیمار بدون خاکورزی با مصرف 45 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن خالص به عنوان اقتصادی‌ترین تیمار از نظر مالی و محیط زیست برای مناطق سردسیر دیم پیشنهاد میگردد.
گیاهان زراعی دیم
رضا محمدی؛ رضا حق پرست؛ مهدی گراوندی؛ فرشید محمودی؛ خداداد یارکرمی؛ بهزاد شهسواری
دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 59-76
چکیده
در این پژوهش به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل لاینهای جدید و ارقام داخلی و خارجی معرفی شده در مزارع زارعین به بهرهبرداران و شناسایی سازگارترین ژنوتیپها در شرایط کشت بدون شخم، تعداد 26 لاین و رقم داخلی و خارجی گندم دوروم انتخابی از برنامه اصلاحی گندم دوروم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به همراه دو رقم شاهد محلی گندم در ...
بیشتر
در این پژوهش به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل لاینهای جدید و ارقام داخلی و خارجی معرفی شده در مزارع زارعین به بهرهبرداران و شناسایی سازگارترین ژنوتیپها در شرایط کشت بدون شخم، تعداد 26 لاین و رقم داخلی و خارجی گندم دوروم انتخابی از برنامه اصلاحی گندم دوروم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به همراه دو رقم شاهد محلی گندم در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در شرایط بیخاکورزی در منطقه نیمهگرمسیری سرپلذهاب در استان کرمانشاه در سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول اجرای آزمایش عملکرد دانه و خصوصیات مختلف آگرو-فیزیولوژیک ارقام و لاینها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین برای صفات مورد بررسی نشان داد که اختلاف معنیداری بین ژنوتیپهای مورد بررسی از لحاظ عملکرد دانه و ویژگی‌های آگرو-فیزیولوژیک وجود دارد. میانگین عملکرد ژنوتیپهای مورد بررسی از 327 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G23) تا 926 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G16) متغیر بود و ژنوتیپهای برتر دارای افزایش عملکرد بین 6 تا 51% نسبت به شاهد آزمایش بودند. در مجموع بر اساس درصد برتری عملکرد دانه لاینهای مورد بررسی نسبت به شاهد و سایر خصوصیات آگرو-فیزیولوژیک و امتیاز زراعی، 6 ژنوتیپ گندم دوروم شامل ژنوتیپهای G24، G21، G7، G18، G16 و G25 برتر از شاهد منطقه بودند. از خصوصیات بارز این ژنوتیپهای برتر در شرایط دیم عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، زودگلدهی، میزان سبزینگی و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) بیشتر و دمای کانوپی خنکتر بود.
