بهنژادی
فرشید محمودی؛ معصومه خیرگو؛ جواد اشرفی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1404، ، صفحه 79-94
چکیده
مقدمه: نخود در بیش از ۵۰ کشور دنیا کشت میگردد. این محصول از لحاظ تولید و سطح زیر کشت در مقیاس جهانی، پس از لوبیا و نخودفرنگی مقام سوم را به خود اختصاص داده است. بیماری برقزدگی ناشی از قارچ Ascochyta rabiei یکی از علل کاهش شدید محصول نخود در نواحی کشت آن در کشور است. شناسایی نژادهای فیزیولوژیک در هر منطقه جهت شناسایی منابع مقاومت پایدار امری ...
بیشتر
مقدمه: نخود در بیش از ۵۰ کشور دنیا کشت میگردد. این محصول از لحاظ تولید و سطح زیر کشت در مقیاس جهانی، پس از لوبیا و نخودفرنگی مقام سوم را به خود اختصاص داده است. بیماری برقزدگی ناشی از قارچ Ascochyta rabiei یکی از علل کاهش شدید محصول نخود در نواحی کشت آن در کشور است. شناسایی نژادهای فیزیولوژیک در هر منطقه جهت شناسایی منابع مقاومت پایدار امری ضروری و اجتنابناپذیر است. به این منظور تحقیق حاضر جهت تعیین ساختار جمعیتی، تنوع ژنتیکی، الگوی پراکنش پاتوتیپها و بررسی تغییرات پرآزاری قارچ عامل بیماری برقزدگی در مناطق عمده کشت نخود شامل استانهای کرمانشاه، ایلام و گلستان انجام گرفت.
روش شناسی پژوهش: تنوع بیماریزایی جدایههای قارچ A. rabiei در مزارع آزمایشی مناطق مختلف کشت نخود با استفاده از سه مجموعه استاندارد و جهانی از مجموعه ژرمپلاسمهای نخود مراکز تحقیقات بینالمللی ایکاردا و ایکریسات موردمطالعه قرار گرفت. این مجموعهها شامل ۳ ژرمپلاسم افتراقی (ILC 1929, ILC 482, ILC 3279) برای تعیین گروههای پاتوتیپی، یک مجموعه شامل ۶ ژرمپلاسم افتراقی ILC 1929, F8, ICC 1903, ILC 249, ILC 3279, ICC 3996 و یک مجموعه شامل ۷ ژرمپلاسم (ILC 1929, ILC 5928, ILC 202, ILC 72 , ICC 3996, ILC 194, Pch15) برای توصیف جدایهها و تعیین نژادهای فیزیولوژیک بود. آزمونهای گلخانهای بهمنظور حذف اثرات شرایط محیطی متفاوت و تأیید نتایج مزرعهای انجام شد. واکنش ژنوتیپها در مزرعه و گلخانه بر اساس مقیاس نمرهای 9-1 تعیین شد.
یافتههای پژوهش: جدایههای بیمارگر A. rabiei مناطق مختلف بر اساس درجه بیماریزایی و پرآزاری روی گروههای ارقام افتراقی تعیین پاتوتیپ و تعیین نژاد گردیدند. نژادهای ۱ و ۳ از ایلام و نژاد ۱ از کرمانشاه در قالب پاتوتیپ I (حداقل بیماریزایی)، نژاد ۴ و ۵ از کرمانشاه و ایلام در فرم پاتوتیپ II (نسبتاً پر آزار)، و نژاد ۶ از گلستان و کرمانشاه در شکل پاتوتیپ ۳ (بسیار بیماریزا)، بهتناوب و در سالهای مختلف زراعی ظاهر شده و غالبیت داشتند. پاتوتیپ I با حداقل بیماریزایی باعث مرگ ILC 1929 شد؛ اما قادر به ایجاد بیماری در ILC 482 و ILC 3279 نبود. پاتوتیپ II باعث مرگ ILC 1929 و ILC 482 گردید، اما روی ILC 3279 مقاوم بود. پاتوتیپ III با حداکثر بیماریزایی، باعث بیماری و حساسیت روی ارقام ILC 1929 ILC 482, و ILC 3279 شد.
گیاهان زراعی دیم
فرشید محمودی؛ جواد اشرفی؛ معصومه خیرگو
دوره 13، شماره 2 ، دی 1403، ، صفحه 268-282
چکیده
مقدمه: نخود در بیشتر از 50 کشور کشت میگردد و در مقیاس جهانی، پس از لوبیا و نخودفرنگی، مقام سوم را از لحاظ تولید و سطح زیر کشت به خود اختصاص داده است. گیاه نخود توسط عوامل بیماریزای متعددی از قبیل قارچها، باکتریها، ویروسها و نماتدها مورد حمله قرار میگیرد که بیماری پژمردگی و بوته زردی با عامل Fusarium oxysporum f.sp. ...
بیشتر
مقدمه: نخود در بیشتر از 50 کشور کشت میگردد و در مقیاس جهانی، پس از لوبیا و نخودفرنگی، مقام سوم را از لحاظ تولید و سطح زیر کشت به خود اختصاص داده است. گیاه نخود توسط عوامل بیماریزای متعددی از قبیل قارچها، باکتریها، ویروسها و نماتدها مورد حمله قرار میگیرد که بیماری پژمردگی و بوته زردی با عامل Fusarium oxysporum f.sp. ciceris و پوسیدگی سیاه ریشه با عامل Fusarium solani از مهمترین بیماریهای قارچی این گیاه محسوب میشوند. گونههای فوزاریوم همراه ریشه و طوقه نخود هم بهعنوان ساپروفیت و غیر بیماریزا و هم به شکل مهاجم و بیماریزا روی نخود گزارش شدهاند. شناسایی و بررسی تنوع میان گونهها امکان برنامهریزی بهتر برای مدیریت بیماری و همچنین جایگاه درست طبقهبندی این قارچ را فراهم میسازد؛ لذا این تحقیق با هدف شناسایی گونههای قارچ فوزاریوم مرتبط با پژمردگی و پوسیدگی ریشه و طوقه نخود از مزارع کشت نخود در استانهای کرمانشاه، ایلام و گلستان انجام گرفت.
روش شناسی پژوهش: نمونهبرداری از گیاهان دارای علایم بیماری پژمردگی و پوسیدگی ریشه و طوقه از مزارع نخود استانهای کرمانشاه، ایلام و گلستان صورت گرفت. قطعات بافتهای آلوده پس از ضدعفونی سطحی به مدت سه دقیقه با هیپوکلریت سدیم 5% ، با آب مقطر سترون شستشو شده و پس از خشککردن با حوله کاغذی سترون، روی محیط کشت (PDA) Potato Dexterous Agar کشت داده شدند و تشتکهای پتری برای مدت 10-5 روز در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار داده شدند. پس از کشت و خالصسازی جدایهها، اثبات بیماریزایی جدایههای فوزاریوم روی رقم نخود حساس به بیماری (ILC 1929) انجام شد. استخراج DNA جدایهها به روش Cetyl Trimethyl Ammonium Bromide (CTAB) انجام شد. ترادف نوکلئوتیدی ناحیه ITS-rDNAدر پایگاه اطلاعاتی NCBI با نرمافزار BLAST با ترادفهای موجود در بانک ژن مقایسه و ثبت شد. فیلوگرام بر اساس تطابق ترادف نوکلئوتیدی با استفاده از روش حداکثر درستنمایی بهوسیله نرمافزار MEGA6.0 و بر اساس 1000 تکرار (bootstrap) رسم گردید.
یافتههای پژوهش: بر اساس ویژگیهای ریختشناختی و دادههای مولکولی حاصل از تکثیرITS-rDNA گونههای F. solani ، F. acuminatum ، F. equiseti ، F. oxysporum f. sp. ciceris و Fusarium spp. مورد شناسایی قرار گرفتند که در بین آنها F. oxysporum غالبترین و شایعترین گونه بوده و از بیشترین فراوانی برخوردار بود. گونههای F. acuminatum و F. equiseti بیشتر از گیاهان بالغ جداسازی شدند، درحالیکه گونههای F. oxysporum و F. solaniدر تمامی مراحل رشد، از گیاهچه تا غلافدهی قابلجداسازی بودند. درخت فیلوژنتیکی بر اساس مقایسه توالی نواحی ITS- rDNA، گونههای شناسایی شده فوزاریوم را در چهار گروه فیلوژنتیکی طبقهبندی کرد. نتایج نشان داد که استفاده از توالییابی ناحیه ITS-rDNA میتواند بهعنوان یک روش مکمل مناسب برای شناسایی گونههای مختلف فوزاریوم به کار گرفته شود.
